عرض جغرافیایی و ستاره‌ها: مکان عامل کلیدی است
نمودارهایی را ببینید که نشان می‌دهد چگونه گنبد آسمان بر اساس عرض جغرافیایی و ستارگانی تغییر می‌کند که در آسمان قابل مشاهده هستند.
عرض جغرافیایی شما تعیین می‌کند که کدام ستاره در گنبد آسمان در بالا قابل مشاهده است. این نمای گنبد آسمان برای ژانویه 2023 است. در اواسط عصر (تقریباً در نیمه راه بین غروب آفتاب محلی شما و نیمه شب محلی) برای عرضهای جغرافیایی میانه شمالی، ستارگان را در بالای افق نشان می‌دهد. اما منظره عرضهای جغرافیایی دیگر چطور؟ نمودارهای زیر را ببینید که نشان می‌دهد چگونه گنبد آسمان براساس عرض جغرافیایی و ستارگانی تغییر می‌کند که در آسمان قابل مشاهده هستند. خط زرد خط استوای آسمانی است (خط خیالی بالای استوای زمین). خط آبی دایره‌البروج یا مسیر خورشید است. تصویر از گای اوتول.
عرض جغرافیایی و ستاره‌ها
در بسیاری از مقالات در مورد آسمان شب، یادداشتی را مشاهده خواهید کرد که نشان می دهد برای یک نمای دقیق از موقعیت مکانی خود، استلاریوم آنلاین را امتحان کنید. این امر به این دلیل است که آسمان تمام زمین را احاطه کرده است و موقعیت شما بر روی کره زمین – یا به طور خاصتر عرض جغرافیایی شما – تعیین می‌کند که کدام قسمت از این آسمان را می‌توانید ببینید. در همین حال، طول جغرافیایی شما آنقدر تعیین کننده نیست که چه چیزی را می‌بینید، بلکه تعیین کننده زمان دیدن آن است.
در زیر چند نمودار وجود دارد که گنبد آسمان را از عرضهای جغرافیایی مختلف نشان می‌دهد.
نمای آسمان از قطب شمال: 90 درجه عرض شمالی
نمای گنبد آسمان از قطب شمال. پولاریس – ستاره شمالی – در بالای سر قرار گرفته است. خط زرد – استوای آسمانی (خط خیالی بالای استوای زمین) – در اطراف افق شما قرار دارد. خط آبی دایره‌البروج یا مسیر خورشید است. تصویر از گای اوتول.
اگر روی قطب شمال ایستاده باشید، تمام نیمه شمالی کره آسمانی را هر شب می‌بینید (به جز در فصل خورشید نیمه شب). این به این دلیل است که قطب آسمان در اوج یا نقطه بالای سر شما قرار دارد. ستارگان طلوع یا غروب نمی‌کنند، بلکه در اطراف آسمان شما، به موازات یکدیگر و موازی با افق حرکت می‌کنند.
خورشید نیمه شب یک پدیده طبیعی است که در ماههای تابستان در مکانهایی در شمالگان یا جنوبگان رخ می‌دهد، زمانی که خورشید در نیمه شب محلی قابل مشاهده است. هنگامی که خورشید نیمه شب در قطب شمال دیده می‌شود، به نظر می‌رسد خورشید از چپ به راست حرکت می‌کند، اما در قطب جنوب حرکت ظاهری معادل از راست به چپ است. این پدیده در عرضهای جغرافیایی از 65 درجه و 44 دقیقه تا 90 درجه شمالی یا جنوبی رخ می‌دهد و دقیقاً در دایره قطب شمال یا دایره قطب جنوب به دلیل شکست متوقف نمی‌شود.
پدیده مخالف، شب قطبی، در زمستان رخ می‌دهد، زمانی که خورشید در طول روز در زیر افق باقی می‌ماند.
به زبان نجوم، از قطب شمال زمین، همه ستارگان مرئی ستارگان پیراقطبی هستند. ستارگان پیراقطبی هرگز طلوع یا غروب نمی‌کنند، بلکه بی‌وقفه دور ستاره قطبی می‌چرخند. هر ستاره ای در بالای افق در تمام شب قابل مشاهده خواهد بود (یا تمام روز و شب اگر زمستان باشد، زمانی که خورشید هرگز طلوع نمی‌کند).
عکس رد ستاره‌ای که از قطب شمال گرفته شده است، تمام ستاره‌ها را نشان می‌دهد که دایره‌هایی را در اطراف نقطه مرکزی بالای سرشان ردیابی می‌کنند.
