سیارکها واقعاً چقدر  برای سیاره ما تهدیدآمیز هستند؟!

(Maciej Frolow/Getty Images)

سیارکها تکه های سنگی هستند که از شکل‌گیری منظومه شمسی ما باقی مانده‌اند. تقریباً نیم بیلیون سیارک با اندازه‌های بیشتر از چهار متر قطر به دور خورشید می‌چرخند و در منظومه شمسی ما با سرعتی تا حدود 30 کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کنند (تقریباً با سرعت زمین).

تقریباً هر هفته سرفصل‌های آنلاینی را می‌بینیم که سیارک‌هایی را به اندازه یک «اتوبوس»، «کامیون»، «ماشین خودکار»، «نصف اندازه یک زرافه» یا در واقع یک زرافه کامل توصیف می‌کنند. ما همچنین تیترهایی را در مورد سیارکهای “قاتل شهر”، “قاتل سیاره” و “خدای آشوب” هشدار داده‌ایم.

البته، تهدیدات سیارکها واقعی است. معروف است، حدود 65 میلیون سال پیش، زندگی بر روی زمین با برخورد یک سیارک بزرگ به زانو در آمد و اکثر دایناسورها را از بین برد. حتی یک شیء چهار متری (مثلاً یک زرافه) که با سرعت نسبی 60 کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کند، می‌تواند تهدیدی باشد.

اما فراتر از برچسبهای رسانه‌ای، با اعداد و ارقام چه خطراتی وجود دارد؟ چه تعداد سیارک به زمین برخورد کردند و چه تعداد می‌توان انتظار داشت که از کنار ما عبور کنند؟

خطر ضربه مستقیم چیست؟

تعداد سیارک های کوچک بسیار بیشتر از سیارکهای بزرگ است و سیارکهای کوچک آسیب بسیار کمتری نسبت به سیارکهای بزرگ وارد می کنند.

بنابراین، زمین برخوردهای مکرر اما کم برخورد با سیارکهای کوچک و برخوردهای نادر اما پربرخورد با سیارکهای بزرگ را تجربه می‌کند. در بیشتر موارد، کوچکترین سیارکها تا حد زیادی با برخورد با جو زمین تجزیه می‌شوند و حتی به سطح زمین نمی‌رسند.

هنگامی که یک سیارک کوچک (یا شهاب سنگ، جسمی کوچکتر از یک سیارک) با جو زمین برخورد می‌کند، یک “گلوله آتشین” تماشایی تولید می‌کند – یک نسخه بسیار طولانی مدت و درخشان از یک ستاره تیرانداز یا شهاب.

اگر تکه‌های باقیمانده از جسم به زمین برخورد کند، شهاب سنگ نامیده می‌شود. بیشتر جسم در جو می‌سوزد.

چند سیارک درست از کنار زمین عبور می کنند؟

یک محاسبه بسیار ساده به شما این حس را می‌دهد که ممکن است انتظار داشته باشید چه تعداد سیارک به سیاره ما نزدیک شوند.

سالانه چند سیارک می‌توانند به زمین برخورد کنند. حال بیایید مورد سیارکهای چهار متری را در نظر بگیریم. یک بار در سال، به طور متوسط، یک سیارک چهارمتری به طرف زمین می‌آید.

اگر این سطح را دوبرابر کنید، در هر سال دو برابر خواهید داشت. شعاع زمین 6400 کیلومتر است. شعاع کره‌ای با دو برابر مساحت 9000 کیلومتر است. بنابراین، تقریباً یک بار در سال، یک سیارک چهار متری در فاصله 2600 کیلومتری از سطح زمین قرار می‌گیرد – تفاوت بین 9000 کیلومتر و 6400 کیلومتر.

مساحت سطح را دوباره دو برابر کنید و می‌توانید انتظار دو برابر در سال را در فاصله 6400 کیلومتری از سطح زمین داشته باشید و غیره. این به خوبی با سوابق اخیر رویکردهای نزدیک مطابقت دارد.

چند هزار کیلومتر فاصله بسیار زیادی برای اجرام به اندازه چند متر است، اما بیشتر سیارک‌هایی که در رسانه پوشش داده شده‌اند در فواصل بسیار بسیار بزرگ‌تری عبور می‌کنند.

اخترشناسان هر چیزی را که نزدیکتر از ماه می‌گذرد – تقریباً 300000 کیلومتر – به عنوان “رویکرد نزدیک” در نظر می‌گیرند. “نزدیک” برای یک ستاره شناس به طور کلی آن چیزی نیست که مردم آن را “نزدیک” می نامند.

در سال 2022، 126 رویکرد نزدیک وجود داشت و در سال 2023 تا کنون 50 مورد داشته‌ایم.

اکنون سیارکهای واقعا بزرگی را در نظر بگیرید که قطر آنها از یک کیلومتر بیشتر است. همان منطق بسیار ساده شده فوق را می‌توان اعمال کرد.

برای هر برخوردیی که می‌تواند تمدن را تهدید کند که هر نیم میلیون سال یک بار اتفاق می افتد، می‌توانیم انتظار هزاران حادثه نزدیک (نزدیکتر از ماه) را در همان بازه زمانی داشته باشیم.

چنین رویدادی در سال 2029 رخ خواهد داد، زمانی که سیارک 153814 (2001 WN5) از فاصله 248700 کیلومتری زمین عبور کند.

چگونه تهدیدات را ارزیابی می‌کنیم و در برابر آن چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟

تخمین زده می‌شود که تقریباً 95 درصد از سیارک‌های بزرگ‌تر از یک کیلومتر قبلاً کشف شده‌اند و آسمان برای 5 درصد باقیمانده دائماً در حال جستجو است. هنگامی که یک مورد جدید پیدا میشود، اخترشناسان مشاهدات گسترده ای برای ارزیابی هرگونه تهدیدی برای زمین انجام می‌دهند.

مقیاس تورینو تهدیدات پیش‌بینی‌شده را تا 100 سال آینده طبقه‌بندی می‌کند، مقیاس آن از 0 (بدون خطر) تا 10 (برخورد معین با جسم بزرگ) است.

در حال حاضر، همه اشیاء شناخته شده دارای درجه بندی صفر هستند. هیچ شی شناخته شده‌ای تا به امروز امتیازی بالاتر از 4 نداشته است (یک رویارویی نزدیک، شایسته توجه ستاره شناسان).

بنابراین، به‌جای شنیدن در مورد زرافه‌ها، ماشین‌های خودکار یا کامیون‌ها، چیزی که واقعاً می‌خواهیم از رسانه‌ها بدانیم رتبه‌بندی یک سیارک است.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Here’s How Much of a Threat Asteroids Really Pose to Our Planet… And Us

19 August 2023 BySTEVEN TINGAY, THE CONVERSATION

https://www.sciencealert.com/heres-how-much-of-a-threat-asteroids-really-pose-to-our-planet-and-us