ماجراهای من و آسمان: این قسمت ماهواره

ماجراهای من و آسمان

قسمت بیستم: این قسمت ماهواره

نویسنده: سارا سیدحاتمی

وقتی به آسمان نگاه می کنین احتمالا متوجه نقطه درخشانی شدین که در یک مسیر ثابت مستقیم در حال حرکت هست و سریع از مقابل چشمان شما رد می شه. حتی شاید در طول یک شب که به آسمان نگاه می کنین  چندین بار این منظره رو مشاهده کرده باشین. به این نقاط، ماهواره میگن.

ماهواره ها بوسیله موشک ها، شاتل  های فضایی و … در مدار زمین قرار می گیرن. وقتی موشکهایی که این ماهواره ها رو حمل می کنن به ارتفاع خاصی رسیدن، مسیر خودشون رو کج می کنن که به صورت افقی (موازی با سطح زمین) قرار بگیرن، ماهواره از موشک در حال حرکت جدا می شه و به دور زمین در مدار خودش حرکت می کنه. لازمه بدونین که سرعتی که لازمه که یه جسم رو از جاذبه زمین خارج کنه بهش سرعت فرار یا گریز از مرکز می گن. اگر سیاره ای جرم زیادی داشته باشه کشش جاذبه ش زیاد هست و سرعت فرار بیشتری داره. سرعت فرار زمین 2/ 11 کیلومتر در ثانیه هست.

بیشتر موشک ها دارای یه موتور پیشبرنده هستن که وقتی سوخت یک مرحله به پایان می رسه، محفظه خالی اون از موشک جدا می شه و مرحله بعدی آغاز می شه. قبل از اینکه سوخت موشک تموم بشه باید به سرعت مناسبی برای خروج یا ورود به مدار موردنظرش برسه.

سوخت موشکها با گازی که عمل سوختن رو سرعت می بخشه ترکیب می شه. گازهای داغ که در عمل سوختن ایجاد می شن، بوسیله دماغه پایین موشک خارج شده و موشک رو به طرف بالا حرکت می ده، هر چه سرعت و فشار گازهایی که از دماغه خارج می شن بیشتر باشه، موشک با سرعت بیشتری به سمت بالا حرکت می کنه. موشکهای فضایی چون ماهواره یا سفینه سنگین حمل می کنن به سوخت بیشتری نیاز دارن. موشکها معمولا از سوخت مایع یا جامد استفاده می کنن ولی بعضی از اونها، از هر دو سخت استفاده می کنن.

در موشکهای با سوخت مایع، سوختها در مخازن جداگانه روی بدنه موشک سوار شده و پمپهای قدرتمندی مواد سوختی رو به مقدار موردنیاز به سمت محفظه سوخت هدایت می کنن که در اونجا با هم ترکیب می شن و با تولید گازهای خروجی، نیروی بالابرنده موشک رو به سمت بالا حرکت می ده.

در موشکهای با سوخت جامد، با ایجاد یه جرقه؛ سوخت شروع به سوختن می کنه و با خروج گازها، شروع به حرکت می کنه.

عیب این موشکها اینه که نمی شه اونارو بعد از روشن شدن، خاموش کرد. در نتیجه از این موشکها بیشتر به عنوان موشک تقویت کننده استفاده می کنن.

برای سفر به فضا بیشتر از موشکهای چندمرحله ای استفاده می کنند که سوخت جامد و مایع رو با هم مصرف می کنن که هر کدوم از این مراحل، موشک جداگانه ای محسوب می شه.

برای قرار دادن ماهواره ها در مدارهای بالاتر یا مدارهای دایره ای از موشکهای چندمرحله ای استفاده می کنن. به این شکل که  پس از بلند شدن و قرار گرفتن به صورت افقی یعنی به موازات زمین، موتور کمکی دیگه ای روشن می شه تا موشک رو در مدار بیضی شکل قرار بده، با رسیدن موشک به دورترین نقطه مدار بیضی شکل از زمین، آخرین موتور کمکی روشن می شه تا موشک رو در مدار دایره ای شکل قرار بده، در نهایت موشک از ماهواره جدا می شه و ماهواره در مدار خودش به تنهایی به دور زمین می چرخه.

ماهواره ها بسته به کاری که براشون در نظر گرفته شده، هر کدوم در ارتفاع مشخصی از زمین قرار می گیرن. مثلا ماهواره های جاسوسی در ارتفاع کم بین 480 تا 970 کیلومتری از سطح زمین قرار داده می شن و در زمانی حدود دو ساعت می تونن از مناطقی که می خوان عکس بگیرن و ارسال کنن.

ماهواره های علمی در مدارهایی با ارتفاع 4800 تا 9700 کیلومتر قرار داده می شن. از این ماهواره ها بیشتر برای فعالیتهای علمی از قبیل تحقیق بر روی فعالیتهای آتشفشانی و … استفاده می شه.

ماهواره های سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) در ارتفاع 20 هزار کیلومتری قرار دارن.

ماهواره های ارتباطی مثل ماهواره های تلویزیونی در ارتفاع 35786 کیلومتری قرار دارن، این ماهواره ها زمان گردششون با گردش زمین یکسانه و برای دریافت اطلاعات از این ماهواره ها، نیازی به گردش گیرنده زمینی (بشقاب ماهواره) ندارن.

ماه قمر زمین یه ماهواره طبیعی هست که در ارتفاع 375 هزار کیلومتری زمین با سرعت یک کیلومتر بر ثانیه می چرخه. 28 روز طول می کشه که ماه دور زمین یه دور کامل بزنه که بهش میگن ماه قمری.

جالبه بدونین که اولین ماهواره ای که به فضا پرتاب شده، ماهواره اسپوتنیک 1 بوده که در 12 مهر (4 اکتبر 1954) به فضا پرتاب شد و می شه پرتاب اون رو به عنوان شروع عصر فضا اسم برد. در این روز اولین ماهواره‌ تاریخ با نام اسپوتنیک 1  به فضا پرتاب شد. این ماهواره از مرکز پرتاب بایکونور در قزاقستان به فضا پرتاب شد. ماهواره‌ی اسپوتنیک 1 سرانجام پس از ۳ ماه ماندن در مدار زمین، به اتمسفر این سیاره برگشت و در اثر سوختن، در تاریخ ۴ ژانویه‌ی سال ۱۹۵۸ از بین رفت.

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *