ستارههای پیراقطبی طلوع یا غروب نمیکنند
ستارههای پیراقطبی در تمام ساعات روز، هر روز سال، بالای افق قرار میگیرند. اگر چه شما نمیتوانید آنها را مشاهده کنید، آنها حتی در روز نیز حضور دارند.
ستارههای پیراقطبی (Circumpolar stars) یا ستارههای هموارهپیدا (اَبدیّةالظهور) یا خُسّان، ستارههایی هستند که در یک عرض جغرافیایی خاص بر روی زمین، هیچگاه غروب نمیکنند، مانند ستاره قطبی و ستارگان صورت فلکی بناتالنعش و ذاتالکرسی. در واقع به دلیل نزدیکی آنها به یکی از قطبهای سماوی، این ستارگان هرگز طلوع و غروب نمیکنند. بنابراین ستاره پیراقطبی در تمام طول شب و در تمام شبهای سال قابل رویت است. ستارگان پیراقطبی درون یک دایره پیراقطبی (circumpolar circle) هستند.
ستارههای پیراقطبی در تمام ساعات روز، هر روز سال، بالای افق قرار میگیرند. این ستاره ها نه طلوع و نه غروب میکنند، بلکه همیشه در آسمان ما باقی میماند. حتی زمانی که نمیتوانید آنها را ببینید – زمانی که خورشید در آسمان بیرون بوده و به اصطلاح روز است – این ستارهها در آسمان در اطراف قطب شمال یا جنوب قرار دارند.
به عنوان مثال، ستارههای صورتواره معروف آبگردان بزرگ در تمام عرضهای شمالی دیده میشوند.
آبگردان بزرگ ستاره پیراقطبی است که همیشه در بالای افق شما قرار دارد. این تصویر آبگردان بزرگ را در طول نیمه شب در فصول مختلف، نشان میدهد. تصویر از Night Sky Interlude – Spring Skies.
تعداد ستارههای پیراقطبی که در آسمان شما ظاهر میشود، بستگی به جایی دارد که شما در آنجا قرار دارید. در قطبهای شمال و جنوب زمین، هر ستاره قابل مشاهده، پیراقطبی است. به عبارت دیگر، در قطب شمال زمین، هر ستارهای در شمال این استوای آسمانی قرار دارد، پیراقطبی است، در حالی که هر ستاره در سمت جنوب استوای آسمانی، در زیر افق قرار دارد. در قطب جنوب زمین، این امر کاملا برعکس است. هر ستارهای که در سمت جنوب استوای آسمانی قرار دارد، پیراقطبی است، در حالی که هر ستاره در سمت شمالی استوای آسمانی، در زیر افق قرار دارد.
در استوای زمین، هیچ ستاره پیراقطبی نیست زیرا تمام ستارهها در آن قسمت از جهان روز به روز طلوع و غروب میکنند. شما میتوانید (به لحاظ نظری) هر ستارهای را در آسمان شب طی یک سال مشاهده کنید.
مکانهای بین استوا و قطب، برخی ستارههای پیراقطبی دارند، بعضی از ستارگان روزانه (مانند خورشید) طلوع و غروب میکنند و برخی ستارهها در تمام طول سال در زیر افق قرار دارند. به طور خلاصه، اگر شما به قطب شمال یا جنوب نزدیکتر هستید، دایره ستارههای پیراقطبی بزرگتر و اگر شما به استوای زمین نزدیکتر هستید، دایره ستارههای پیراقطبی کوچکتری را میبینید.
ما در نیمکره شمالی خوششانس هستیم که یک ستاره درخشان، پولاریس، که تقریبا نزدیک با قطب شمال آسمانی است – نقطه ای که در آسمان است که در سرسو (مستقیم بالای سرمان) در قطب شمال زمین است.
خطی خیالی را مستقیما از پولاریس، ستاره شمالی، به افق بکشید، دایره محدوده ستارههای پیراقطبی را در آسمان خود مشخص کنید.
در نیمکره شمالی یک خط عمودی خیالی از قطب آسمان شمالی به افق شما به عنوان اندازه دایره محدوده ستارههای پیراقطبی در آسمان شما عمل میکند. نزدیکترین نقطه به قطب شمال سماوی به شما (نقطه سرسو) است.
برای مردم در نیمکره شمالی، پولاریس تقریبا مرکز ستارههای پیراقطبی در گنبد آسمان را نشان میدهد؛ و خط عمودی فرضی از پولاریس به افق، دایره محدوده ستارههای پیراقطبی را نشان میدهد. (نمودار فوق را ببینید که این خط را برای شما ترسیم میکند). بازوی خود را به عنوان قطب دایره به کمک بگیرید، که به شما امکان میدهد ستارههای پیراقطبی را با چشم خود رویت کنید. نزدیک به استوا، دایره ستارههای پیراقطبی کوچکتر میشود؛ نزدیک به قطب شمال (یا قطب جنوب) دایره ستارههای پیراقطبی بزرگتر میشود.
این تکنیک برای مشخص کردن دایره ستارههای پیراقطبی، در نیمکره جنوبی نیز درست کار میکند.
پرش ستارهای به قطب جنوب آسمانی از طریق صلیب جنوبی و ستارههای روشن آلفاسنتوری و Hadar یا بتاسنتوری.
در مورد صلیب جنوبی بیشتر بخوانید:
https://earthsky.org/favorite-star-patterns/how-to-use-southern-cross-to-find-south-celestial-pole
آبگردان بزرگ و ذاتالکرسی صورت فلکی شکل W در اطراف پولاریس، ستاره شمالی، در مدت 23 ساعت و 56 دقیقه میچرخند.
صلیب جنوبی در سراسر جنوب به 35 درجه عرض جغرافیایی جنوبی است. با این حال، در نیمکره شمالی، صورت فلکی ذاتالکرسی که به شکل W و یا M است که در همه نقاط شمالی در 35 درجه شمالی واقع شده است.
به هر حال، ذاتالکرسی در طرف مقابل پولاریس از آبگردان بزرگ قرار دارد. بنابراین از عرضهای میانی شمالی، آبگردان بزرگ و پولاریس به شما کمک میکنند تا ذاتالکرسی را پیدا کنید. انیمیشن فوقانی را مشاهده کنید، که در آن تمام ستارگان دایره کاملی را در اطراف قطب آسمانی هر روز طی میکنند: هر 23 ساعت و 56 دقیقه.
اگر ذاتالکرسی در آسمان شما پیراقطبی باشد، صلیب جنوبی هرگز به بالای افق شما صعود نمیکند و برعکس، اگر صلیب جنوبی در آسمان شما پیراقطبی باشد، سپس صورت فلکی ذاتالکرسی هرگز در بالای افق بالا صعود نمیکند.
همانطور که از مناطق گرمسیری دیده میشود، نه صلیب جنوبی و نه ذاتالکرسی پیراقطبی است. از این قسمت از جهان، صلیب جنوبی در طول افق جنوبی بالا میرود زمانی که ذاتالکرسی در زیر افق شمالی محو میشود؛ و در مقابل، ذاتالکرسی در طول افق شمالی صعود میکند زمانی که صلیب جنوبی در زیر افق جنوبی است.
آسمان در اطراف پولاریس، ستاره شمالی. تصویر از Shutterstock.
ترجمه: سارا سیدحاتمی
منبع:
Circumpolar stars don’t rise or set
Posted by Bruce McClure in TONIGHT | June 19, 2019
https://earthsky.org/tonight/circumpolar-stars-dont-rise-or-set