شروع به کار با تلسکوپ جدید

ماه در حال افزایش درست قبل از فاز تربیع اول که در یک تلسکوپ کوچک با بزرگنمایی حدود 40 برابر دیده می‌شد. ماه شب به شب تغییر فاز می‌دهد و مناظر جدیدی از ماه را در هر مرحله نشان می‌دهد. هنگامی که ماه در حال افزایش است، در غروب می‌درخشد و هر شب گسترده‌تر می‌شود. خطی که شب و روز را در سطح ماه مشخص می‌کند، بیشتر مناظر برخوردی و بیگانه را آشکار می‌کند.
گری سرونیک

اگر شما تلسکوپ جدیدی برای رصد گرفته اید، می‌توانید از کشف اجرام شگفت انگیز عمق آسمان شب، لذت ببرید. اگر چه بسیاری از آنها ضعیف هستند و فقط کشف و تشخیص آنها چالش بزرگی است! ولی مطمئنا شما علاقه زیادی برای کشف این اجرام شگفت‌انگیز خواهید داشت!!

با این حال، بسیاری از آنها آنقدر دور و ضعیف هستند که فقط یافتن و شناسایی مثبت آنها چالش و موفقیت‌آمیز است! خواه ابزار جدید شما یک لوله بلند و براق باشد یا یک جادوگری کامپیوتری شگفت‌انگیز، مطمئناً می‌خواهید آن را امتحان کنید.

قبل از اینکه مشاهده کنید
در اینجا سه نکته ضروری برای شروع و جلوگیری از ناامیدی و حرکت سریع در منحنی یادگیری وجود دارد.

ابتدا، ابزار خود را در داخل خانه تنظیم کنید. دستورالعملها را بخوانید و با نحوه کار همه چیز آشنا شوید – چگونه تلسکوپ به اطراف حرکت می‌کند، چگونه چشمی‌ها را عوض کنید و غیره. به این ترتیب شما مجبور نخواهید بود تنظیمات ناآشنا را در بیرون در سرما و تاریکی امتحان کنید.

دوم، در طول روز از محدوده شهر خارج شوید و با نحوه عملکرد آن در صحنه‌های دور – بالای درختان، ساختمان‌ها – آشنا شوید تا حس خوبی نسبت به کاری به دست آورید که واقعا انجام می‌دهد. اگر منظره وارونه باشد تعجب نکنید، چون باعث می‌شود که قطعات نوری زیبا و ساده باشند و این مهم نیست زیرا هیچ بالا یا پایینی در فضا وجود ندارد.

شما به سرعت متوجه خواهید شد که کمترین بزرگنمایی یک تلسکوپ (چشمی با طولانی‌ترین فاصله کانونی، به این معنی که بیشترین عدد روی آن چاپ شده است) روشن‌ترین، واضح‌ترین و وسیع‌ترین نماها را با کمترین مقدار تکان‌ها ارائه می‌دهد. کمترین بزرگنمایی همچنین به لطف میدان دید نسبتاً وسیع، یافتن آنچه را که می‌خواهید هدف بگیرید، آسان‌تر می‌کند. بنابراین، شما همیشه می‌خواهید با کمترین توان شروع کنید. تنها پس از اینکه هدف خود را پیدا کردید، آن را در مرکز قرار دادید و یک نگاه اول خوب و دقیق داشتید، به چشمی با بزرگنمایی بالاتر بروید.

همچنین: اگر تلسکوپ یک منظریاب کوچک یا یک دستگاه اشاره‌گر نقطه قرمز در کناره خود داشته باشد، در طول روز ساده‌ترین زمان برای همسو کردن تلسکوپ است. شما واقعا باید این کار را انجام دهید. تلسکوپ را روی یک درخت دوردست یا نقطه عطفی دیگر نشانه بگیرید و آن را در نمای اصلی هم‌مرکز کنید. حرکت پایه را قفل کنید. دوباره بررسی کنید که بالای درخت هنوز در مرکز قرار دارد و سپس از منظریاب نگاه کنید. از پیچ‌های منظریاب در طرفین استفاده کنید تا خطوط متقاطع (یا نقطه قرمز) را روی همان درخت قرار دهید. سپس مجدداً بررسی کنید که هنوز در مرکز نمای اصلی است، در صورتی که ممکن است در این فرآیند به آن برخورد کرده باشید.

