بچه‌های کنجکاو: آیا طوفان بزرگ در مشتری از بین خواهد رفت؟

لکه قرمز بزرگ مانند پدربزرگ طوفانهای مشتری است. (اعتبار تصویر: Shutterstock)

مشتری بزرگترین سیاره در همسایگی خورشیدی ما است و آب و هوای آن بسیار خشن است. ما تصاویر زیبایی از مشتری داریم که ابرهای طوفانی را نشان می دهد که کل سیاره را پوشانده است.

در واقع مشتری پوشیده از طوفان است. برخی فقط کوچک هستند، اما برخی آنقدر بزرگ هستند که می‌توانند تمام زمین را پوشش دهند.

بزرگ‌ترین این طوفان‌ها، لکه قرمز بزرگ معروف است. این نقطه در واقع یک گردباد، شبیه به طوفانهای اینجا روی زمین است.

از بادهای قدرتمندی ساخته شده است که به صورت دایره‌ای می‌وزد، کمی شبیه چایی است که وقتی آن را هم می‌زنید در فنجان می‌چرخد. این بادها بیش از پنج برابر سریعتر از بادهای طوفانی روی زمین هستند.

لکه قرمز بزرگ مانند پدربزرگ طوفانهای مشتری است، اما اخیراً شاهد کوچکتر شدن آن بوده‌ایم.

یعنی یک روزی از بین میرود؟ خب، نه لزوما.

لکه قرمز بزرگ طوفانی بزرگتر از زمین است! (اعتبار تصویر: Shutterstock)

مشتری شبیه یک توپ غول‌پیکر و راه راه است که بسیار سریع می‌چرخد. نوارهای رنگ روشن ابرهایی هستند که هوای آن بالا می‌رود، در حالی که نوارهای تیره رنگ ابرهایی هستند که در حال فرو رفتن هستند.

هنگامی که نوارهای تیره و روشن را در کنار یکدیگر در مشتری می‌بینید، در واقع بادهایی را می‌بینید که در جهت مخالف هم می‌وزند. وقتی این اتفاق می‌افتد، آنها می‌توانند باعث طوفانهای بزرگ شوند مانند هل دادن توپ با یک دست و کشیدن آن با دست دیگر باعث چرخش آن می‌شود.

انسانها حداقل 200 سال است که لکه قرمز بزرگ را تماشا می‌کنند و تقریباً در تمام این مدت بادهای قوی در آن می‌وزد.

مانند همه طوفان‌ها، می‌تواند روز به روز تغییر کند. گاهی گرد و گاهی شبیه تخم‌مرغ به نظر می‌رسد. رنگ آن نیز می‌تواند از قهوه‌ای مایل به قرمز کم رنگ تغییر کند. گاهی اوقات تقریباً سفید به نظر می‌رسد.

اما اخیراً دانشمندان متوجه کوچک شدن این طوفان بزرگ شده‌اند. حدود 100 سال پیش، لکه قرمز بزرگ تقریباً سه برابر بزرگتر از امروز بود.

چرا کوچک می‌شود؟

برای درک دلیل کوچک شدن آن، ابتدا درک اینکه چرا طوفان‌ها در زمین کوچک می‌شوند (و در نهایت متوقف می شوند) به این امر کمک می‌کند.

روی زمین، طوفان‌ها اغلب در بالای اقیانوسهای ژرف و گرم شکل می‌گیرند و سپس به سمت زمین سخت یا آب سردتر حرکت می‌کنند. هنگامی که بادهای یک طوفان به زمین سخت برخورد می‌کنند، کند می‌شوند (و در نتیجه طوفان کند می‌شود).

در زمین، طوفان‌ها معمولاً از اقیانوسهای گرم بزرگ شروع میشوند، اما با حرکت به مناطق سردتر یا شکستن در برابر خشکی، سرعت آنها کاهش مییابد.

در زمین، طوفانها معمولاً از اقیانوسهای گرم بزرگ شروع میشوند، اما با حرکت به مناطق سردتر یا شکستن در برابر خشکی، سرعت آنها کاهش می یابد. (اعتبار تصویر: Shutterstock)

طوفانهای روی زمین نیز تحت تأثیر آب و هوای دیگر و بادهای اطراف آنها قرار می‌گیرند که می‌تواند طوفان را در عرض چند روز “تکه تکه” کند.

اما مشتری مانند زمین سطح سخت و سنگی ندارد و حتی اگر هوا در ابرهای مشتری در حال یخ زدن است، هوا به سمت داخل بسیار گرم است. این هوای گرم به طوفانها انرژی زیادی می‌دهد تا برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها همچنان خشن باقی بمانند.

بنابراین حتی در حالی که طوفان قرمز بزرگ در حال کوچک شدن است، هنوز هم می‌تواند کمی شدیدتر شود و انرژی زیادی برای ادامه چرخیدن دارد.

ما همچنین می‌توانیم آن را ببینیم که در لبه‌ها به سمت طوفان‌ها و بادهای دیگر برخورد می‌کند. اما اخترشناسان هنوز نمی‌دانند که آیا این امر باعث از بین رفتن کامل آن می‌شود یا خیر. برخی فکر می کنند که ممکن است روزی به طوفانهای کوچکتر تبدیل شود.

اخیراً کاوشگر فضایی جونو (که از سال 2016 در اطراف مشتری در حال پرواز است) تصاویر بسیار زیبایی از طوفانهای مشتری در حین پرواز در کنار سیاره گرفته است. ممکن است از این تصاویر چیز جدیدی یاد بگیریم.

تا آن زمان، ممکن است لکه قرمز بزرگ را به همان اندازه خشمگین بودنش تحسین کنیم.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

Curious Kids: Will the big storm on Jupiter ever go away?

By Lucyna Kedziora-Chudczer

https://www.space.com/jupiter-great-red-spot-ever-go-away