فصلهای زودگذر در سیاره بیگانه سوزان!!
تصویر هنری از سیاره XO-3b در مداری غیرعادی به دور ستارهاش. (اعتبار تصویر: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (IPAC))
دانشمندان به لطف تلسکوپ بازنشسته ناسا به یک مورد عجیب فصول در فضا نگاهی نزدیک کردند.
محققان از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا برای فیلمبرداری یک ساله از سیاره فراخورشیدی به نام XO-3b استفاده کردند. به راحتی، یک سال در این جهان تنها سه روز زمینی طول میکشد. در این مدت، سیاره فراخورشیدی تابستانی یک روزه و زمستانی دو روزه را تجربه میکند – و در حالی که فصول به سرعت میگذرد، آنها همچنین به طرز وحشتناکی دراماتیک هستند.
دکتر لیزا دانگ، دکترای لیزا دانگ، کاندیدای اخترفیزیک دانشگاه مک گیل در کانادا، طی یک کنفرانس خبری گفت: «ما تغییرات دمایی فصلی را صدها برابر قویتر از آنچه دیدیم که روی زمین تجربه میکنیم.
در حالی که مفهوم فصول برای زمینیها آشنا است، دینامیک در XO-3b متفاوت است. فصول زمین به دلیل کج شدن محور سیاره ایجاد میشود، اما XO-3b به دلیل چرخش بیضی شکل سیاره به دور ستارهاش است که به طور چشمگیری بر میزان تابش دریافتی تأثیر میگذارد.
دانگ گفت: «اینها همان فصلهایی نیستند که ما روی زمین تجربه میکنیم.
یافتن یک سیاره بزرگ که به دور ستاره خود بسیار نزدیک در حالت بیضی میچرخد غیرعادی است. از آنجایی که ستاره و سیاره بزرگ و نزدیک به هم هستند، فعل و انفعالات گرانشی آنها تمایل دارد تا دورترین قسمت مدار سیاره را به ستاره نزدیکتر و نزدیکتر کند و در نتیجه یک مدار دایرهای شکل میگیرد. بنابراین دانشمندان فکر میکنند که XO-3b از نظر نجومی مدت زیادی به دور ستاره خود نمیچرخد.
دانگ گفت: «شکل بیضی شکلی که در این سیاره با دوره بسیار کوتاه میبینیم، نشان میدهد که در میانه مهاجرت آن را میبینیم. اما این مدار عجیب تنها ویژگی شگفتانگیزی نیست که دانگ و همکارانش پیدا کردند. تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا در تشخیص نور مادون قرمز تخصص دارد و هنگامی که اسپیتزر به XO-3b نگاه کرد، نشانه های مادون قرمز قویتری را دید – و بنابراین سیارهای داغ تر – از آنچه دانشمندان انتظار داشتند.
و هنگامی که محققان به دقت نگاه کردند، متوجه شدند که حتی فصول وحشی این سیاره نیز نمیتواند گرمای غیرمنتظره را توضیح دهد.
دانگ گفت: «این گرمایش اضافی که با اسپیتزر دیدیم، فصلی نیست، بلکه در طول سال دیده میشود. “تحقیق ما از این مشتری داغ نشان میدهد که نه تنها توسط ستاره نزدیک سیاره ، بلکه از داخل سیاره نیز گرم میشود.”
مشاهدات اضافی جمع آوری شده توسط ماموریت آژانس فضایی اروپا گایا نشان میدهد که این سیاره “پف کردهتر” از حد انتظار است که ممکن است به گرمای شگفت انگیز مرتبط باشد.
دانگ و همکارانش دو نظریه در مورد چگونگی تولید گرمای بیش از حد سیاره دارند. یکی از احتمالات گرمایش جزر و مدی است: با چرخش سیاره به دور، گرانش ستاره آن را از زوایای مختلف میکشد و سیاره را کشیده و تغییر شکل میدهد.
توضیح احتمالی دیگر این است که این سیاره در واقع یک سیاره نیست. در عوض، دانگ و همکارانش استدلال میکنند که این میتواند یک ستاره باشد، با انبوهی از هیدروژن در هستهاش درست مانند درون خورشید ما در حال همجوشی است. اگر اینطور باشد، XO-3b یک کوتوله قهوهای است، دستهای از اجسام که اغلب به آنها لقب “ستارههای شکست خورده” داده می شود.
ترجمه: سارا سیدحاتمی
منبع:
Scorching alien planet takes seasons to an extreme
By Meghan Bartels
https://www.livescience.com/scorching-alien-planet-extreme