سوم، برای صبور بودن برنامه‌ریزی کنید. زمانی را با هر شیء آسمانی که قادر به پیدا کردن آن هستید بگذرانید و واقعاً آن را بشناسید. بسیاری از کاربرانی که برای اولین بار از تلسکوپ استفاده می‌کنند، انتظار دارند چیزی مانند روشنایی و رنگ هابل در چشمی ببینند – در حالی که در واقع اکثر اجرام نجومی برای چشم انسان بسیار کم نور هستند. علاوه بر این، دید در شب ما چیزهای کم نور را بیشتر به صورت سایه‌های خاکستری می‌بیند (نه رنگی). بسیاری از چیزهایی که کیهان برای ارائه دارد ضعیف و بسیار دور است!

اما هرچه با دقت بیشتری چیزی را بررسی کنید، به تدریج بیشتر آن را تشخیص خواهید داد. نجوم صبر را به شما می‌آموزد.

از سوی دیگر، ماه و سیارات با چشم غیرمسلح درخشان هستند و به راحتی پیدا می‌شوند! آنها اولین اهداف عالی برای رصدگران جدید تلسکوپی هستند. Sky & Telescope’s Sky at a Glance این هفته پیشنهادهایی برای مشاهده تلسکوپی و چشم غیرمسلح درخشان‌ترین ستارگان و سیارات دارد:
https://skyandtelescope.org/observing/sky-at-a-glance/

در اینجا چند پیشنهاد برای شروع کار ارائه شده است.

لذت جدید رصد با تلسکوپ: ماه
ماه یکی از اجرام آسمانی است و نزدیکترین همسایه ما در فضا است – بزرگ، درخشان، به شدت تیره و تار و تنها یک چهارم میلیون مایل دورتر واقع شده است و صد برابر نزدیک‌تر از نزدیکترین سیاره است. یک تلسکوپ آماتوری و یک نقشه دقیق ماه می‌تواند شما را برای همیشه مشغول کند.

در 25 دسامبر 2023 ماه تقریباً کامل است و فردای امشب دقیقاً کامل است. اما فاز کامل در واقع بدترین زمان برای دیدن جزئیات در ماه است! به این دلیل که تمام چهره آن توسط خورشید مستقیماً در پشت ما به شدت می‌درخشند، بنابراین کوه‌ها، تپه‌ها، دهانه‌ها و صخره‌های ماه هیچ سایه‌ای برای آشکار کردن آنها نمی‌گذارند. همه چیز فقط سایه‌هایی از خاکستری-سفید درخشان خواهد بود. هر چند نگاهی بیندازید نواحی خاکستری، دشتهای قمری یا “دریا” هستند. ماریا در لاتین مناطق روشن‌تر کوهستانی‌تر هستند و بسیاری از دهانه‌های بزرگ و کوچک با لبه‌های سفید روشن‌شان خود را نشان می‌دهند.

شما ویژگی‌های سطح ماه را زمانی به بهترین شکل می‌بینید که در نزدیکی خط طلوع یا غروب ماه باشند. به عنوان مثال، به عکس بالای این صفحه نگاه کنید. خط طلوع یا غروب جایی است که خورشید کم ارتفاع در آسمان ماه باعث می‌شود حتی شکل‌های زمینی پایین نیز سایه‌های سیاه شدیدی را ایجاد کنند.

خط طلوع و غروب در حال پیشروی مناظر جدیدی را روز به روز هنگامی که ماه در حال افزایش است پرده برداری می‌کند، سپس آنها را روز به روز در تاریکی پنهان می‌کند که ماه پس از کامل شدن در حال کاهش است. در بین ماه کامل، خط طلوع یا غروب در اطراف لبه ماه قرار دارد که اساساً دور از دید قرار دارد.

پس صبور باش ماه بعدی در آسمان شامگاهی، به زیبایی از حدود 13 یا 14 ژانویه شروع خواهد شد. در 16 ام‌ عکس بالا را نشان می‌دهد.

سیارات درخشان
حالا کمی موفق باشید مشتری غول‌پیکر به عنوان درخشان‌ترین نقطه نورانی در آسمان عصرگاهی در انتظار شماست. اوایل غروب بیرون بروید، کم و بیش به سمت جنوب بروید: یک نقطه سفید درخشان که از هر ستاره‌ای بیشتر می‌درخشد.

