سیاره فراخورشیدی شبیه عطارد هم اندازه مریخ!!
ایده هنری از سیاره فراخورشیدی GJ 376 b به اندازه مریخ که به دور ستاره خود میچرخد. این یکی از کوچکترین و سبکترین سیارات فراخورشیدی، با ترکیبی مانند سیاره عطارد است که تاکنون کشف شده است. تصویر از NASA/ ESA/ G. Bacon (STScI)/ MIT.
سیاره فراخورشیدی جدید به اندازه مریخ
در منظومه شمسی ما، سیارات در چند ماه یا سال به دور خورشید میچرخند. نزدیکترین و سریعترین سیاره، عطارد، 88 روز طول میکشد تا یک بار دور خورشید بچرخد. اما ستارهشناسان سیارههای فراخورشیدی را در منظومههای خورشیدی دوردست یافتهاند که تنها در چند ساعت به دور ستارههای خود میچرخند. در اوایل این ماه (2 دسامبر 2021)، محققان از کشف سیاره جدیدی خبر دادند که تنها در 7.7 ساعت به دور ستاره خود میچرخد و همچنین یکی از کوچکترین سیارههای فراخورشیدی است که تاکنون کشف شده است. این سیاره دارای برچسب GJ 367 b است. جالب اینجاست که این سیاره تقریباً به اندازه سیاره چهارم منظومه شمسی ما، مریخ است، اما ترکیبی شبیه به درونیترین سیاره خورشید ما، عطارد، دارد.
شکارچی سیاره تس ناسا سیاره فراخورشیدی جدید را کشف کرد. تقریباً نزدیک است و تنها 31 سال نوری از زمین فاصله دارد.
احتمالا قابل سکونت نیست
از آنجایی که GJ 367 b به ستاره خود بسیار نزدیک است، بعید است که قابل سکونت باشد. یعنی احتمالاً روی سطحش آب ندارد. احتمالاً نمیتواند از زندگی آنگونه پشتیبانی کند که ما میشناسیم. محققان تخمین میزنند که GJ 367 b 500 برابر بیشتر از زمین از خورشید ما تابش از ستاره خود دریافت میکند. در آن سناریو، تردیدی وجود دارد که این سیاره حتی جو باقی مانده باشد (اگرچه هنوز به طور قطعی مشخص نیست).
دمای روز سیاره (از آنجایی که احتمالاً به طور جزر و مدی به ستاره خود بسته است) به حدود 1500 درجه سانتیگراد (2700 درجه فارنهایت) میرسد.
با آن همه تشعشع، دمای سوزان و کمبود احتمالی جو، این دنیای کوچک چندان مهمان نواز به نظر نمیرسد!
مفهوم هنری دیگری از GJ 367 b. تصویر از Patricia Klein/ Phys.org.
ویژگیهای مختلفی وجود دارد که این جهان را مورد توجه دانشمندان قرار میدهد. اول، آن چیزی است که به عنوان یک سیاره با دوره بسیار کوتاه شناخته میشود. کلمه “دوره” به طول مدار آن به دور ستاره کوتوله قرمزش اشاره دارد … در این مورد، 7.7 ساعت شگفتانگیز است. این سیاره شبیه مریخ، با شعاع 72 درصدی زمین و جرمی 55 درصدی نسبت به زمین است.
اما ترکیب ظاهری سیاره مایه تعجب است. در داخل، GJ 376 b شبیه مریخ یا زمین نیست. در عوض، بیشتر شبیه عطارد است.
براساس شعاع و جرم آن، محققان فکر میکنند که این سیاره دارای یک هسته جامد غنی از آهن و مقداری نیکل است. محاسبات بیشتر از داخل سیاره نشان میدهد که هسته احتمالاً حدود 86 درصد از ساختار داخلی سیاره را تشکیل میدهد. بنابراین، از نظر درصد، بزرگتر از هسته زمین است و از این نظر، بیشتر شبیه عطارد است. رولاند واندرسپک، محقق اصلی در MIT، تایید کرد:
ما در حال یافتن سیارهای به اندازه مریخ هستیم که ترکیبی از عطارد دارد. این یکی از کوچکترین سیاراتی است که تا به امروز کشف شده است و در مداری بسیار تنگ به دور یک کوتوله M میچرخد.
GJ 367 b چگونه کشف شد؟
ستارهشناسان این سیاره را در دادههای گرفته شده توسط TESS در سال 2019 یافتند. این ستاره، GJ 367، یکی از بسیاری از ستارهها در قسمتی از آسمان در نیمکره جنوبی بود که توسط تس نظارت میشد.
تس با اندازهگیری گذر سیارات در مقابل ستارههایشان به دنبال سیارات فراخورشیدی میگردد. به این روش گذر میگویند. همانطور که سیارات از مقابل ستارههای خود عبور میکنند، ناظر زمینی شاهد کم شدن زیاد نور ستارهها میشود.
بعدها، محققان همچنین ستاره را با استفاده از جستجوگر سیاره با سرعت شعاعی با دقت بالا (HARPS) رصد کردند. هارپس ابزاری در تلسکوپ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی است.
رولاند واندرسپک، محقق اصلی MIT، یکی از نویسندگان مطالعه جدید GJ 367 b است. تصویر از موسسه MIT Kavli.
سیارات قابل سکونت دیگر؟
در حالی که GJ 367 b ممکن است دور از یک مکان ایدهآل برای زندگی باشد، با این حال، هنوز سیارات دیگری در منظومه وجود دارند که قابل سکونت هستند. از آنجایی که سیارهای سنگی مانند GJ 367 b وجود دارد، محققان فکر میکنند که سیارات دیگری نیز در این منظومه وجود دارند. به گفته جورج ریکر، دانشمند تحقیقاتی ارشد در MIT:
برای این دسته از ستارگان، منطقه قابل سکونت جایی نزدیک به مدار یک ماهه خواهد بود. از آنجایی که این ستاره بسیار نزدیک و بسیار درخشان است، ما شانس خوبی برای دیدن سیارات دیگر در این منظومه داریم. مثل این است که تابلویی وجود دارد که میگوید: “اینجا را برای سیارات اضافی نگاه کن!”
اگر سیارات دیگری در این منظومه وجود داشته باشد، آنها میتوانند سرنخهایی در مورد این امر ارائه دهند که چرا GJ 367 b تا این حد به دور ستاره میچرخد. همانطور که ناتالیا گوئررو عضو تیم تس گفت:
درک اینکه چگونه این سیارات تا این حد به ستارههای میزبان خود نزدیک میشوند، کمی کارآگاهی است. چرا این سیاره جو بیرونی خود را از دست داده است؟ چگونه نزدیک شد؟ آیا این روند صلحآمیز بوده یا خشونتآمیز؟ امیدواریم این سیستم بینش بیشتری به ما بدهد.
مفهوم هنری از تلسکوپ فضایی تس ناسا، که GJ 367 b در دادههای آن کشف شد. تصویر از مرکز پرواز فضایی ناسا/ گوددارد.
ترجمه: سارا سیدحاتمی
منبع:
A Mars-sized exoplanet, like Mercury on the inside
Posted by Paul Scott Anderson December 20, 2021
https://earthsky.org/space/mars-sized-exoplanet-gj367b-mercury-composition/