بهار را با بارش شهابی شلیاقی جشن بگیرید

مردم بیش از 2700 سال است که بارش شهابی سالانه شلیاقی را تماشا می‌کنند. بیایید به آنها بپیوندیم!

شهاب درخشان شلیاقی در زیر نوار کهکشان راه شیری در پارک ملی یوسمیتی در ۲۰ آوریل ۲۰۲۱. برایان واشبرن

لیرا، شلیاق (نوع باستانی چنگ)، نام خود را به بارش شهابی سالانه شلیاقی داده است. در حالی که آنها مثل شهابهای برساووشی تابستانی نیستند – بیشتر شبیه یک بارش ملایم ماه آوریل هستند – شلیاقی‌ها هر سال بازمی گردند تا کمی چاشنی به آسمان اوایل بهار اضافه کنند. از آنجایی که آخرین بارش قابل توجه (کوادرانتیدها) در اوایل ژانویه رخ داد، ناظران منتظر شهاب از بازگشت آنها استقبال می‌کنند.

بارش شهابی شلیاقی در نزدیکی وگا، درخشان‌ترین ستاره در صورتواره مثلث تابستانی قرار دارد. شلیاقی‌ها می‌توانند در هر نقطه از آسمان ظاهر شوند، اما همه برخلاف شهاب‌های پراکنده که به‌طور تصادفی هدایت می‌شوند، به کانون بارش اشاره می‌کنند. استلاریوم

اصطلاح “Lyrids” یک نام اشتباه است زیرا کانون بارش – نقطه‌ای در آسمان است که شهابها از آن سرچشمه می‌گیرند که در 8 درجه جنوب غربی وگا (درخشنده‌ترین ستاره شلیاق) در شرق هرکول قرار دارد. قبل از اینکه مرزهای صورت فلکی در سال 1930 استاندارد شوند، بارشهای سالانه با وگای درخشان و صورت فلکی شلیاق همراه بود، از این رو این نام را به خود اختصاص داد.

معمولاً زمانی که کانون بارش در آسمان صعود می‌کند و شهاب‌ها از اطراف می‌آیند، بهترین زمان مشاهده بارش می‌باشد. هنگامی که زاویه آن کمتر از 20 درجه باشد، بخش قابل توجهی از آن دیده نمی‌شوند زیرا توسط افق قطع شده‌اند. رویت شلیاقی‌ها در ساعات قبل از سپیده دم رخ می‌دهد، زمانی که رصدگران معمولا بین 10 تا 20 شهاب در ساعت را از یک آسمان تاریک می‌بینند.

شهاب‌های شلیاقی از کانون بارش نزدیک ستاره درخشان وگا در این نمااز 21 آوریل 2020 رد می‌شوند. تام ویلدونر

هرچه دیرتر بیرون باشید، شهاب‌های بیشتری خواهید دید، آسمان تاریک با زمان طلوع ماه محدود می‌شود. به خاطر داشته باشید که نیمه ماه رو به زوال تا سپیده دم در آسمان جنوب شرقی نسبتاً پایین باقی خواهد ماند. در حالی که نور آن قطعا دیدن شهابها را کاهش می‌دهد.

فضانورد ناسا، دان پتیت، این تصویر را در 21 آوریل 2012، از ایستگاه فضایی بین المللی گرفت که بعداً معلوم شد شلیاقی می‌باشد. نورها، به ویژه نورهای میامی، به وضوح ایالت فلوریدا را در سمت راست نشان می‌دهند. ناسا

هر شهاب شلیاقی یک قطعه کوچک به اندازه یک دانه شن (بعضی بزرگتر، برخی کوچکتر) است که از دنباله‌دار تاچر (C/1861 G1) در طول سفر پر دردسر و تقریباً 415 ساله خود به دور خورشید برجای مانده است. این مواد یک قطار زباله را در امتداد مدار دنباله‌دار تشکیل می‌دهند که زمین در دو هفته آخر ماه آوریل از آن عبور می‌کند. در حوالی روز 22 با متراکمترین قسمت آنن روبرو می‌شویم که اوج را ایجاد می‌کند. شهاب‌ها مانند خطوط راه‌آهن که به نظر می‌رسد در دوردست همگرا می‌شوند، در مسیرهای موازی حرکت می‌کنند و به نظر می‌رسد که از یک نقطه در آسمان می‌رسند.