حتی کوچکترین تلسکوپ با بزرگنمایی کم، چهار قمر نقطه مانند مشتری را در دو طرف آن نشان می‌دهد. آنها پیکربندی را بی‌وقفه از شب به شب تغییر می‌دهند. امشب، 25 دسامبر، آیو و اروپا را در یک طرف مشتری، کالیستو نزدیکتر و گانیمید را در سمت دیگر خواهید دید. فردا پیکربندی آنها کاملاً متفاوت خواهد بود و در حالی ادامه خواهد داشت که مشتری در تمام زمستان مشاهده می‌شود. آنها به مدت 4.6 بیلیون سال، از زمان شکل‌گیری منظومه شمسی، هر شب در آن بالا بوده‌اند.

مشتری به قدری سریع می‌چرخد (هر 10 ساعت یک بار) که کاملاً گرد نیست.

و آیا می‌توانید هر یک از کمربندهای مشتری را تشخیص دهید؟ آنها در طی چند ماه یا سال، تیره یا روشن، پهن یا باریک می‌شوند. آنها دقیقاً به سمت شما نخواهند بود. به نگاه کردن و نگاه کردن ادامه دهید. هنگامی که سیاره تندتر می‌شود، ممکن است گاه به گاه هوای ثابتی داشته باشید. “دیدن اتمسفر”، همانطور که به آن گفته می‌شود، شب به شب و اغلب لحظه به لحظه از مبهم به واضح‌تر تغییر می‌کند.

دلیل دیگری برای ادامه جستجو وجود دارد. هنگامی که نزدیک به مرز بینایی خود کار می‌کنید، دیدن همه چیزهایی که می‌توانید ببینید به زمان و توجه مداوم نیاز دارد. چیزهایی که در ابتدا نامرئی بودند ممکن است گهگاه شروع به سوسو زدن کنند، سپس آنقدر پایدار شوند که تقریباً ثابت بماند. نجوم صبر را می‌آموزد؟

لکه قرمز بزرگ مشهور مشتری، در لبه کمربند استوایی جنوبی، شکار سختتری است. ممکن است حداقل به یک تلسکوپ 6 اینچی و یک شب دید به خصوص ثابت نیاز داشته باشد. لکه قرمز در حال حاضر بسیار نارنجی کم رنگ است (آن هم تغییر می‌کند) و سال هاست که به تدریج در حال کوچک شدن است و البته در زمانی که شما نگاه می کنید باید در سمت مشتری رو به ما باشد!

زحل نیز اکنون در اوایل عصر نمایان است. مشت خود را به اندازه طول بازو نگه دارید و حدود شش عرض مشت تا سمت راست پایین مشتری بشمارید (بسته به اندازه دست و طول بازو شما). در اطراف یک نقطه کوچک درخشان ثابت وجود خواهد داشت که کمی تیره‌تر از مشتری است و فقط کمی مایل به زرد است. آن را با ستاره مشابه فم‌الحوت که تقریباً دو مشت در سمت چپ پایین زحل قرار دارد، اشتباه نگیرید.

حتی یک تلسکوپ کوچک با قدرت نسبتاً بالا حلقه‌های نمادین سیاره را آشکار می‌کند. بله، زحل واقعاً شبیه آن است! تا آنجا که می‌توانید در اوایل عصر، آن را رصد کنید، چون در حال پایین رفتن است.

زحل نیز قمرهای متعددی برای تلسکوپهای آماتور دارد، اگرچه آنها بسیار کم نورتر از مشتری هستند. درخشان‌ترین آنها تیتان است. امشب تقریباً پنج برابر عرض حلقه‌های زحل و تقریباً در یک راستا با حلقه‌های زحل، به یک سمت می‌رود. ببینید آیا می‌توانید رنگ کمی نارنجی آن را تشخیص دهید.

سیارات درخشان دیگر؟ زهره ستاره درخشان صبحگاهی در اوایل سحر نسبتاً پایین در جنوب شرقی است. در یک تلسکوپ، در حال حاضر به شکل یک ماه غول پیکر کوچک، به طرز خیره کننده‌ای سفید است. در هفته دوم ژانویه، به دنبال عطارد کوچک با اندازه گیری یک مشت در سمت چپ پایین زهره باشید. مریخ در حال حاضر در پشت درخشش خورشید دور از دید است و ماه‌های آینده نیز به همین شکل باقی خواهد ماند.

