علت تجمع “ستارگان روح” در برآمدگی مرکزی کهکشان راه شیری!!

ستارگان دوتایی نزدیک مسئول هم ترازی سحابی‌های سیاره‌ای هستند که در اثر انفجار ستارگان در مرکز کهکشانی راه شیری گردهم‌ آمده‌اند.

این تصویر 22 سحابی سیاره‌ای را نشان می‌دهد که براساس اندازه مرتب شده‌اند (اعتبار تصویر: ESA/Hubble and NASA, ESO, NOAO/AURA/NSF from an idea by the corresponding author and Ivan Bojičić and rendered by Ivan Bojičić with input from David Frew and the author.)

دانشمندان ممکن است سرانجام دلیل تراز اسرارآمیز “ارواح” ستاره‌ای از ستارگان مرده قلب کهکشان راه شیری را بدانند.

این ارواح کیهانی به شکل سحابی‌های سیاره‌ای وجود دارند، ابرهای گازی که در پایان عمرشان توسط ستارگان در حال مرگ به بیرون رانده می‌شوند. این‌ها می‌توانند شبیه پروانه‌ها یا ساعت‌شنی‌هایی باشند که بقایای در حال دود شدن ستاره در قلبشان وجود دارد. خورشید، زمانی که سوخت آن برای همجوشی هسته‌ای در هسته‌اش تمام شود و پس از اینکه به‌عنوان یک غول سرخ متورم شد و سیارات درونی را در حدود ۵ بیلیون سال ببلعد، بقایای گازی مشابهی را در اطراف یک ستاره کوتوله سفید باقی خواهد گذاشت.

ستاره‌شناسان اطلاعات زیادی در مورد سحابی‌های سیاره‌ای دارند، اما آرایش چنین ابرهایی در برآمدگی کهکشانی در مرکز کهکشان راه شیری ما از زمان کشف آن در 10 سال پیش توسط دانشجوی دکتراب منچستر برایان ریس هنوز یک معما بوده است. اکنون، این راز به لطف تیمی از ستاره‌شناسان با استفاده از تصاویری حل شده است که قبلا توسط تلسکوپ فضایی هابل تهیه شده بود.

آلبرت زیجلسترا، اخترفیزیکدان دانشگاه منچستر، در بیانیه‌ای گفت: سحابی‌های سیاره‌ای دریچه‌ای به قلب کهکشان ما باز می‌کنند و این بینش درک ما را از پویایی و تکامل ناحیه برآمدگی کهکشان راه شیری عمیق‌تر می‌کند.

این تیم با مطالعه 136 سحابی سیاره‌ای در ضخیم‌ترین بخش کهکشان راه شیری، برآمدگی کهکشانی، با تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT)، دریافتند که به هم مرتبط نیستند و از ستارگان مختلفی می‌آیند که در زمان‌های مختلف مرده‌اند و زندگی خود را در مکان‌ها و زمان‌های مختلف سپری کرده‌اند.

محققان همچنین دریافتند که شکل‌های این سحابی‌های سیاره‌ای به همین ترتیب در آسمان قرار دارند، بلکه آنها تقریباً به موازات صفحه کهکشان راه شیری هم تراز هستند.

این یافته‌ها در کار ریس نیز منعکس شد که شامل 40 سحابی سیاره‌ای بود که تیم با استفاده از تصاویر هابل دوباره آنها را بررسی کرد.

تصویر سحابی سیاره ای NGC 6881 توسط تلسکوپ فضایی هابل در تصویری که در 12 مارس 2012 منتشر شد. (اعتبار تصویر: ESA/Hubble & NASA)

اما چیزی که تاکنون شناخته نشده بود این واقعیت بود که این هم‌ترازی فقط در سحابی‌های سیاره‌ای وجود دارد که همدم ستاره‌ای نزدیک دارند. در این موارد، ستاره‌های همدم به دور باقیمانده ستاره‌ای در قلب سحابی‌های سیاره‌ای در فاصله‌ای نزدیک‌تر از درونی‌ترین سیاره منظومه شمسی، عطارد، به خورشید می‌چرخند.

این هم ترازی در سحابی‌های سیاره‌ای وجود ندارد که فاقد چنین ستاره همراهی هستند و این امر نشان می‌دهد که هم‌ترازی می‌تواند در نتیجه حرکت مداری سریع ستاره همدم ایجاد شود که حتی ممکن است در داخل بقایای ستاره اصلی به دور خود بچرخد. هم‌ترازی مشاهده‌شده سحابی‌های سیاره‌ای ممکن است نشان دهد که منظومه‌های دوتایی نزدیک با مدارهایشان شکل می‌گیرند که در یک صفحه متمایل هستند.

“تشکیل ستارگان در برآمدگی کهکشان ما فرآیند پیچیده‌ای است که شامل عوامل مختلفی مانند گرانش، تلاطم و میدان‌های مغناطیسی می‌شود. تا به حال، ما فاقد شواهدی بودیم که کدام یک از این مکانیسمها می‌تواند باعث این فرآیند شود. زیجلسترا نتیجه گرفت و این همسویی را ایجاد می‌کند. اهمیت در این تحقیق در این واقعیت نهفته است که ما اکنون می‌دانیم که هم‌ترازی در این زیر مجموعه بسیار خاص از سحابی‌های سیاره‌ای مشاهده می‌شود.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

‘Ghost stars’ haunt the center of the Milky Way galaxy. Now we know why

By Robert Lea

https://www.space.com/milky-way-ghost-stars-planetary-nebulas