هر ذره با سرعت 46 کیلومتر در ثانیه (103000 مایل در ساعت) به اتمسفر سیاره ما برخورد می‌کند، بلکه یک دنباله درخشان از یونها را تولید می‌کند که با هم رگه‌ای درخشان را ایجاد می‌کنند که ما آن را شهاب می‌نامیم. در حالی که شلیاقی‌ها نمی‌توانند از نظر تعداد با برساووشی‌ یا جوزایی مطابقت داشته باشد، ولی سهم نسبتاً زیادی از شهابها و گوی‌های آتشین درخشان تولید می‌کنند.

بارش همچنین یک چرخه طوفان دوره‌ای را در مضرب ۱۲ سال نشان می‌دهد، زمانی که نرخ‌ها بسیار بالاتر از حد طبیعی هستند. رصدگران در سالهای 1922 (360-600 شهاب در ساعت)، 1934 (56-80) 1946 (110) و 1982 (250) از بارشهای کوتاه و غنی لذت بردند. بزرگترین طوفان در سال 1803 رخ داد، زمانی که چندین آذر گوی تولید کرد و تعداد آنها به 700-900 در ساعت افزایش یافت!

به گفته پیتر جنیسکنز، دانشمند تحقیقاتی ارشد در موسسه ستی: مداخله گرانشی مشتری که دوره مداری آن 12 سال است، ممکن است عقب‌تر از تناوبی باشد که در این مقاله تحقیقاتی ذکر شده است. اگر این چرخه درست باشد، شانس بعدی ما برای طوفان شهابی در سال 2030 خواهد بود. همچنین به نظر می‌رسد یک چرخه 60 ساله نیز وجود داشته باشد، در این صورت ممکن است طوفان بعدی (یا دیگری) در سال 2040 یا در سال 2041 اتفاق بیفتد.

انسانها بیش از 2700 سال است که فرزندان دنباله‌دار تاچر را در آسمان تماشا می‌کنند. مشاهدات چینی از شلیاقی‌ها به 16 مارس 687 قبل از میلاد برمی‌گردد، زمانی که ستاره‌شناسان دربار گزارش دادند که “در نیمه‌های شب، ستاره‌ها مانند باران می‌باریدند.”

تماشای بارش شهابی آسان است. به هیچ وسیله‌ای به جز صندلی و لباس گرم نیاز نیست. یک ساعت یا بیشتر به شهابها فرصت دهید. آرام باشید. شب زنده‌داری شما زمان خوبی برای آشنایی مجدد با صورتهای فلکی اواخر بهار و اوایل تابستان، مشاهده چند ماهواره و حتی شنیدن صدای جغدها است. من دوست دارم سعی کنم در حالی که منتظر شهاب بعدی هستم، ببینم چه تعداد از اجسام اعماق آسمان با چشم غیرمسلح را می‌توانم ببینم.

و اگر هرگز ایستگاه فضایی تیانگونگ چین را ندیده‌اید، خوش شانس هستید. در هفته اوج بارش، مجموعه‌ای از گذرهای عالی قابل مشاهده از بسیاری از مکانهای نیمکره شمالی آغاز می‌شود که به  قدر 1 می‌درخشد. برای اینکه بدانید چه زمانی و کجا باید نگاه کنید، به Heavens Above بروید و مکان خود را با دنبال کردن پیوند در گوشه سمت راست بالای صفحه وارد کنید. سپس به صفحه اصلی بازگردید و روی پیوند آبی Tiangong برای جدول زمانها، ارتفاعات و قدر کلیک کنید. برای نقشه‌ای که مسیر ماهواره را نشان می‌دهد، روی خط در جدول کلیک کنید.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

CELEBRATE SPRING WITH THE LYRIDS

BY: BOB KING APRIL 13, 2022

https://skyandtelescope.org/astronomy-news/celebrate-spring-with-the-lyrids/

https://www.timeanddate.com/astronomy/meteor-shower/lyrids.html