مناظر جدید تلسکوپی بیشتر
البته در آسمان شب بسیار بیشتر از ماه و سیارات وجود دارد! شبهای زمستانی اغلب آسمانی شفاف با سایه‌بان بزرگی از ستاره‌ها را به ارمغان می‌آورند. اما با وجود این همه هدف اغوا کننده، ابتدا باید به کجا نگاه کرد؟

خوشه پروین یا Pleiades با دوربین دوچشمی. یک تلسکوپ نمای عمیقتر و بزرگ نمایی بیشتری می دهد.

خب، در سمت چپ مشتری با دو یا سه مشت، خوشه ستاره‌ای پروین قرار دارد. با چشم غیرمسلح به صورت یک لکه کوچک به اندازه نوک انگشت شما در طول بازو قابل مشاهده است. امشب (25 دسامبر) خوشه پروین تقریباً در میانه راه بین مشتری و ماه واقع شده است. نور ماه در آسمان، منظره مناظر کم نور را از بین می برد، اما با این وجود، نباید خیلی با خوشه پروین مشکل داشته باشید. تا 28 یا 29 دسامبر، ماه از آسمان اوایل عصر خارج خواهد شد و آسمان را زیبا و تاریک خواهد کرد.

اکثر مردم می‌توانند شش ستاره درخشان خوشه پروین را با چشم غیرمسلح تشخیص دهند. آنها یک شکل شیب کوچک را تشکیل می‌دهند. اما یک تلسکوپ یک گروه کامل را نشان می‌دهد، و صورتواره آبگردان و درخشان به نظر می‌رسد – حتی نمای چشمی شما را بیش از حد به جز بزرگ‌نمایی بسیار پایین می‌‌آورد.

ستاره شناسان مشخص کرده‌اند که خوشه پروین در کل بیش از 500 ستاره دارد. مانند دیگر خوشه‌های ستاره‌ای، خوشه پروین توسط گرانش متقابل خود در کنار هم نگه داشته می‌شوند. این یکی به عنوان یک خوشه باز برای آرایش نسبتاً شلوغ ستارگان طبقه بندی می‌شود. وقتی خوشه‌های ستاره‌ای می‌روند، نزدیک است و به صورت دسته‌ای در فاصله ۴۴۰ سال نوری از ما در فضا حرکت می‌کنند.

ستاره‌شناسان مشخص کرده‌اند که ستاره‌های خوشه پروین تنها حدود 80 میلیون سال پیش شروع به درخشش کردند. این آنها را در مقایسه با خورشید و منظومه شمسی ما که 4.6 بیلیون سال سن دارند، به کودکان نوپا تبدیل می‌کند. این خورشیدهای جوان به طرز شگفت انگیزی پرانرژی هستند. آلسیون (al-SIGH-oh-nee)، درخشان‌ترین، حداقل 350 برابر نور خورشید ما است. مانند دیگر ستاره‌های پروین درخشان، با نور شدید آبی مایل به سفید می‌درخشد – نشانه‌ای از اینکه به طور غیرمعمول گرم و پرجرم است.

بعد، در اینجا یک پیشنهاد عمیقتر است. صورت فلکی آشنای شکارچی عصر در این زمان از سال از آسمان جنوب شرقی بالا می‌رود. در وسط آن، به دنبال خط سه‌ستاره کمربند جبار باشید. کمربند تقریباً عمودی است زیرا در اوایل عصر بالا می‌رود. بعداً در شب مورب (مانند شکل زیر) می‌شود.

این نمودار نشان می دهد که کجا می‌توان سحابی شکارچی را در شمشیر جبار در زیر سه ستاره کمربند جبار پیدا کرد. فقط پنج ستاره درخشان در این نمودار (بزرگترین نقاط) به راحتی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند.
Sky & Telescope diagram

فقط در چند درجه جنوب کمربند، به عبارت دیگر به اندازه چند انگشت در طول بازو، یک خط کوچکتر و کم نورتر از ستارگان وجود دارد: شمشیر جبار. درون آن سحابی شکارچی قرار دارد، ابری درخشان از گاز و غبار که در آن صدها ستاره جدید در حال شکل گیری هستند. در بسیاری از عکسها صورتی رنگ را نشان می‌دهد، اما برای چشم انسان خاکستری تیره با رنگ سبز است. این سحابی در هر تلسکوپی مشهود است که به سمت آن نشانه می‌رود و همینطور چهار ستاره جوان نزدیک به مرکز آن، معروف به صورتواره ذوزنقه. ستاره شناسان سحابی شکارچی را با نام مسیه 42 (M42) می‌‌شناسند و شما می‌بینید که این سحابی در نمودارهای ستاره‌ای به این شکل مشخص شده است. این سحابی که در فاصله 1400 سال نوری از ما قرار دارد، نزدیک‌ترین سحابی ستاره‌ساز به زمین است.

