ثعبان ستاره قطبی سابق!!

ستاره ثعبان 5000 سال پیش ، هنگام ساخت اهرام مصر، ستاره قطبی بود. این ستاره بخشی از صورت فلکی اژدها است.

هرم بزرگ جیزه، بنای ماندگار مصر باستان. مصرشناسان معتقدند که این بنا به عنوان مقبره‌ای برای خاندان چهارم فرعون خوفو مصر در حدود سال 2560 قبل از میلاد ساخته شده است. تصویر از نینا الدین تون / ویکی پدیا.

ثعبان ستاره درخشان خاصی نیست، اما در قلب ستاره‌شناسان جایگاه ویژه‌ای دارد. دلیل آن این است که Thuban – یک ستاره نسبتاً مشهور در صورت فلکی اژدها – 5000 سال پیش، زمانی که مصریان در حال ساخت اهرام بودند، ستاره قطبی بود.

از جمله بسیاری از رمز و رازهای پیرامون اهرام مصر، به اصطلاح “تونلهای هوا” در هرم بزرگ جیزه است. زمانی که اهرام در حال ساخت بودند، تصور می‌شد که این معابر باریک برای تهویه هوا کار می‌کنند. اگرچه در دهه 1960 میلادی، تطابق تونلهای هوا با ستارگان یا مناطقی از آسمان  تشخیص داده شد، زیرا 5000 سال پیش آسمان برای سازندگان هرم شناخته شده بود.

یکی از “تونلهای هوا” مسیر کج و معوجی را از هرم بزرگ دنبال می‌کند، بنابراین شما نمی‌توانید از آن این ستاره را ببینید. تا به امروز، هدف ساخت این گذرگاهها در داخل هرم بزرگ مشخص نیست، گرچه ممکن است آنها به آیینهای مرتبط با عروج پادشاه به آسمانها مربوط باشند. هدف آنها هر چه باشد، هرم بزرگ جیزه فاش می‌کند که سازندگان آن آسمان پرستاره را از نزدیک می‌شناختند.

آنها مطمئناً می‌دانستند که ثعبان ستاره قطبی است.

این نمودار به اصطلاح تونل هوا در هرم بزرگ را نشان می‌دهد. اگرچه مشخص شده است که آنها با ستارگان خاصی همسو هستند، اما تا امروز هدف از ساخت آنها کاملاً روشن نیست. تصویر از

https://ancientegyptonline.co.uk/great-pyramid/

قسمت دایره‌ای شکل نمودار، صورتهای فلکی و مکانهای ستاره‌های شمالی از جمله ثعبان را در طول زمان نشان می‌دهد.

چرخه  26000 ساله باعث حرکت قطب آسمانی شمال در خلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت نسبت به ستارگان پس‌زمینه می‌شود. هر کدام از ستاره‌های نزدیک به قطب شمال آسمانی، ستاره قطبی است.

ستاره‌های قطبی گذشته و آینده

در واقع، ثعبان در بعضی مواقع ستاره قطبی بهتری از قطب مدرن ما بود. منابع مختلف ادعا می‌کنند که ثعبان دقیقاً قطب شمال آسمانی را در سال 2787 قبل از میلاد مشخص می‌کرده است.

پس از ثعبان، قبل از پولاریس، کوکب در آبگردان کوچک در سال 1100 قبل از میلاد به عنوان یک ستاره قطبی نسبتاً ضعیف بود.

ستاره قطبی خاص است، زیرا در محور زمین تقریبا به محل سکونت خود در آسمان اشاره می‌کند. ستاره قطبی کمتر از یک درجه از قطب سماوی شمالی واقعی در گنبد آسمان دور می‌باشد. در سال 2102، ستاره قطبی نزدیک به شمال واقعی – کمتر از نیم درجه دور خواهد بود.

این تغییر به دلیل حرکت زمین که “حرکت تقدیمی”  نامیده می‌شود رخ می‌دهد که باعث می‌شود محور زمین هر 26000 سال به دور ستارگان چرخش داشته باشد.

هزاران سال پیش، ستاره قطبی یک ستاره معمولی در آسمان شمالی بود و  برای یونانیان به نام Phoenice  شناخته شده بود. ستاره‌های دیگر عادی در آسمان شمالی در حال حاضر – کوکب و فرقد در دب اصغر – به افتخار بودن ستاره قطبی شناخته شده‌اند.کوکب و فرقد به عنوان ستاره دوقلوی قطبی از حدود 1500 الی 500 سال قبل از میلاد بوده است. آنها هنوز هم گاهگاهی  نگهبانهای قطب نامیده می‌شوند.

با نگاه به آینده، Errai در حدود سال 4000 بعد از میلاد و Alderamin نیز به نوبه خود در حدود 7500 A.D به ستاره قطبی شمال تبدیل خواهد شد.

 Gamma Cephei، معروف به Errai، ستاره‌ای با قدر 3  در صورت فلکی شمالی قیفاووس واقع شده است. از نظر بسیاری از رصدگران، این صورت فلکی مانند تصویر کودکانه یک خانه به نظر می‌رسد که گاما نوک سقف را مشخص می‌کند. این ستاره جذاب نقش عمده‌ای در درک ما از سیارات فراخورشیدی، به ویژه در سیستم‌های متعدد ستاره‌ای ایفا کرده است.

جالب است که تا 4000 سال م.، گامای قیفاووسی به موقعیت جدید خود منتقل می‌شود – به دلیل پیش‌روی محوری زمین – تا ستاره شمالی ما شود.

پیش‌روی محوری یا تقدیم محوری، جابه‌جایی گرانشی جهت‌گیری محور چرخش جسم آسمانی را گویند که پیوسته و کُند تغییر می‌کند.

زمین هرگز شیب محوری خود را تغییر نمی‌دهد، اما محور آن به ستارگان قطبی مختلف اشاره دارد. انیمیشن از  Astro Bob.

چرا هویت ستاره قطبی مدام تغییر می‌کند؟

محور زمین شیب متفاوتی را نسبت به صفحه مدار ما به دور خورشید در هر 41000 سال از حدود 22 درجه تا 24 درجه تغییر می‌دهد. اما، طی یک دوره 26000 ساله، محور زمین به ستاره‌های قطبی مختلف اشاره می‌کند. هر کدام از ستاره‌ها در آن دایره یا نزدیک آن قرار بگیرند، در نهایت ستاره قطبی خواهند بود.

شما همیشه می‌توانید ثعبان را با استفاده از آبگردان بزرگ و کوچک  به عنوان راهنما پیدا کنید.

چگونه ثعبان را ببینیم

ثعبان بخشی از صورت فلکی اژدها است. اگرچه یک ستاره فوق‌العاده درخشان نیست، اما به اندازه کافی درخشان است که در یک شب تاریک با سهولت نسبی قابل دیدن باشد.

اکثر مردم از آبگردان بزرگ و کوچک به ستاره ثعبان می‌رسند. یک خط خیالی بکشید که ستاره‌های گامای خرس کوچک یا Pherkad و عناق یا Mizar یا زتای خرس بزرگ را به هم متصل می‌کند. ثعبان، ستاره شمالی سابق را در میانه راه این دو ستاره راهنما خواهید دید.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Thuban Is A Former Pole Star

Posted by Bruce McClure and Deborah Byrd

https://earthsky.org/brightest-stars/thuban-past-north-star/