دانشمندان بارش شهابی را به دنباله‌دار غیرمعمولی که هر 4000 سال یکبار دیده می‌شود، ربط می‌دهند.

جریان شهابی دنباله‌دار تاچر. (اعتبار تصویر: P. Jenniskens / موسسه SETI)

بارش‌های شهابی توسط بقایای دنباله‌دارها در منظومه شمسی ایجاد می‌شوند، با عبور سیاره ما از مسیر آن ریزگردها در اتمسفر  زمین می‌سوزند.

پیتر جنیسکنز، ستاره‌شناس شهاب سنگ در موسسه SETI و نویسنده اصلی تحقیق جدید، در بیانیه‌ای گفت: “تا همین اواخر، ما فقط پنج دنباله‌دار طولانی‌مدت را می‌شناختیم که والد یکی از بارشهای شهابی ما هستند.” “اما اکنون ما 9 عدد دیگر را شناسایی کردیم که شاید به اندازه 15 عدد قبلی بودند.”

دنباله‌دار C / 2002 Y1 Juels-Holvorcem اخیراً در سال 2003 از نزدیکی خورشید رد شده است – این بدان معناست كه آخرین بازدید آن حدود 2000 سال قبل از میلاد، زمانی كه اهرام بزرگ مصر چند صد ساله بودند و عبور بعدی آن از خورشید تقریباً تا سال 6000 اتفاق نمی‌افتد.

به طور معمول، یک مدار کوتاهتر به این معنی است که یک دنباله‌دار با حرکت منظم‌تری مسیر خود را بازیابی می‌کند، مواد بیشتری را پراکنده می‌کند که وقتی زمین از بین بقایای آن رد می‌شود، به “ستاره‌های تیرانداز” تبدیل می‌شود. این بدان معناست که برای ناظر آسمانی مشاهده بارش شهابی ناشی از دنباله‌دارهایی که مدار آنها بیش از 250 سال یا بیشتر است، دشوار است.

بهترین دنباله‌دار دوره طولانی که باعث بارش شهابی می‌شود دنباله‌دار C / 1861 G1 Thatcher است که باعث بارش شهابی شلیاقی در آوریل می‌شود. سایر بارش‌های دنباله‌دارهای طولانی‌مدت کمتر جالب توجه هستند، حتی کسانی که قبلاً دانشمندان آنها را شناسایی کرده بودند، مانند Aurigids (بقایای C / 1911 N1 Kiess) و Leonis Minorids (از C / 1739 K1 Zanotti).

دانشمندان به برنامه ای با نام Cameras for Allsky Meteor Surveillance (CAMS) روی آوردند که شامل ایستگاه‌های مشاهده در سراسر ایالات متحده و سراسر جهان، از جمله در نیوزیلند، نامیبیا، شیلی و امارات متحده عربی – شبکه‌هایی با مجموع بیش از 500 دوربین منفرد است که همه آنها شهاب‌ها را رصد می‌کنند.

جنیسکینز گفت: “اینها همان ستاره‌های تیراندازی هستند که با چشم غیرمسلح می‌بینید.” “این نقشه‌ها با ردیابی مسیر نزدیک شدن آنها، آسمان و جهان پیرامون ما را در یک نور کاملا متفاوت نشان می‌دهد.”

دانشمندان با مشاهده چنین مقادیر عظیمی از شهاب، می‌توانند بارشهای شهابی را براساس ردیابی تنها چند شهاب با منشأ مشابه در آسمان شناسایی کنند که به این نقاط کانون بارش می‌گویند. بنابراین ستاره‌شناسان آنالیز یک دهه مشاهده را با پایگاه داده دنباله‌دار و مدارهای ناسا ترکیب کردند.

دانشمندان حداقل 9 تطابق جدید بین بارش شهابی و دنباله‌دارهای طولانی‌مدت پیدا کردند و شش تطابق بالقوه دیگر را نیز شناسایی کردند. این تحقیق دنباله‌دارهایی را که مسئول بارش‌های شهابی هستند، ردیابی می‌کند: مانند Virginids سیگما در ماه دسامبر و Pegasids در ماه ژوئیه، که به ترتیب ناشی از بقایای دنباله‌دارهای C / 1846 J1 Brorsen و C / 1979 Y1 Bradfield هستند.

بیشتر دنباله‌دارها در این تحقیق تقریباً هر 400 تا 800 سال به نزدیکی خورشید می‌رسند. سه دنباله‌دار که به Juels-Holvorcem پیوسته‌اند، با مدارهای بیش از 1000 ساله، دور از دسترس است. دانشمندان چند دنباله‌دار طولانی‌مدت دیگر را به رگبارهای خاص بارش شهابی گره زده‌اند، اما نمی‌توانند دوره‌های مداری خود را کاملا مشخص کنند.

در میان بارش‌های شهابی مورد مطالعه، محققان متوجه یک روند جذاب شدند: نمایش دنباله‌دارهای طولانی‌مدت چند روز طول می‌کشد و به نظر می‌رسد که مانند لکه‌ای در آسمان حرکت می‌کند. دانشمندان در تحقیقات جدید فکر می‌کنند که این اثر ممکن است ناشی از جابجایی مدار دنباله‌دار باشد.

جنیسکنز گفت: “این برای من یک سورپرایز بود.” “این کشف احتمالاً به این معنی است که این دنباله‌دارها در گذشته بارها به منظومه شمسی بازگشتند، در حالی که مدار آنها به تدریج با گذشت زمان تغییر می‌کرد.”

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Scientists track meteor shower to unusual comet seen every 4,000 years

By Meghan Bartels

https://www.space.com/meteor-shower-from-4000-year-comet