با گامای صلیب آشنا شوید!!
Gacrux یا گامای صلیب نزدیکترین غول سرخ به زمین بوده و در نوک صلیب معروف جنوبی واقع شده است.
در این قسمت از بازدید ستاره‌ها، ما سفری به آسمان جنوبی می‌کنیم و Gacrux ، یک ستاره غول قرمز را در یکی از درخشان‌ترین و محبوب‌ترین صورتواره‌ها – صلیب جنوبی – بررسی می‌کنیم.
این تصویر قسمتی از کهکشان راه شیری را نشان می‌دهد که از نیمکره جنوبی قابل مشاهده است.. Crux ستاره سفید و زرد درخشان در مرکز آن صلیب جنوبی و در انتهای سمت چپ آلفاقنطورس واقع شده است که در واقع یک سیستم سه ستاره‌ای است. سحابی کارینا (NGC 3372) با رنگ قرمز در سمت راست تصویر می‌درخشد.
آکیرا فوجی
از میان چهار ستاره اصلی که صلیب جنوبی را تشکیل می‌دهند، گامای صلیب تنها عضو قرمز گروه است، واقعیتی که در عکسهای با نوردهی طولانی به وضوح مشخص است. رنگ قرمز دلپذیر آن به خوبی با رنگهای سفید و آبی سایر ستاره‌های صلیب در تضاد است. این اثر شبیه به رنگ مشخص ابط‌الجوزا در صورت فلکی شکارچی است (اگرچه Gacrux یک غول قرمز بسیار کوچکتر است).
بسیاری از غولهای ستاره‌ای کاملاً دور هستند و معمولاً در محدوده صدها یا هزاران سال نوری از زمین قرار دارند. Gacrux از آنجا که فقط حدود 88 سال نوری از ما فاصله دارد – نزدیکترین غول سرخ به زمین، تا حدودی غیر معمول است و قطرش 120 برابر خورشید است، اما فقط 30٪ جرم بیشتری دارد. مانند سایر غولهای قرمز، Gacrux بسیار بزرگ است. هنگامی که ستاره شروع به استفاده از ذخایر سوخت خود کرد، گاز درون ستاره خنک و منبسط شد، این روند با پیشرفت Gacrux در رشد ستاره‌ای خود ادامه خواهد یافت.
منشأ / اسطوره‌شناسی
صلیب جنوبی یک شی درخشان است، اما چیزی بیشتر از افسانه‌های غربی در مورد آن وجود ندارد. ترجیحف، پیشرفت محور زمین که طی هزاران سال اتفاق می‌افتد، اگرچه یک بار از نیمکره شمالی قابل مشاهده بود، اما صلیب جنوبی را به آرامی از دید خارج کرد. در حدود سال 400 میلادی دور از ذهن بود. (قبل از آنکه از افق آن محو شود، یونانیان ستاره‌های صلیب جنوبی را بخشی از قنطورس می‌دانستند.) اروپاییان صلیب جنوبی را تا سال 1500 دوباره کشف کردند. نام مدرن آن را به آگوستین رویر نسبت می‌دهند که در سال 1679 نقشه‌هایی از آسمان جنوب را منتشر کرد، اگرچه این صورت فلکی در نقشه‌های قبلی نیز وجود داشت.
البته، در حالی که صلیب جنوبی از دید ناظران شمال گم شده بود، اما در مناطق جنوبی همچنان مشهور و مهم بود و داستانهای متنوعی با آن همراه بود. به عنوان مثال، جوامع ماهیگیری در شمال استرالیا، صلیب جنوبی را به عنوان یک گیاه می‌دیدند، در حالی که در مناطق بیابانی استرالیای مرکزی، بومی‌ها آن را به شکل صورت فلکی عقاب می‌دیدند. از نظر اینکاها، صلیب جنوبی ممکن است “چاکانا” (پل یا گذرگاه) باشد. یک سنگ تراشیده شده در Machu Picchu در پرو ممکن است نشان دهنده صلیب جنوبی باشد.
امروز صلیب جنوبی روی پرچمهای ملی استرالیا، نیوزیلند، برزیل، پاپوآ گینه نو و ساموآ دیده می‌شود.
به نظر می‌رسد نام گاكروكس از گامای كراكس گرفته شده است، از نام لاتین كه آن را به عنوان سومین ستاره درخشان صورت فلكی نشان می‌دهد.
چگونه GACRUX را مشاهده کنیم؟
این تصویر در شیلی صلیب جنوبی را در سمت چپ سحابی تاریک کیسه ذغال و همچنین جریان راه شیری را نشان می‌دهد که از آن عبور می‌کند. ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک آسمان را در سمت راست زینت می‌دهند.
- Kelly Beatty/S&T
برای داشتن بهترین مناظر از Gacrux، باید به نیمکره جنوبی بروید. (آنها به هیچ وجه آن را “صلیب جنوبی” نمی نامند!) در بخشهای زیادی از آمریکای جنوبی، آفریقا و استرالیا صلیب کاملادیده می‌شود.
ستاره قطب در آسمان جنوبی نیست – هیچ قطبی در آن قسمت از آسمان وجود ندارد – اما می‌توان از Cross به عنوان یک اشاره‌گر استفاده کرد. یک خط خیالی از Gacrux به Acrux (جنوبی‌ترین ستاره صورت فلکی) تقریباً به قطب جنوبی آسمانی اشاره دارد.
دیدن Gacrux و صلیب جنوبی برای شهروندان نیمکره جنوبی چیز غیرعادی نیست، اما برای ناظرانی که هرگز این اجرام را ندیده‌اند، می‌تواند بهترین رصد باشد. در حالی که آنجا هستید، حتماً سحابی کیسه زغال را در Crux و ابرهای ماژلانی (کهکشانهای همراه مینیاتور راه شیری) را نیز بررسی کنید.
MEET GACRUX, THE TOP OF THE CROSS
BY: DANIEL JOHNSON MAY 27, 2021
https://skyandtelescope.org/astronomy-news/meet-gacrux-the-top-of-the-cross/