ستاره‌شناسان بزرگترین گروه سیارات سرکش را کشف کردند!!

برداشت هنری نمونه‌ای از یک سیاره سرکش را نشان می‌دهد که در منطقه Rho مارافسای کشف شده است، جایی که مشاهدات ESO اخیراً به کشف حداقل 70 مورد از این اجرام کمک کرده است. سیارات سرکش دارای جرم‌هایی هستند که با سیارات منظومه شمسی ما قابل مقایسه است، اما به دور یک ستاره نمی‌چرخند، در عوض آزادانه به تنهایی در حال پرسه زدن هستند. اعتبار: ESO/M. کورنمسر

سیارات سرکش، اجرام کیهانی گریزانی هستند که جرم آنها با سیارات منظومه شمسی قابل مقایسه است، اما به دور یک ستاره نمی‌چرخند، بلکه آزادانه به تنهایی در حال پرسه زدن هستند. تاکنون تعداد زیادی از آنها شناخته نشده بود، اما تیمی از ستاره‌شناسان با استفاده از داده‌های چندین تلسکوپ رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) و سایر امکانات، به تازگی حداقل 70 سیاره سرکش جدید را در کهکشان ما کشف کرده‌اند. این بزرگترین گروه از سیارات سرکش است که تا به حال کشف شده است که گامی مهم برای درک منشاء و ویژگی‌های این اجسام کهکشانی مرموز می‌باشد.

نوریا میرت رویگ، ستاره‌شناس در آزمایشگاه اخترفیزیک بوردو، فرانسه و دانشگاه وین، اتریش، و اولین نویسنده مطالعه جدیدی که امروز در Nature Astronomy منتشر شد.

تصویربرداری سیارات سرکش غیرممکن است. با این حال، میرت رویگ و تیم او از این واقعیت استفاده کردند که در چند میلیون سال پس از شکل‌گیری، این سیارات هنوز آنقدر داغ هستند که بدرخشند و آنها را مستقیماً توسط دوربین‌های حساس روی تلسکوپ‌های بزرگ قابل تشخیص می‌سازد. آنها حداقل 70 سیاره سرکش جدید با جرمی قابل مقایسه با مشتری در منطقه ستاره‌زایی نزدیک به خورشید ما، در صورت فلکی عقرب بالایی و مارافسای پیدا کردند.

برای شناسایی بسیاری از سیاره‌های سرکش، این تیم از داده‌های حدود 20 سال از تعدادی تلسکوپ در زمین و فضا استفاده کرد. میرت رویگ توضیح می‌دهد: «ما حرکات کوچک، رنگ‌ها و درخشندگی ده‌ها میلیون منبع را در یک منطقه بزرگ از آسمان اندازه‌گیری کردیم. این اندازه‌گیری‌ها به ما این امکان را می‌دهد تا کم‌نورترین اجرام در این منطقه، سیارات سرکش را به‌طور ایمن شناسایی کنیم.»

این تیم از رصدهای تلسکوپ بسیار بزرگ ESO (VLT)، تلسکوپ پیمایشی مرئی و فروسرخ برای نجوم (VISTA)، تلسکوپ نقشه‌برداری VLT (VST) و تلسکوپ 2.2 متری MPG/ESO واقع در شیلی و سایر امکانات استفاده کردند. هروه بوی، ستاره‌شناس آزمایشگاه اخترفیزیک بوردو فرانسه و رهبر پروژه تحقیقات جدید توضیح می‌دهد: “اکثریت قریب به اتفاق داده‌های ما از رصدخانه‌های ESO می‌آیند که برای این مطالعه کاملاً حیاتی بودند. میدان دید وسیع و حساسیت منحصر به فرد آنها کلید موفقیت ما بود.”. ما از ده‌ها هزار تصویر میدان وسیع از تاسیسات ESO استفاده کردیم که مربوط به صدها ساعت مشاهدات و به معنای واقعی کلمه ده‌ها ترابایت داده است.

این تیم همچنین از داده‌های ماهواره گایا آژانس فضایی اروپا استفاده کرد که موفقیت بزرگی را برای همکاری تلسکوپ‌های زمینی و فضایی در اکتشاف و درک جهان ما رقم زد.

این مطالعه نشان می دهد که ممکن است تعداد بیشتری از این سیارات گریزان و بدون ستاره وجود داشته باشند که ما هنوز آنها را کشف نکرده‌ایم. بوی توضیح می‌دهد: «ممکن است چندین بیلیون از این سیارات غول‌پیکر شناور آزادانه در کهکشان راه شیری بدون ستاره میزبان پرسه بزنند.

با مطالعه سیارات سرکش تازه پیدا شده، ستاره‌شناسان ممکن است سرنخ‌هایی از چگونگی شکل‌گیری این اجرام مرموز پیدا کنند. برخی از دانشمندان بر این باورند که سیارات سرکش می‌توانند از فروپاشی یک ابر گازی تشکیل شوند که بسیار کوچک است و نمی‌تواند منجر به تشکیل ستاره شود، یا اینکه ممکن است از منظومه والد خود بیرون رانده شده باشند. اما اینکه کدام مکانیسم محتمل‌تر است ناشناخته باقی مانده است.

پیشرفت‌های بیشتر در فناوری کلیدی برای کشف رمز و راز این سیارات خواهد بود. این تیم امیدوار است که به مطالعه آنها با جزئیات بیشتر با تلسکوپ بسیار بزرگ آینده ESO (ELT) ادامه دهد که در حال حاضر در صحرای آتاکامای شیلی در حال ساخت است و قرار است رصدها در اواخر این دهه آغاز شود. بوی می‌گوید: «این اشیاء بسیار کم‌نور هستند و با امکانات فعلی نمی‌توان آنها را مطالعه کرد. ELT برای جمع‌آوری اطلاعات بیشتر در مورد بیشتر سیارات سرکشی که ما پیدا کرده‌ایم، کاملاً حیاتی خواهد بود.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Astronomers uncover largest group of rogue planets yet

by ESO DECEMBER 22, 2021

https://phys.org/news/2021-12-eso-telescopes-uncover-largest-group.html