نمای آسمان از 30 درجه عرض شمالی
نمای گنبد آسمان از 30 درجه عرض شمالی. خط زرد خط استوای آسمانی است (خط خیالی بالای استوای زمین). خط آبی دایره البروج یا مسیر خورشید است. تصویر از گای اوتول.
در عرضهای جغرافیایی شمالی زمین، ستاره شمالی، قطبی، جایی بین اوج و افق شمالی شما قرار دارد. در ارتفاعی بالاتر از افق شمالی شما قرار دارد که برابر با عرض جغرافیایی شماست. به عبارت دیگر، از 30 درجه عرض شمالی، قطبی 30 درجه بالاتر از شمال قرار دارد.
بنابراین هر ستاره یا صورت فلکی در فاصله 30 درجه قطبی پیراقطبی است و در تمام شب قابل مشاهده است.
در همین حال، در جنوب، بخشی از آسمان جنوبی – قسمت زیر استوای آسمانی (که با خط زرد روی نمودارهای این صفحه مشخص شده است) – اکنون در معرض دید قرار دارد.
نمای آسمان از خط استوا: 0 عرض جغرافیایی
نمای گنبد آسمان از خط استوا. خط زرد – خط استوای آسمانی (خط خیالی بالای استوای زمین) – اکنون مستقیماً بالای سر قوس قرار دارد. خط آبی دایره البروج یا مسیر خورشید است. تصویر از گای اوتول.
اگر در خط استوا هستید، می‌توانید تمام ستارگان را در طول یک سال از تمام نقاط زمین مشاهده کنید. استوای آسمانی در بالای سر شما حرکت می‌کند و از نقطه اوج شما یا نقطه بالای سر می‌گذرد.
همه ستارگان در آسمان شما کمان‌های بزرگی، موازی با استوای آسمانی و با یکدیگر می‌سازند. هیچ ستاره پیراقطبی وجود ندارد که از خط استوا دیده شود که به این دلیل است که قطب شمال و جنوب آسمان را نمی‌توان دید. آنها در افق شمالی و جنوبی شما هستند.
نمای آسمان از عرض جغرافیایی 30 درجه جنوبی
نمای گنبد آسمان از 30 درجه عرض جنوبی. خط زرد خط استوای آسمانی است (خط خیالی بالای استوای زمین). خط آبی دایره البروج یا مسیر خورشید است. تصویر از گای اوتول.
هیچ ستاره درخشان قطب جنوبی وجود ندارد. اما، در عرضهای جغرافیایی جنوبی زمین، جنوبگان – نقطه‌ای در گنبد آسمان دقیقاً بالای قطب جنوب زمین – جایی بین اوج و افق جنوبی شما قرار دارد. در ارتفاعی بالاتر از افق جنوبی شما قرار دارد که برابر با عرض جغرافیایی شماست. به عبارت دیگر، از 30 درجه عرض جغرافیایی جنوب، قطب آسمان جنوب 30 درجه بالاتر از جنوب قرار دارد.
بنابراین هر ستاره یا صورت فلکی در فاصله 30 درجه از قطب جنوب سماوی، پیراقطبی است و در تمام شب قابل مشاهده است.
در همین حال، در شمال، بخشی از آسمان شمالی – قسمت بالای استوای آسمانی (که با خط زرد در نمودارهای این صفحه مشخص شده است) – اکنون در معرض دید قرار دارد.
نمای آسمان از قطب جنوب: 90 درجه عرض جنوبی
نمای گنبد آسمان از قطب جنوب. خط زرد – استوای آسمانی (خط خیالی بالای استوای زمین) – در اطراف افق شما قرار دارد. خط آبی دایره‌البروج یا مسیر خورشید است. تصویر از گای اوتول.
اگر در قطب جنوب ایستاده باشید، تمام نیمه جنوبی کره آسمانی را هر شب، به جز در فصل خورشید نیمه شب می‌بینید. به این دلیل که قطب آسمان در اوج یا نقطه بالای سر شما قرار دارد. ستارگان طلوع یا غروب نمی‌کنند، بلکه در اطراف آسمان شما، به موازات یکدیگر و موازی با افق حرکت می‌کنند.
Latitude and the stars: Location is key
Posted by Marcy Curran January 30, 2023
https://earthsky.org/astronomy-essentials/latitude-and-the-stars-location-is-key/