در نهایت علت کم‌نور شدن مرموز ستاره غول‌پیکر ابط‌ابط‌الجوزا مشخص شد!!

مشاهدات از چپ به راست، از دسامبر 2018، فوریه 2020 و دسامبر 2020 است، که نور ستاره را در نور مادون قرمز در ردیف بالا و انتشار مونوکسید سیلیکون را در ردیف پایین نشان می‌دهد. در ردیف بالا، ستاره در تصویر وسط درخشان‌تر و زردتر است و قبل و بعد نارنجی تیره‌تر است.

(اعتبار تصویر: ESO/J. Drevon و همکاران)

آیا یک ستاره می‌تواند از آستانه مرگ بازگردد؟ یک ستاره این کار را کرد – یا حداقل به نظر می‌رسید، این کار را انجام داده است.

در اوایل سال 2019، ابط‌الجوزا، غول سرخ، کم نور شد. برخی از ناظران پیش‌بینی کردند که کم‌نور شدن، منادی پایان ستاره است: این اولین علامت هشداردهنده است که ابط‌الجوزا در شرف تبدیل شدن به ابرنواختر است.

ستاره‌شناسان اکنون مطمئن هستند که این درست نیست. تصاویر منتشر شده توسط رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در روز دوشنبه (23 اکتبر) به وضوح نشان می‌دهد که ابط‌الجوزا پس از این رویداد به حالت عادی بازگشته است.

این تصاویر به لطف تیمی از دانشگاه کوت دازور فرانسه است که بین دسامبر 2018 تا دسامبر 2020 عکس‌هایی با وضوح بالا از ابط‌الجوزا گرفتند. با استفاده از ابزار MATISSE (آزمایش طیف‌سنجی مادون قرمز میانی با دیافراگم چندگانه) در رصدخانه جنوبی اروپای جنوبی تداخل‌سنج تلسکوپ در شمال شیلی، این اخترشناسان ستاره را قبل، در حین و بعد از کم نور شدن رویداد شکار کردند.

اگرچه به نظر می‌رسید ستاره به طور کلی تاریک می‌شود اما فوتوسفر ابط‌الجوزا واقعاً در طول این رویداد درخشان شده است. اخترشناسان دانشگاه کوت دازور می‌گویند که این مشاهدات با یک نظریه احتمالی مطابقت دارد که توسط مشاهدات پشتیبانی می‌شود: ابط‌الجوزا به دلیل انفجار غبار به شکل مونوکسید سیلیکون که از ستاره می‌آید، از دید ما کم‌نور شده است. به نوبه خود، آن انفجار ممکن است مربوط به سرد شدن ناگهانی سطح ستاره باشد.

در بیانیه آمده است: «تغییرات در ساختار فتوسفر و مونوکسید سیلیکون هم با تشکیل یک نقطه سرد روی سطح ستاره و هم با بیرون ریختن ابری از غبار مطابقت دارد.

اگر این نظریه درست باشد، با نتایج یک مطالعه در سال 2021 در مورد این ستاره نیز مرتبط خواهد بود که نشان می‌داد ابط‌الجوزا اساساً حباب گازی را بیرون زده است. ستاره شناسانی که در آن زمان ستاره را رصد می کردند به این نتیجه رسیده بودند که ممکن است مقداری گاز از سطح آن به دلیل کاهش ناگهانی دما فوران کرده باشد.

بر اساس نتایج سال 2021، سرمای ناگهانی آنقدر شدید بود که گاز خروجی را به اندازه‌ای خنک کند که  مقداری از آن به غبار جامد تبدیل شوند. پس از آن گرد و غبار پخش می‌شد تا حفاظی را در مقابل ستاره ایجاد کند و آن را از نقطه نظر دیدما کم‌نور کند – و بنابراین تصاویر ماتیس این نظریه را تأیید می‌کنند. علاوه بر این، تصاویر همچنین نشان می‌دهند که غبار – همان غباری که می‌تواند برای تغذیه منظومه‌های ستاره‌ای تازه متولد شده ادامه یابد – در واقع می‌تواند بسیار نزدیک به ستاره‌ها شکل بگیرد.

با این وجود، ابرغول‌هایی مانند ابط‌الجوزا، در اواخر عمر ستاره ای خود، هنوز هم تعداد زیادی اسرار را در اختیار ستاره‌شناسان قرار می‌دهند و اگر ستاره دیگری در کهکشان ما در شرف تبدیل شدن به ابرنواختر باشد، ستاره شناسان – که از قرن هفدهم تا کنون چنین مرگ ستاره ای را مشاهده نکرده اند – کاملاً نمی‌دانند که چه انتظاری دارند.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

The mysterious dimming of supergiant star Betelgeuse may finally be explained (photo)

By Rahul Rao

https://www.space.com/betelgeuse-photosphere-dimming-dust-cold-spot