اجرام کم نور مانند سحابی‌ها زمانی بهتر دیده می‌شوند که آسمان بدون ماه و واقعا تاریک باشد. هر چه بتوانید از زیر نور آلودگی نوری شهر دورتر خارج شوید، بهتر است. اما اجازه ندهید آلودگی نوری شما را از یافتن آنچه از حیاط خلوت یا بالکن آپارتمان خود می‌بینید منصرف کند! اهداف نسبتاً روشنی را برای شکار انتخاب کنید و مهارت‌های پیدا کردن آنها را توسعه دهید و آنها را به دقت مشاهده کنید تا در فرصتی که پیش آمد آماده باشید تا از شرایط بهتر استفاده کنید. به عنوان مثال، آسمان ممکن است شب بعد از طوفان به خصوص تمیز و تاریک باشد.

طرحی دقیق از سحابی بصری شکارچی که با رصد دقیق چشمی از طریق یک تلسکوپ بزرگ (28 اینچی!) در طی شب‌های زیاد ساخته شده است.
Howard Banich / S&T Online Gallery

عکاسی نجومی دیجیتال مدرن، تلسکوپ‌های آماتوری خوب را بسیار قوی‌تر از آنچه که قبلاً فکر می‌کردیم، ساخته است. اما علیرغم پیشرفت‌ها و ساده‌سازی‌های فنی مداوم، تصویربرداری یک هنر برای افراد سخت‌گیر و فداکار است که ابزار خرید تجهیزات جدی و زمان و حوصله برای تسلط بر آن را دارند.
Joshua Rhoades / S&T Online Gallery

می‌توانید از کمربند شکارچی به عنوان یک نشانگر به چیزهای دیگر استفاده کنید. خط آن را در سراسر آسمان به اندازه دو مشت به اندازه طول بازو گسترش دهید و ستاره نسبتا درخشان الدبران، چشم نارنجی ثور وجود دارد. با یک مشت دیگر به راه خود ادامه دهید و به خوشه پروین خواهید رسید.

گام های بعدی در نجوم
برای یافتن چیزهای دیگر در آسمان شب، شروع به یادگیری صور فلکی کنید. آنها کلید یافتن هر چیزی کم‌نورتر و عمیق‌تر برای شکار با دوربین‌های دوچشمی یا تلسکوپ هستند – همان‌طور که در کره زمین، قبل از اینکه بتوانید به طور دقیق، مثلا میلان، سیدنی یا جاکارتا را مشخص کنید، باید قاره‌ها و کشورها را بشناسید.

برای یک راهنمای صورت فلکی با کاربرد آسان که کل آسمان عصر را پوشش می‌دهد، از نقشه ماهانه بزرگ در مرکز هر شماره Sky & Telescope، مجله ضروری نجوم (ahem) استفاده کنید.

شما همچنین می‌خواهید یک اطلس ستاره‌ای خوب و دقیق (مجموعه‌ای از نقشه‌های دقیقتر)، مانند اطلس آسمان جیبی که به طور گسترده استفاده می‌شود. یک کتاب راهنمای خوب در اعماق آسمان؛ و چند تمرین در مورد نحوه استفاده از نقشه‌ها برای مشخص کردن هدف تلسکوپ خود بر روی چیزی بسیار کم نور که نمی‌توانید تنها با چشم خود ببینید. پس حتما مقاله ما را بخوانید: چگونه از نمودار ستاره‌ای با تلسکوپ استفاده کنیم.

برای راهنمایی‌های بیشتر در مورد تماشای آسمان و نحوه استفاده حداکثری از محدوده خود، به بخش مشاهده و بخش شروع به کار ما مراجعه کنید.

هیچ کس با دانستن این چیزها به دنیا نمی‌آید. با سرعت خود به سرگرمی بپردازید، به دانستن، درک و انجام دادن چیزهایی بپردازید که هنوز انجام نداده‌اید. این واقعاً چیزی است که زندگی در یک جهان بزرگ می‌طلبد، درست است؟

ترجمه: سارا سیدحاتمی
منبع:
GETTING STARTED WITH YOUR NEW TELESCOPE
BY: ALAN MACROBERT DECEMBER 25, 2023

https://skyandtelescope.org/astronomy-resources/stargazing-basics/getting-started-with-your-new-telescope-3/