شعله‌های ابرنواختر درخشان در M101

ستاره ابر غولی به صورت ابرنواختر در کهکشان مشهور M101 در دب اکبر منفجر شد. اکنون آنقدر درخشان است که بتوان آن را با یک تلسکوپ 4.5 اینچی دید!

ابرنواختر جدید SN 2023ixf که در اینجا در 21 می تصویر شده است، نزدیک به یک منطقه مشهور HII، NGC 5461، در بازوی مارپیچی بیرونی کهکشان درخشان M101 می‌درخشد. این جرم که در 19 می با قدر 14.9 کشف شد، قبلاً به قدر 11 درخشش یافته است. M101 تقریباً 21 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد و این یکی از نزدیک‌ترین ابرنواخترهای قابل مشاهده در سال‌های اخیر است.

الیوت هرمان

من اخبار مربوط به یک ابرنواختر با قدر 14.9 در کهکشان M101 در دب اکبر را در غروب جمعه 19 می شنیدم. در همان شب، یک صفحه شفق بزرگ آسمان اینجا در شمال مینه سوتا را روشن کرد. با وجود اینکه نورها تماشایی بودند، نمی‌توانستم صبر کنم تا به ستاره جدید نگاه کنم. به محض اینکه شفق قطبی محو شد، تلسکوپ را برای نگاه کردن تنظیم کردم.

این ستاره تنها 11 ساعت پس از کشف به قدر 13.5 صعود کرده بود. به افزایش قدر خود ادامه می‌دهد. از یکشنبه شب، 21 می، به قدر 11.1 صعود کرده بود و هیچ نشانه‌ای از توقف نداشت. در فاصله کمی، این ابرنواختر در دسترس یک تلسکوپ 4.5 اینچی قرار گرفت!

مکان 2023ixf در بازوی بیرون زده کهکشان مارپیچی در طرح موقعیت ابرنواختر را به طرح قبلی کهکشان که با استفاده از یک بازتابی 15 اینچی ساخته شده بود، اضافه کردم.

باب کینگ

کویچی ایتاگاوا، شکارچی ابرنواختر ابرستاره، شی جدید را با نام SN 2023 ixf در 19.7 می، بلافاصله در جنوب غربی منطقه مشهور HII NGC 5461 کشف کرد.

مطالعه‌ای در سال 2004 با تلسکوپ فضایی هابل نشان داد که این تلسکوپ دارای سه خوشه ستاره‌ای پرجرم و جوان شبیه به مهد کودک پرجرم ستاره‌ای R136 واقع در سحابی رتیل در ابر ماژلانی بزرگ است. ابرغول ها اغلب در خوشه‌های بزرگی یافت می‌شوند.

SN 1987AT که در سال 2006 گرفته شده است، این تصویر هابل ناحیه اطراف SN 1987A – همچنین یک ابرنواختر نوع دوم – را نشان می‌دهد که در سال 1987 در ابر ماژلانی بزرگ (LMC) فوران کرد. ویژگی مرکزی و سوراخ شکل، بقایای انفجار است. اما برجسته‌ترین ویژگی حلقه‌ای است که آن آوارها را احاطه کرده است. موج ضربه‌ای ابرنواختر به توده‌هایی از مواد در امتداد نواحی داخلی حلقه برخورد کرد و باعث شد که آنها به صورت نقاط داغ بدرخشند. حلقه‌ای که حدود یک سال نوری وسعت دارد، احتمالاً 20000 سال قبل از انفجار توسط ستاره ریخته شده است. این دو جرم درخشان ستاره‌هایی در LMC هستند.

ناسا / ESA / R. Kirshner (مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین)

طیف‌ها نشان می‌دهند که SN 2023ixf یک ابرنواختر نوع دوم است: نابودی فاجعه‌بار یک ستاره ابرغول پیر. خورشیدهای پرجرم المان‌های ساده‌تر را به عناصر پیچیده‌تر از آهن ترکیب می‌کنند. هر قدم انرژی آزاد می‌کند که در برابر نیروی گرانش به عقب رانده می‌شود و ستاره را تثبیت می‌کند. انرژی زیادی برای ذوب آن لازم است – انرژی که ستاره نمی‌تواند تولید کند. ستاره که دیگر قادر به غلبه بر نیروی جاذبه نیست، ناگهان فرو می‌ریزد. موادی که به سمت داخل می‌افتند از هسته در حال انقباض حرکت کرده و امواج ضربه‌ای ایجاد می‌کنند که به بیرون برگشته و غول بزرگ را در یک انفجار بزرگ متلاشی می‌کند. رویدادهای نوع دوم یک ستاره نوترونی یا سیاهچاله را به دنبال خود بر جای می‌گذارند.

انیمیشن ابرنواختر M101 شما می‌توانید به معنای واقعی کلمه ابرنواختر 2023ixf را تماشا کنید که در این انیمیشن سه شبه از 17 تا 20 می 2023 در مقابل چشمان شما ظاهر می‌شود.

پاتریک ویگینز (دانشگاه یوتا)

M101 یکی از کهکشان‌هایی است که بیشترین عکس از آن در آسمان گرفته شده است، بنابراین ستاره‌شناسان بلافاصله شروع به جستجوی تصاویر پیش از اکتشاف کردند که مراحل اولیه انفجار و همچنین شناسایی یک مولد بالقوه را ثبت کند. عکس‌های گرفته شده توسط اخترشناسان آماتور دیوید کندی و برونکو اوسترمایر در 33، 18 و 9 ساعت قبل از اکتشاف نشان می‌دهد که درخشندگی این ابرنواختر به ترتیب از قدر ضعیفتر از قدر 21-22 به قدر 17.3 و 15.3 می‌رسد. در همین حال، یک تایم لپس بی‌نظیر توسط یک آماتور چینی، شروع انفجار را در 18 می بین ساعت 19:30 تا 20:30 UT نشان داد.

دنباله ابرنواختر M101 این دنباله اولین ظهور ابرنواختر را تا 21 تا 22 می نشان می دهد. براکن از چلمزفورد، اسکس، بریتانیا گفت: “من به اندازه کافی خوش شانس بودم که M101 را در روز کشف و 3 روز بعد از آن تصویربرداری کردم.”

مارتین براکن

این کهکشان یک جرم بزرگ و پراکنده به قدر 7.9 با ناحیه هسته‌ای گسترده و روشنتر و بازوهای مارپیچی است که با مناطق HII در تلسکوپهای 8 اینچی و بزرگتر زیر آسمان تاریک قابل مشاهده است.

استلاریوم

برای یافتن آن، از میزار در خم دسته دب اکبر شروع کنید و دنبال کنید که از میزار به M101 منتهی می‌شود. SN 2023ixf در 3.8 دقیقه شرق و 2.2 دقیقه جنوب مرکز کهکشان قرار دارد. برای ایجاد نمودار خود به in-the-sky.org بروید و M101 را جستجو کنید. هر سوالی دارید؟ راحت باشید و بپرسید.

از این نمودار AAVSO برای تخمین تغییر روشنایی ابرنواختر استفاده کنید. ستارگان برای مقایسه با اعشار حذف شده نشان داده می‌شوند، بنابراین ستاره 119 قدر 11.9 است. شمال بالا

با حسن نیت از AAVSO با اضافه شده توسط باب کینگ

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

BRIGHT SUPERNOVA BLAZES IN M101, THE PINWHEEL GALAXY

BY: BOB KING MAY 22, 2023

https://skyandtelescope.org/astronomy-news/bright-supernova-blazes-in-m101-the-pinwheel-galaxy/