رصد قلب‌العقرب، ضدمریخ!!

 قلب‌العقرب (سدویس یا آنتارس (Antares)) یک ابرغول قرمز است که از افق جنوبی در نیمکره شمالی پایین می‌آید.

در صورت فلکی عقرب، ستاره ابرغول قرمز Antares جسورانه می‌درخشد – ستاره‌ای 700 برابر بزرگتر از خورشید است. اگر خورشید یک پنی بود که روی زمین بسکتبال افتاده بود، آنتارس تقریباً به عرض خود زمین بود. یا اگر قرار بود آنتارس را به جای خورشید قرار دهیم، ما درون آن جا می‌شدیم. لبه آن از مدار مریخ خارج می‌شود.

هنوز هم دشوار است که بگوییم دقیقاً آنتارس به چه اندازه‌ای‌ است. مانند سایر ابرغولهای قرمز مانند ابط‌الجوزا Betelgeuse، تنها 12 برابر جرم خورشید دارد. به طور طبیعی‌، لبه‌های خارجی جو آنتارس نادر است. این واقعیت را اضافه کنید که آنتارس برخی از گازها را از طریق باد ستاره‌ای خود به داخل فضا پراکنده می‌کند و شما می‌توانید ببینید که قطر آن برای ستاره‌شناسان چه چالشی ایجاد می‌کند. آنتارس همچنین بسیار درخشان است و با نور بیش از 10 هزار برابر خورشید می‌درخشد.

در سال 2017، اخترشناسان از تداخل‌سنج بسیار بزرگ تلسکوپ رصدخانه جنوبی اروپا برای ساخت تصویری از سطح آنتارس استفاده کردند.

ستاره‌شناسان با استفاده از تداخل‌سنج بسیار بزرگ تلسکوپ رصدخانه جنوبی اروپا، این تصویر قابل توجه از ستاره ابر غول سرخ قلب‌العقرب را درست کرده‌اند. ESO / K. Ohnaka

آنتارس یک سیستم دوتایی است. ستاره اصلی که با چشم غیرمسلح شما دیده می‌شود، ابرغولی قرمز است. همدم آن – آنتارس B – یک ستاره کوچکتر از نوع B با قدر 5 است که قابل مشاهده است اما به راحتی در انعکاس رقیب خود گم می‌شود و برای دیدن آن به یک تلسکوپ نسبتاً بزرگ احتیاج دارید.

بالاخره – و از لحاظ نظری حتی ممکن است فردا هم اتفاق بیفتد – سوخت آنتارس تمام می‌شود. وقتی آن لحظه چشمگیر اتفاق بیفتد، نیروی جاذبه از فشار داخلی آنتارس فراتر خواهد رفت. آنتارس منشعب می‌شود، سپس با نیروی خارق‌العاده ابرنواختر منفجر می‌شود و یک ستاره نوترونی یا سیاهچاله را پشت سر می‌گذارد. ابرنواخترهای موجود در کهکشان خودمان نادر هستند. اگر آنتارس هرگز به یک ابرنواختر تبدیل نشود، مطمئن باشید که یکی از حیرت انگیزترین اتفاقات نجومی تاریخ مدرن خواهد بود!

منشأ / اسطوره شناسی

نام آنتارس ریشه‌ای غیرمعمول دارد. بسیاری از ما با نام‌های رومی این سیارات مانند عطارد، زهره، مریخ آشنا هستیم. اما لحظه‌ای به فرمهای یونانی توجه کنید: هرمس، آفرودیت و آرس. کلمه Ares (مریخ) در نام Antares جای گرفته است. پیشوند “ant-” نیز یونانی است، به معنی “ضد” یا “مخالف”. بنابراین به نوعی کلمه Antares بدست می‌آید: “ضد مریخ!”

عقرب،آکیرا فوجی

منطقی است: آنتارس یک ستاره قرمز، در نزدیکی دایره البروج (جایی که سیارات را خواهید دید) و تقریباً با همان رنگ و روشنایی مریخ واقع شده است. می‌توانید یک مکالمه باستانی را تصور کنید: کسی می‌پرسد، “آیا این آرس است؟” و دیگری پاسخ می‌دهد، “نه ، این ضد آرس است.”

آنتارس همچنین به عنوان “قلب‌العقرب” شناخته می‌شود و مدتهاست که اینچنین بوده است. در نوشته‌های بابلی مربوط به 5000 سال پیش، از صورت فلکی موجودی با “نیش سوزان” یاد می‌شود. در عقاید قدیم یونانی گاهگاهی با شکارچی مبارزه می‌کند، بنابراین هر دو در آسمان از هم جدا می‌شوند – جبار در زمستان، عقرب در تابستان قابل مشاهده است. عقرب تا حدود 2100 سال پیش که رومیان برخی از ستارگان آن را به ترازو اختصاص دادند، صورت فلکی بزرگتری بود.

فرهنگهای دیگر نامهای دیگری برای این ستاره و صورت فلکی آن دارند. در چین باستان، به دلایل مشخص، آنتارس ستاره آتش نامیده می‌شد و بخشی از صورت فلکی اژدها بود. در داستان‌های بومی هاوایی، صورت فلکی به جای قلاب ماهی است. در یک داستان، قهرمان محبوب مردمی Maui با استفاده از قلاب جزایر هاوایی را از دریا بیرون می‌کشد. آنتارس (Lehua Kona) درست بالای قلاب نشسته است.

در تاریخ معاصر، آنتارس به عنوان نام ماژول ماه آپولو 14 انتخاب شد که در فوریه 1970 با فضانوردان آلن شپارد و ادگار میچل در منطقه فر مائورو ماه فرود آمد.

چگونه آنتارس را ببینیم؟!

مریخ در 16 می 2016، کمی پایینتر از سر عقرب، نه چندان دور از زحل و آنتارس، کاملاً درخشان دیده می‌شود، تصویر از باب کینگ در دولوت، مینه‌سوتا

عصرهای تابستان ، زمانی که این ستاره در افق جنوبی اوج می‌گیرد، زمان خوبی برای جستجوی آنتارس است. اگر شما سعی می‌کنید آنتارس را از عرضهای شمالی مشاهده کنید، این امر به ویژه بسیار مهم است. متأسفانه، ستاره‌های درخشان یا مشهور زیادی در مجاور آن نیستند که بتوانند شما را در مسیر درست هدایت کنند زیرا عمدتا همسایگانی به قدر2 و 3 دارد. خوشبختانه، عقرب خودش یک صورت فلکی است که به راحتی قابل تشخیص است، اگرچه دوباره، موقعیت آن در جنوب می‌تواند مشاهده شما را به چالش بکشد. ماه همچنین ماهانه از نزدیکی آنتارس می‌گذرد و می‌تواند در این مواقع به عنوان راهنما برای مشاهده آن عمل کند.

آنتارس در اواخر شبهای تابستان در آسمان جنوبی ظاهر می‌شود. نویسنده Daniel Johnson این تصویر را در اواخر ماه آگوست گرفته است.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

MEET ANTARES: THE STAR THAT IS NOT MARS

BY: DANIEL JOHNSON SEPTEMBER 3, 2020 

https://skyandtelescope.org/observing/meet-antares-the-star-that-is-not-mars/