انتشار تصویر جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب  به مناسبت اولین سال رصد!!

“ماموریت علمی تلسکوپ فضایی جیمز وب به تازگی شروع شده است، خیلی چیزهای بیشتری در راه است.”

ناسا به مناسبت یک سالگی رصدهای تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) در روز چهارشنبه 12 ژوئیه 2023، تصویری خیره کننده منتشر کرده است که تولد ستاره را به گونه‌ای نشان می‌دهد که قبلاً دیده نشده بود.

تصویر جدید جیمزوب نزدیک‌ترین منطقه ستاره‌زایی به زمین، مجموعه ابر Rho Ophiuchi را نشان می‌دهد. اگرچه یک مهدکودک ستاره‌ای کوچک و نسبتاً آرام است، اما تجسم تلسکوپ قدرتمند نمای نزدیک هرج و مرج از منطقه واقع در فاصله 390 سال نوری از زمین را نشان می‌دهد.

کلاوس پونتوپیدان، دانشمند پروژه جیمزوب در موسسه علمی تلسکوپ فضایی در بالتیمور، مریلند، در بیانیه‌ای گفت: تصویر جیمزوب از Rho Ophiuchi به ما امکان می‌دهد دوره بسیار کوتاهی را در چرخه حیات ستاره‌ای با وضوح جدید مشاهده کنیم. خورشید خودمان مدتها پیش چنین مرحله‌ای را تجربه کرد و اکنون ما این فناوری را داریم که شروع داستان ستاره دیگری را ببینیم.

مهد کودک ستاره‌ای Rho Ophiuchi با جزئیات خیره کننده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب در تصویری که به مناسبت یک سال رصد از تلسکوپ فضایی قدرتمند در 12 ژوئیه منتشر شد. (اعتبار تصویر: NASA, ESA, CSA, STScI, Klaus Pontoppidan ( STScI))

در این تصویر، می‌توان فوران‌هایی را مشاهده کرد که از حدود ۵۰ ستاره جوان در مهدکودک ستاره‌ای منفجر می‌شوند که بر گاز بین‌ستاره‌ای اطراف برخورد کرده و باعث می‌شود هیدروژن مولکولی قرمز بدرخشد. اینها زمانی اتفاق می‌افتند که ستارگان جوان از پیله‌های ناتال خود متشکل از گاز و غبار باقی‌مانده جدا می‌شوند که آنها را تشکیل می‌دهند. این باعث می‌شود که جت‌های درخشان تقریباً معادل یک نوزاد تازه متولد شده باشد که برای اولین بار دست‌هایش را دراز می‌کند.

ساخت یک دیسک پیش سیاره‌ای از گاز و غبار که سیاره‌ها در نهایت از آن تشکیل می‌شوند نیز به شکل سایه‌هایی در اطراف برخی از ستاره‌های آبی جوان دیده می‌شود. تاریکترین نواحی در تصویر جیمزوب نواحی هستند که هنوز در Rho Ophiuchi پیش ستاره‌ها در حال تولد هستند.

اگرچه بیشتر ستارگان این منطقه اندازه‌هایی مشابه یا کوچکتر از خورشید دارند، ستاره‌ای بسیار پرجرم تر از ستاره ما در نیمه پایینی تصویر پنهان شده است.

تصویری تولد ستاره‌ها در نور کاملا جدید نشان می‌دهد که همان‌قدر که سال اول جیمزوب باورنکردنی بوده است، شروع دومین سال علمی تلسکوپ نشان می‌دهد که ما هنوز چیزی ندیده‌ایم.

بیل نلسون، مدیر ناسا در بیانیه‌ای گفت: «تنها در یک سال، تلسکوپ فضایی جیمز وب دیدگاه بشر را از کیهان تغییر داد، به ابرهای غباری نگاه کرد و نور را از گوشه‌های دور جهان برای اولین بار دید.» هر تصویر جدید یک کشف جدید است که دانشمندان در سراسر جهان را قادر می‌سازد تا به سؤالاتی بپرسند و به آن‌ها پاسخ دهند که هرگز نمی‌توانستند رویایش را ببینند.»

یک سال علم فضایی تلسکوپ فضایی جیمز وب

اولین تصویر از جیمزوب در 11 ژوئیه 2022 منتشر شد، زمانی که جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، تصویر میدانی عمیقی از هزاران کهکشان در خوشه کهکشانی SMACS 0723 را در طی یک رویداد عمومی در کاخ سفید در واشنگتن فاش کرد.

روز بعد، در یک پخش زنده از مرکز پرواز فضایی گوددارد ناسا در گرین‌بلت، مریلند، سه تصویر دیگر برای عموم منتشر شد. اینها شامل تصویری خیره کننده از مناطق گازی نارنجی رنگ ناحیه ستاره‌ای NGC 3324 در سحابی کارینا، تجسم خیره کننده از کهکشان پنج‌گانه استفان و تصویری از سحابی حلقه جنوبی، هاله‌ای از گاز در اطراف یک ستاره بود. در فاصله 2500 سال نوری از ما قرار دارد.

