هابل پژواک نوری یک ستاره در حال مرگ را در یک کهکشان نزدیک به تصویر کشید!!

بازنمایی هنری نور یک ابرنواختر. (Mehau Kulyk/Science Photo Library/Getty Images)

آخرین پژواکهای نوری که توسط یک ستاره در حال مرگ ساطع شده است در مجموعه‌ای از تصاویر زیبا و وحشتناک حفظ شده است که به آرامی در سراسر کیهان طنین‌انداز می‌شود.

تلسکوپ فضایی هابل با جزئیات فوق‌العاده‌ای از جرقه نوری پس از تبدیل یک ستاره پرجرم به ابرنواختر در سال 2016 به ثبت رسانده است.

انیمیشن حاصل از تصاویر، گنجینه‌ای از اطلاعات در مورد تکامل ستارگان در حال مرگ و غبار اطراف ابرنواختر در کهکشان اصلی آن قنطورس A است.

استفان لارنس، ستاره‌شناس از دانشگاه هافسترا در ایالات متحده می‌گوید: “یک تشبیه خوب روزمره این است که پایان یک نمایش آتش بازی را تصور کنید – انفجار درخشان نور از یک پوسته در پایان نمایش، دود پوسته‌های قبلی را روشن می‌کند که هنوز در منطقه باقی مانده است.”

https://www.sciencealert.com/images/2022/11/light_echo_supernova-1.gif

بازتاب تایم لپس نور ابرنواختر SN 2016adj. (دانشگاه کالج دوبلین)

با مقایسه مجموعه‌ای از عکس‌های گرفته شده در طی چند دقیقه، می‌توانید انواع اطلاعاتی را اندازه‌گیری کنید که مستقیماً به انفجار اخیری مرتبط نیست که صحنه را روشن می‌کند.”

پژواک نور یک پدیده واقعا خیره‌کننده است که واقعاً فقط از فاصله دور قابل مشاهده است که زمانی اتفاق می‌افتند که جسمی جرقه‌ای از نور تولید می‌کند که به فضا می‌تابد. اگر آن نور با یک مانع فیزیکی مانند ابرهای غبار کیهانی برخورد کند، منعکس می‌شود و در زمانی متفاوت از انفجار اولیه می‌رسد. این تقریباً مشابه یک اکو صدا است که با نور همراه است. ما می‌توانیم از این پژواکهای نوری برای کمک به نقشه‌برداری و درک فضا و اشیاء درون آن استفاده کنیم.

هنگامی که یک ابرنواختر در سال 2016 مشاهده شد، اخترشناسان آن را بررسی کردند و مکرراً به کهکشان میزبان، قنطورس A، که بیش از 12 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد، بازگشتند تا ببینند آیا می‌توانند تغییرات را در طول زمان مشاهده کنند یا خیر. این پژوهش نتیجه داد. آنها نه تنها توانستند داده‌هایی را در مورد نور محو شدن ابرنواختر به نام SN 2016adj جمع‌آوری کنند، بلکه توانستند پژواکهای نوری آن را نیز ثبت کنند.

لوئیس گلبانی ستاره‌شناس از موسسه علوم فضایی در اسپانیا می‌گوید: “موج انفجاری این انفجار ابرنواختری قدرتمند با سرعت بیش از 10000 کیلومتر (بیش از 6200 مایل) در ثانیه به سمت خارج می‌چرخد.”

“در جلوی این موج انفجار، جرقه شدید نوری است که توسط ابرنواختر ساطع می‌شود و این همان چیزی است که باعث ایجاد حلقه‌های در حال انبساط می‌شود که می‌توانیم در تصاویر ببینیم. ابرنواخترها بسیار جالب هستند زیرا این انفجارهای کیهانی بسیاری از عناصر سنگین مانند کربن را تولید می‌کنند. اکسیژن و آهن که کهکشان، ستاره‌ها و سیاره ما را تشکیل می‌دهند.”

قنطورس A کمی عجیب است. این کهکشان به صورت کهکشان‌های بیضی شکل طبقه‌بندی می‌شود که معمولاً کهکشانهایی صاف و بیضی شکل با غبار بسیار کم و ستاره‌های بسیار قدیمی هستند. با این حال، قنطورس A بسیار غبارآلود است، با شکل‌گیری ستاره‌ها منفجر می‌شود و به نوعی تاب خورده است. اینها همه نشانه‌های یک برخورد کیهانی اخیر با کهکشانی دیگر است که اثرات آن هنوز فروکش نکرده است.

تصور می‌شود زمانی که نور ابرنواختر به سمت زمین حرکت کرد، با ابرهای متعدد غبار مواجه می‌شد. ما این منظره را به صورت دنباله‌ای از حلقه‌ها در حال گسترش می‌بینیم. چهار پژواک نوری متمایز در دوره رصدی پنج ساله مشاهده شد که به معنای چهار ابر غبار بود که هر یک به اندازه کافی بزرگ و متراکم برای تولید یک پژواک نور بود.

این پژواکهای نوری به محققان به رهبری ماکسیمیلیان استریتزینگر منجم از دانشگاه آرهوس در دانمارک اجازه داد تا غبار کنار ابرنواختر را نقشه‌برداری کنند. تجزیه و تحلیل آنها نشان می‌دهد که ساختارهای غبارآلود حاوی فضاهایی پر از موادی هستند که چگالی آن بسیار کم است و نمی‌تواند یک پژواک نور قابل تشخیص ایجاد کند.

اگرچه ما بسیار هیجان‌زده هستیم که تصویر قنطورس A را از جیمزوب ببینیم در تصویری که غبار را برای دیدن قلب مرموز کهکشان پوشش داده است، از آنجایی که هابل برای چندین دهه در فضا بوده است، توانسته است رصدی چند ساله را ثبت کند که اطلاعات دقیقی در مورد ساختار کهکشان دیگری ارائه می‌دهد.

استریتزینگر می‌گوید: «مجموعه داده‌ها قابل توجه است و ما را قادر می‌سازد تا تصاویر و انیمیشن‌های رنگی بسیار چشم‌گیری تولید کنیم که تکامل پژواک‌های نور را در یک دوره پنج ساله نشان می‌دهند. “این پدیده ای است که به ندرت دیده شده است که قبلاً فقط در تعداد معدودی از ابرنواخترهای دیگر ثبت شده است.”

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Hubble Caught The Gasps of a Dying Star Echoing Through a Nearby Galaxy

By MICHELLE STARR01 November 2022

https://www.sciencealert.com/hubble-caught-the-gasps-of-a-dying-star-echoing-through-a-nearby-galaxy