مشاهده دایره زمستانی
من مطمئن هستم که بسیاری از شما میتوانید چند صورت فلکی بزرگ را در آسمان شب تشخیص دهید. بسیاری از این الگوهای ستارهای از آغاز تمدن های اولیه به ما رسیده است. قبل از اینکه آلودگی نوری باعث کاهش دید ما به آسمان شود، همه میتوانستند این الگوهای ستارهای را ببینند.
امروز ما درک زیادی از گنبد ستارگان داریم. اگرچه این ستارهها دور از دسترس هستند و تریلیونها مایل از منظومه شمسی ما فاصله دارند.
در حالی که 88 صورت فلکی رسماً به رسمیت شناخته شده وجود دارد که آسمان اطراف زمین را پر میکند، رصدگران دوست دارند صورتوارههای خود را با ترکیب ستارگان از چندین الگوی ستارهای ایجاد کنند.
دایره زمستانی به شکل یک دایره کامل نیستند… سعی کنید از کاپلا شروع کرده و در جهت عقربههای ساعت به سمت الدبران، رجلالجبار، سیروس، شعرای شامی و پولوکس و کاستور حرکت کنید.
از نیمکره شمالی ما، همین ستارگان درخشان را میتوان قبل از طلوع آفتاب در اواخر تابستان و اوایل پاییز و همچنین هر شب زمستان آنها را مشاهده کرد. از این رو نام دایره زمستانی به خود گرفتهاند.
آیا با صورت فلکی اوریون یا شکارچی آشنا هستید؟ اگر چنین است، این صورت فلکی درخشان گوشه جنوب غربی دایره زمستانی را تشکیل می دهد و ستاره درخشان شکارچی، ابطالجوزا، مثلثی با ستارگان سیروس و شعرای شامی را تشکیل میدهد، که ما در نیمکره شمالی آن را مثلث زمستانی مینامیم.
مطمئنم نام مثلث تابستانی را شنیدهاید. این صورتواره از اتصال سه ستاره پرنور شکل گرفته است. دنب در دجاجه، وگا در لیرا و الطایر در عقاب. این مثلث ستارگان در اواسط تابستان بالای سر ما واقع شده است.
آسمان زمستان صورتواره خاص خود را دارد، و این یکی بسیار بزرگ است و در مجموع شامل هشت ستاره درخشان است. به آن دایره زمستانی یا شش ضلعی زمستانی میگویند. من توضیح خواهم داد که چرا میتوانید هر دو شکل را از این ستارهها ببینید.
لطفاً نقشه اصلی ستارهای همراه این مقاله را بررسی کنید. این نمودار آسمان را در اواسط فوریه در ساعت 8:30 بعد از ظهر نشان میدهد که از نقطهای مستقیماً بالای سر به سمت افق جنوبی نگاه میکند. یک دایره یا در واقع یک بیضی را میتوان از میان هر یک از ستارههای نشانهگذاری شده ترسیم کرد. با این حال، میتوانید یک خط مستقیم از یک ستاره به ستاره دیگر بکشید و یک شش ضلعی ایجاد کنید. ابطالجوزا، اگرچه در هر یک از الگوها قرار دارد، هنوز بخشی از صورتواره در نظر گرفته میشود.
آسمان زمستان شامل بسیاری از درخشانترین ستارههایی است که میتوانیم از زمین ببینیم. در واقع، دایره زمستانی شامل هفت مورد از 23 ستاره درخشان است و این ستارگان فقط تعداد کمی از 400 بیلیون ستاره تخمین زده شده که کهکشان راه شیری ما را تشکیل میدهند.
قبل از اینکه هر یک از ستارگان دایره زمستانی را بررسی کنیم، سه اصطلاح مهم را مرور میکنیم. ابتدا به روشنایی هر جرم آسمانی قدر آن جرم میگویند. ایده اصلی این است که هر چه قدر منفیتر باشد، جسم درخشانتر است. هر چه قدر مثبتتر باشد، جسم کمنورتر است. بنابراین خورشید 26.74-، ماه کامل -12.92-، زهره -4.89، زحل تقریباً 0، قطبی شناخته شده (ستاره شمال) قدر 2 + و حد چشم غیر مسلح بدون آلودگی نوری قدر +6 است. پلوتو حدود 13.65+ است. (معمولا علامت مثبت (+) فرض و استفاده نمیشود، اما من این کار را در این ستون برای وضوح انجام میدهم.)
دوم، فاصله یک ستاره با سال نوری اندازهگیری میشود. یک سال نوری برابر با کمتر از شش تریلیون مایل است. سوم، طبقهبندی طیفی یک ستاره با استفاده از حروف زیر طبقهبندی میشود: O، B، A، F، G، K، M، و اغلب با اعداد و حروف اضافی برای اصلاح بیشتر طبقهبندی دنبال میشود. ستارههای “O” داغ ترین هستند در حالی که ستارههای “M” خنکترین هستند.