مشاهدات جیمزوب از ترکیب اتمسفر سیاره فراخورشیدی غول پیکر گاز داغ WASP-96 b نیز در این اولین مجموعه داده منتشر شده در 12 ژوئیه 2022 گنجانده شده است.

این تصاویر و داده‌ها نه تنها مردم را تحت تاثیر قرار دادند، بلکه حتی ستاره‌شناسان و دانشمندانی که به توسعه جیمزوب کمک کرده بودند، از دقت و قدرت تلسکوپ و از نوع کمکی غافلگیر شدند که این تلسکوپ به ستاره‌شناسی می‌کرد.

سحابی کارینا که توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب و رصدخانه پرتو ایکس چاندرا دیده می‌شود. (اعتبار تصویر: اشعه ایکس: NASA/CXC/SAO؛ IR (Spitzer): NASA/JPL-Caltech؛ IR (Webb): NASA/ESA/CSA/STScI)

این تلسکوپ برای مشاهده جهان در مادون قرمز طراحی شده است و این امر باعث می‌شود که در رصد کهکشان‌های اولیه مهارت ویژه‌ای داشته باشد، به این دلیل که نوری که بیلیونها سال پیش از این کهکشانها خارج شده است، با طی کردن بیلیونها سال نوری برای رسیدن به انرژی، انرژی خود را از دست داده است و این منجر به تغییر طول موج نور به سمت انتهای قرمز طیف الکترومغناطیسی می‌شود.

فرآیندی که “انتقال سرخ” نامیده می‌شود، نور مرئی را می‌بیند که به سمت نور فروسرخ منتقل می‌شود و هر چه این نور از دورترین و در نتیجه قدیمی ترین کهکشان‌ها طولانی‌تر باشد، این انتقال به سرخ شدیدتر بوده است.

سحابی حلقه جنوبی، هاله‌ای از گاز که ستاره‌ای را در فاصله 2500 سال نوری از ما احاطه کرده و توسط جیمزوب دیده می‌شود (اعتبار تصویر: NASA/JWST)

نمای فروسرخ جیمزوب به تلسکوپ فضایی 10 بیلیون دلاری این امکان را می‌دهد که دورترین و در نتیجه اولین کهکشان‌هایی را تجسم کند که بشر تاکنون دیده است.

چهار کهکشان اولیه با نام‌های JADES-GS-z10-0، JADES-GS-z11-0، JADES-GS-z12-0 و JADES-GS-z13-0 (JADES مخفف JWST Advanced Deep Extragalactic Survey) هستند. زمانی که جهان 13.8 بیلیون ساله فقط 300 تا 500 میلیون سال داشت  جیمزوب دیده می‌شود.

زحل، حلقه‌ها و سه قمر آن در مقابل سیاهی فضا در این عکس تلسکوپ فضایی جیمز وب مشخص هستند (اعتبار تصویر: NASA، ESA، CSA، STScI، M. Tiscareno (موسسه SETI)، M. Hedman (دانشگاه آیداهو)، M. El Moutamid (دانشگاه کرنل)، M. Showalter (موسسه SETI)، L. Fletcher (دانشگاه لستر)، H. Hammel (AURA)؛ پردازش تصویر توسط J. DePasquale (STScI))

چیزی که شاید در 12 ماه اول علمی ارائه شده توسط جیمزوب شگفت‌انگیزتر بوده است این است که این ابزار قدرتمند برای دیدن عمیق‌تر کیهان و در نتیجه در زمان دورتر از هر تلسکوپ قبل از تصویربرداری از اجسام در حیاط خلوت کیهان ما چقدر مفید است.

در منظومه شمسی، جیمزوب توانسته است مناظر خیره کننده‌ای از غول گازی مشتری، غول یخی اورانوس و اخیراً سیاره حلقه دار زحل ارائه دهد.

جین ریگبی، دانشمند ارشد پروژه جیمزوب، گفت: “با یک سال علمی، ما دقیقا می‌دانیم که این تلسکوپ چقدر قدرتمند است و یک سال داده‌ها و اکتشافات خیره کننده را ارائه کرده‌ایم.” ما مجموعه جاه طلبانه‌ای از رصدها را انتخاب کرده‌ایم. ماموریت علمی جیمزوب تازه شروع شده است – چیزهای بیشتری در راه است.”

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

New James Webb Space Telescope image released to celebrate 1st year of observations is absolutely stunning (photo)

By Robert Lea

https://www.space.com/james-webb-space-telescope-new-image-rho-ophiuchi-celebrate-year-science-july-12