تراش آینه قسمت یازدهم: حرکات تراش
در تراش آینه تلسکوپ سه نوع حرکت اساسی داریم. اینها عبارتند از حرکات رفت و برگشت آینه روی ابزار، جابجا کردن یا چرخش جزیی آینه در دستان شخص و جابجا شدن یا حرکت شخص حول میز کار
در مبحث عملی تراش آینه به طور مفصل‌تر در مورد حرکات تراش بحث می‌کنیم؛ ولی در اینجا بطور خلاصه و به منظور تجسم راحت و سریع، آینه را روی ابزار گذاشته آن را محکم در دستانمان نگه می‌داریم. حال چندین حرکت رفت و برگشت در یک موضع انجام می‌دهیم، سپس قدری دور میز کار جابجا می‌شویم و هم زمان مقداری هم آینه را در دستانمان می‌چرخانیم یا جابجا می‌کنیم و سپس مجددا تعدادی حرکت رفت و برگشت انجام می‌دهیم. این حرکات را بارها و بارها در مواضع دیگر تکرار می‌کنیم.
حرکت اصلی در تراش آینه همین حرکات رفت و برگشت آینه روی ابزار است. بنابراین بعد از این منظور ما از حرکات همین نوع اخیر است. در مورد دو حرکت دیگر، یعنی جابجا شدن دور میز کار و جابجا کردن آینه در دست هرگاه چنین منظوری داشته باشیم مشخصاً به آن اشاره می‌کنیم.
حرکات رفت و برگشت، خود انواع متعددی دارد. مهمترین آنها حرکات قطری یا مرکز به مرکز و سپس حرکات وتری است. شایعترین و پراستفاده‌ترین نوع حرکات، انواع مرکز به مرکز هستند. حرکات مرکز به مرکز خود به حرکات کوتاه، حرکت نرمال یا یک سوم، و حرکات طولانی تقسیم می‌شوند. نام این حرکات، همیشه نسبت به قطر آینه و ابزار که هم‌اندازه هستند، سنجیده و نامیده می‌شوند. حرکات کوتاه معمولا یک چهارم نیز نامیده می‌شوند. حرکات طولانی نیز معمولا حرکات تمام طول هستند. منظور از حرکت کوتاه یا یک چهارم این است که مجموع حرکت آینه به جلو و سپس به عقب یک چهارم طول قطر آینه است. این در مورد یک سوم و تمام طول یا طولانی نیز صادق است. مثلا در حرکت طولانی مجموعاً، مرکز آینه از نزدیکی لبه ابزار در سمت ما به نزدیکی لبه ابزار در سمت دور از ما حرکت می‌کند.
هدف ما در شروع تراش آینه گود شدن سریع و کم‌عارضه با کمترین مصرف پودر سمباده است. مرسوما این حرکت شروعی، حرکت مرکز به مرکز طولانی بوده است. از عوارض این روش مصرف بیشتر پودر و ساییدگی زیاد لبه آینه است لذا حرکت مناسبتر، حرکت وتری است که به حرکت کوردال نیز معروف است و امروزه طرفدار بیشتری دارد.
می‌توان قطر آینه را بزرگترین وتر آینه نیز تعریف کرد. بنابراین در حرکت وتری آینه به جای اینکه حرکتی قطری یا مرکز به مرکز انجام دهد، روی کوتاهترین وتر ابزار یعنی لبه ابزار گذاشته می‌شود و حرکات کوتاه رفت و بر گشت انجام می‌دهد. در عمل، آینه روی وتری کوتاه در یک اینچی لبه ابزار گذاشته می‌شود و طول حرکت به اندازه‌ای خواهد بود که هنگامی که در دورترین و نزدیکترین حالت به شخص باشد، از لبه ابزار کج نشده و تعادل خود را از دست ندهد. از مزایای این حرکت، اثر سریعتر آن، مصرف کمتر پودر و نیز مهمتر از همه کمترین تراش در لبه شیشه یا آینه این ماده ارزشمند می‌باشد.
از ایرادات تمام روش‌های گودبرداری سریع اینست که این گود شدن یک دست نبوده، در نهایت منجر به یک شکل کروی نخواهند شد.
به طور کلی حرکات طولانی منجر به گود شدن بیشتر در مرکز آینه شده و حرکات کوتاهتر گودی بیشتری در لبه‌ها ایجاد می‌کنند، در حالی که حرکت یک سوم گودی یک دستی در مرکز و لبه آینه ایجاد کرده و در نهایت یک شکل کاملا کروی ایجاد می‌نماید. بنابراین در تمام مراحل بعدی تراش و پولیش حرکت یک سوم را حفظ و ادامه می‌دهیم. انواع دیگری از حرکات مختلف تراش وجود دارد که در تراش‌های حرفه‌ای و پیشرفته‌تر استفاده می‌شوند و ذکر آنها در اینجا مورد نداشته، سبب گیج شدن خواهد شد.
حرکت وتری یا کوردال
نمایش سه حرکت اساسی در تراش آینه:
حرکات جلو و عقب آینه روی ابزار، چرخش یا جابجایی آینه در دست و نیز حرکت یا جابجایی شخص در دور میز کار
نمایی دیگر از حرکت وتری
حرکت یک سوم مرکز به مرکز
حرکت مرکز به مرکز یک سوم یا حرکت نرمال
حرکت وتری یا کوردال
نویسنده: محمود یونسیان