ستاره‌شناسان تصاویر متعددی از یک ابرنواختر دوردست را مشاهده کردند!!

تسهیلات بررسی اجرام گذرای زویکی یک ابرنواختر دوردست را مشاهده کرد که تصویر آن چهار بار با عدسی گرانشی بزرگ‌نمایی شده بود.

تسهیلات بررسی اجرام گذرای زویکی یک ابرنواختر دوردست را مشاهده کرد که تصویر آن چهار بار با عدسی گرانشی بزرگ‌نمایی و کپی شده بود. اعتبار: J. Johansson

آلبرت اینشتین برای اولین بار تشخیص داد که یک جسم پرجرم و متراکم در آسمان می‌تواند مانند عدسی عمل کند که می‌تواند نور را از پشت خود خم کرده و متمرکز کند که به عنوان عدسی گرانشی شناخته می‌شود. لنزهای گرانشی قوی می‌توانند تصویر پس زمینه را بزرگ کرده و حتی چندین کپی از آن ایجاد کنند. اخیراً تیمی از دانشمندان یک ابرنواختر نادر با عدسی چهارگانه را کشف کردند که چهار بار کپی شده است. مطالعه نور آن می‌تواند بینش عمیقتری در مورد ماده تاریک، انبساط کیهان به ما بدهد و حتی به اندازه‌گیری فواصل کیهانی کمک کند.

این ابرنواختر برای اولین بار توسط تسهیلات بررسی اجرام گذرای زویکی (ZTF) شناسایی شد، بنابراین ستاره‌شناسان آن را SN Zwicky نامیدند. با استفاده از تصاویر W.M. رصدخانه کک، تلسکوپ بسیار بزرگ و تلسکوپ فضایی هابل ناسا، تیم توانست این یافته را تایید کند. آریل گوبار، رهبر تیم و مدیر مرکز اسکار کلاین در دانشگاه استکهلم، در بیانیه‌ای گفت: «چنین اجرام دارای عدسی می‌توانند به ما کمک کنند تا مقدار و توزیع ماده در هسته داخلی کهکشان‌ها را به‌طور منحصربه‌فرد بررسی کنیم.»

نوع خاصی از ابرنواختر

SN Zwicky به عنوان یک ابرنواختر نوع Ia طبقه بندی می‌شود. یکی از ویژگیهای این انفجارها این است که همیشه توسط یک نوع جسم ایجاد می‌شوند: یک کوتوله سفید در حال سرقت مواد از یک همدم. از آنجایی که کوتوله‌های سفید حد جرم بالایی دارند، وقتی به جرم خاصی می‌رسند همیشه منفجر می‌شوند، به این معنی که این انفجارها همیشه درخشندگی (یا روشنایی) مشابهی ایجاد می‌کنند. ستاره‌شناسان می‌بینند که تقریباً 1000 ابرنواختر نوع Ia هر ساله (در بسیاری از کهکشانها، نه فقط کهکشان راه شیری) رخ می‌دهد. فراوانی این رویدادها همراه با درخشندگی یکنواخت آنها، آنها را به یک نوع کامل از شمع استاندارد تبدیل می‌کند. ستاره‌شناسان از منابعی با درخشندگی‌های شناخته شده به عنوان شمعهای استاندارد استفاده می‌کنند تا فاصله آنها را براساس ظاهر آنها استنتاج کنند. چنین مشاهداتی ابتدا ایده یک جهان در حال گسترش و شتاب را نشان داد و همچنان از آن حمایت می‌کند.

ZTF Bright Transient Survey بزرگترین و کامل ترین بررسی برای گذرا (که پدیده‌های نجومی هستند که روشنایی را در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه تغییر می دهند) است. ستاره شناسان از آن برای ثبت و طبقه بندی سریع هزاران ابرنواختر در زمان تقریباً واقعی استفاده می‌کنند. این به تیم گوبار اجازه داد تا به سرعت متوجه شوند که SN Zwicky با توجه به فاصله آن بسیار روشن تر از حد انتظار است. طولی نکشید که آنها متوجه شدند که SN Zwicky تحت عدسی گرانشی قوی قرار گرفته است که باعث شد تصویر در الگویی در اطراف کهکشان پیش زمینه (عدسی) چهار برابر شود.

یک کشف منحصر به فرد

SN Zwicky با عدسی چهارگانه در فاصله 4 بیلیون سال نوری ما قرار دارد که تقریباً چهار برابر بیشتر از ابرنواخترهای ZTF است. اما از آنجایی که SN Zwicky توسط یک کهکشان متراکم پیش‌زمینه 25 برابر بزرگ‌نمایی شد، تلسکوپ توانست نور آن را بگیرد!

بزرگنمایی شدید همراه با فاصله آن، فرصتی را برای نگاه کردن به زمان دورتر از آنچه فراهم می کند که در غیر این صورت ممکن نبود و تصویر بسیار واضحتری از جهان در حالی ارائه می دهد که تکامل یافته است. جوئل جوهانسون، یکی از نویسندگان این مطالعه، همچنین از دانشگاه استکهلم، گفت: «مشاهده بیشتر [ابرنواخترهای نوع Ia با لنز قوی] به ما فرصتی بی‌سابقه برای کشف ماهیت انرژی تاریک می‌دهد.

این کشف عمیق اکنون می‌تواند ویژگی‌های کهکشان‌های دور را روشن کند و حتی به کشف پاسخ‌های مورد انتظار در مورد ماده تاریک و انرژی تاریک کمک کند. دانشمندان قرن هاست که در مورد ماده تاریک و انرژی تاریک گیج شده‌اند. این دو جزء دیده نمی‌شوند، اما تأثیر زیادی بر کیهان دارند: اولی اکثریت جرم کهکشان‌ها را تشکیل می‌دهد و دومی بر کل چگالی انرژی موجود در فضا غالب است. با بهبود درک ما از جهان دور و پدیده عدسی گرانشی، SN Zwicky دارای پتانسیل قوی برای کمک به درک نیروهای اساسی تشکیل دهنده جهان ما است.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Astronomers spot multiple images of a distant supernova

By Daniela Mata | Published: Au

https://www.astronomy.com/science/astronomers-spot-multiple-images-of-a-distant-supernova/