بیایید تور خود را در دایره زمستانی با درخشانترین ستارهای که میتوانیم در آسمان ببینیم (البته به جز خورشید) آغاز کنیم: شباهنگ. شباهنگ در صورت فلکی سگ بزرگ واقع شده است. شباهنگ با قدر -1.44 میدرخشد و 8.7 سال نوری از ما فاصله دارد. حساب کنید و این همسایه نسبتا نزدیک به خورشید ما 52.2 تریلیون مایل از ما فاصله دارد. شباهنگ یک ستاره داغ و آبی-سفید (کلاس طیفی A0) است که تقریباً 1.7 برابر قطر خورشید ما است.
سپس به سمت شمال و در جهت عقربههای ساعت در آسمان حرکت میکنیم تا پروسیون را در صورت فلکی سگ کوچک پیدا کنیم. پروسیون یک ستاره سفید (F5) است که با قدر +0.40 میدرخشد و 11 سال نوری از ما فاصله دارد. قطر آن تقریباً دو برابر خورشید ما است. با حرکت دورتر به سمت شمال، با دوقلوهای دوپیکر، پولوکس و کاستور روبرو میشویم. پولوکس 34 سال نوری از ما فاصله دارد، در حالی که کاستور 18 سال نوری دورتر در 52 است. پولوکس یک غول سرد و نارنجی رنگ (K0) ده برابر قطر خورشید است، در حالی که کاستور یک ستاره داغ و آبی-سفید (A1) است که فقط دو برابر قطر آن است. قطر پولوکس و کاستور به ترتیب با قدر 1.16+ و 1.93+ میدرخشند.
اکنون به سمت یک صورت فلکی تقریباً مستقیماً بالای سرمان میچرخیم – ارابهران، جایی که کاپلا یا سروش با قدر +1.93 را پیدا میکنیم. در حالی که کاپلا ((G6 یک ستاره زرد از نوع G مانند خورشید (G2) است، جرم آن سه برابر بیشتر است و کمی بیش از هفت برابر قطر خورشید است. سپس به سمت جنوب حرکت میکنیم تا با الدبران (K5) غول نارنجی رنگ در ثور روبرو شویم. الدبران نمایانگر چشم گاو در الگوی ستارهای است که به عنوان خوشه ستارهای هیادس (به شکل “V“) شناخته میشود. الدبران در فاصله 65 سال نوری از ما، ستارهای خنک است که به اندازه 44 برابر قطر خورشید و تنها 2.5 برابر جرم خورشید منبسط شده است.
به چرخش به سمت جنوب در آسمان ادامه دهید تا به ستاره پایین سمت راست که نمایانگر پای چپ جبار است برسیم. (لطفاً توجه داشته باشید: شکارچی رو به ما است.) این ستاره با قدر 0.18+ رجلالجبار، یک ابرغول آبی (B8) در فاصله 800 سال نوری – دورترین ستاره از دایره زمستانی است. قطر رجلالجبار 62 برابر خورشید ماست و جرم آن 17 برابر بیشتر است. اکنون با چرخش به شباهنگ، تور دایره زمستانی را تکمیل میکنیم.
اما صبر کن نه، ابطالجوزا را فراموش نکردم. ابطالجوزا ستاره ابرغول سرخ (M2) است که بالای شانه راست جبار را نشان میدهد، با قدر 0.45+ میدرخشد و در فاصله 520 سال نوری قرار دارد. ابطالجوزا همچنین یک ستاره بسیار بزرگ است که اندازه آن در 950 قطر خورشیدی محافظهکارانه است. اگر خورشید ما را با ابطالجوزا جایگزین کنید، تا کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری گسترش مییابد.
این نمونه کوچک از ستارگان دایره زمستانی را تشکیل میدهند، ستارگان بسیار شبیه مردم هستند. همه آنها متفاوت هستند، اما تفاوت آنها آنها را منحصر به فرد و مهم میکند.
دفعه بعد که فرصتی برای مشاهده دایره زمستانی دارید، درک بهتری از مقیاس و تنوع همسایگان ستارهای ما در این منطقه از کهکشان راه شیری خواهید داشت.
ترجمه: سارا سیدحاتمی
منبع:
Observing the Winter Circle
http://www.theskyscrapers.org/observing-the-winter-circle
Identify stars in the Winter Circle
Posted by EarthSky in TONIGHT | January 8, 2020
https://earthsky.org/tonight/identify-the-stars-of-the-winter-circle/