همه چیزی که باید در مورد بارش شهابی جوزایی بدانید!!
بارش شهابی جوزایی یکی از بهترین بارشها محسوب می‌شود، اما امسال، در سال 2019، تحت تاثیر نور ماه قرار می‌گیرد.
بارش شهابی جوزایی – یکی از برجسته‌ترین بارشهای شهابی- در اوایل صبح سیزدهم و چهاردهم دسامبر سال 2019 به اوج خود می‌رسد، هرچند که زیر نور ماه تهیج و درخشان بودن خودش را از دست می‌دهد.
جان اشلی در پارک ملی طبیعی مونتانا، این آذرگوی شگفت انگیز را در تاریخ 6 دسامبر 2018 شکار کرد. آذرگویها در ساعات عصر بهتر دیده می‌شوند. تماشای آنها را در طول بارش شهابی جوزایی به شما پیشنهاد می‌کنیم! جان گفت این یکی تقریباً 4 ثانیه طول کشید و یک خط دود درخشان را پشت سر خود بر جای گذاشت که حداقل 24 دقیقه به طول انجامید. وی اظهار داشت: “این شهاب دقیقاً بالای کوه Dusty Star ، یا” Iszika-kakatosi “در Blackfeet خاموش شد که به” ستاره سیگاری “ترجمه می‌شود.” Nikon D750, Rokinon 24mm lens @ f1.4, 30 sec, ISO 3200.
بارش شهابی جوزایی – که جزو برجسته‌ترین بارشهای شهابی سال است – در صبح 13 و 14 دسامبر 2019 به اوج خود خواهد رسید، هرچند که زیر نور ماه تهیج و درخشان بودن خودش را از دست می‌دهد.
یکی از بزرگترین بارشهای شهابی سالانه‌است که کانون بارش آن در صورت فلکی جوزا به نظر می‌رسد. این بارش شهابی، از زمانی که بشر آن را شناخته همیشه جز چند بارش شهابی بزرگ سال بوده و معمولاً بزرگترین بارش شهابی سال می‌شود و به همین دلیل هواداران زیادی دارد امّا گاهی جای خود را به بارشهای شهابی دیگری چون برساوشی و ربعی می‌دهد. این بارش معمولاً در حدود روز ۱۶ ماه آذر آغاز می‌یابد و در روز ۲۳ ماه آذر به اوج می‌رسد و در روز ۲۷ ماه آذر پایان می‌یابد. نرخ ساعتی سرسویی اوج این بارش تا سال ۲۰۰۰ میلادی معمولاً به ۱۰۰ هم نمی‌رسید اما پس از آن به‌طور غیر عادی افزایش پیدا کرد و نرخ ساعتی سرسویی اوج این بارش پس از سال ۱۹۹۹ میلادی هرگز به زیر ۱۲۰ نرسیده‌است و حتی در سال ۲۰۰۳ میلادی نرخ ساعتی سرسویی این بارش به ۲۵۱٫۹ رسید که در نوع خود بی‌نظیر بوده‌است.
شهابها تمایل دارند جسور، سفید و سریع باشند. این بارش از نیمکره شمالی کره زمین دیده می‌شود، اما از نیمکره جنوبی نیز قابل مشاهده است. دنباله‌داری به نام 3200 Phaethon منشا اصلی این بارش است.
در یک شب تاریک، در نزدیکی اوج، اغلب می‌توانید تعداد 50 شهاب یا بیشتر مشاهده کنید. چون ماه در آسمان است، مطمئناً امسال از تعداد آن کم می‌شود، اما برخی از آنها باید به اندازه کافی روشن باشند تا بر درخشش مهتاب غلبه کنند.
در این تصویر یک شهاب دنباله‌دار 46P / Wirtanen (بالا سمت چپ) از جانی هالز در النسوگین نروژ وجود دارد. او این عکس را در تاریخ 12 دسامبر 2018 در EarthSky Facebook منتشر کرد. در مورد این دنباله‌دار بیشتر بخوانید:
https://earthsky.org/space/46p-wirtanen-possibly-visible-to-eye-dec-2018
چرا بهترین زمان مشاهده بارش شهابی جوزایی در حدود 2 ساعت قبل از صبح می‌باشد؟
هر بارش شهابی از ناحیه مشخصی از آسمان اتفاق می‌افتد و به این محل کانون بارش گفته می‌شود. جهت حرکت شهابها متفاوت است ولی امتداد مسیر آنها به کانون بارشآن رویداد منتهی می‌شود. به دلیل دورنمای سه بُعدی، چنین به نظر می‌رسد که تمام شهاب‌هایی که از یک راستا می‌آیند، از یک نقطه گسیل می‌شوند.
این نام‌گذاری بر اساس نام صورت فلکی، صورت گرفته که آسمان زمین در آن وقت سال در حوالی آن صورت فلکی این رویداد را در بخشی از زمین نشان می‌دهد.
به این دلیل که کانون این بارش شهابی در بالاترین سطح آسمان است. به عنوان یک قاعده کلی، صورت فلکی دوپیکر در سرسوی شما قرار دارد، بارش شهابی جوزایی از این منطقه بیشتر مشاهده می‌شود. کانون بارش جوزایی در حدود ساعت 2 در بالاترین محل قرار دارد.
تجهیزات خاصی لازم نیست؟ هیچ چیزی مورد نیاز نیست. فقط یک آسمان تاریک با افق باز پیدا کنید و شاید یک کیسه خواب برای گرم نگه داشتن خود نیاز داشته باشید. برنامه ریزی کنید. به راحتی دراز بکشید ، و به سمت بالا بنگرید.
مارتین مارتادیناتا در سورابایا، جاوا شرقی، اندونزی، این آذرگوی جوزایی را در سال 2014 شکار کرد که از کانون بارش در نزدیکی ستاره کاستور می‌آمد.
این بارش از معدود بارشهای شهابی است که منشأشان دنباله‌دار نیست و سیارک است. منشا این بارش سیارک ۱۹۸۳TB یا فایتون ۳۲۰۰ است که به نظر برخی اخترشناسان نوعی جرم به نام دنباله‌دار خاموش است. چگونگی تولید شهابها به دست سیّارک‌ها تاکنون معما باقی مانده‌است.
کانون بارش شهابی جوزایی از نزدیک ستاره درخشان کاستور در صورت فلکی دوپیکر نشات می‌گیرد و در شرق در شبهای دسامبر، حداکثر در حدود ساعت 2 بعد از ظهر تابش می‌کند. در مورد کانون بارش جوزایی بیشتر بدانید:
https://earthsky.org/astronomy-essentials/radiant-point-for-geminid-meteor-shower
کانون بارش جوزایی تقریبا با ستاره کاستور ستاره روشن جوزا همردیف است. کاستور در حدود 52 سال نوری فاصله دارد، در حالی که این شهابها در اتمسفر فوقانی، حدود 60 مایل (100 کیلومتر) بالاتر از سطح زمین می‌سوزند.
کاستور در نزدیکی ستاره درخشان دیگری به نام پولوکس قرار دارد. جالب است که آنها را پیدا کنید، اما برای دیدن این شهابها نیازی به پیدا کردن یک کانون بارش شهابی نیست.
درعوض، شهابها در بارش سالانه در همه قسمتهای آسمان ظاهر می‌شوند. حتی ممکن است که به صورت فلکی جوزا پشت کنید و یک شهاب جوزاییی را ببینید.
جیم لیوینگستون در کاستر، داکوتای جنوبی ، دنباله‌دار 46P / Wirtanen را در همان میدان دید شهاب در 9 دسامبر 2018 گرفت. Canon 60D, Skywatcher 8″ reflector, CGX mount تصاویر بیشتر از دنباله‌دار ویرتانن را می‌توانید در این لینک مشاهده کنید:
https://earthsky.org/todays-image/photos-comet-46p-wirtanen-brightest-comet-2018
شهابهای این بارش قطر زیادی دارند و به همین دلیل این بارش شهابهای روشن زیادی دارد و آذرگویها در میان آنان فراوانند. سرعت میانگین شهابهای این بارش نسبت به سیّاره زمین در اوقات اوج بارش شهابی جوزایی معمولاً حدود ۳۵ کیلومتر بر ساعت است که برای یک بارش شهابی بزرگ سرعت کمی به‌شمار می‌آید. سیارک ۱۹۸۳TB که منشا این بارش است سالی نجومی حدود ۱٫۴ سال دارد و در اوقات حضیضش با خورشید تنها در حدود ۲۱٬۰۰۰٬۰۰۰ کیلومتر با خورشید فاصله دارد که از نیم فاصله میانگین سیاره عطارد با خورشید هم کم تر است. کوتاه بودن سال نجومی این سیّارک باعث می‌شود که توده ذرات این بارش به تندی تقویت شوند و به همین دلیل نرخ ساعتی سرسویی اوج این بارش زیاد تغییر نمی‌کند.
کانون بارش جوزایی تقریبا با ستاره‌ای روشن در جوزا همخوانی دارد. کاستور به طور قابل توجهی در نزدیکی یکی دیگر از ستارگان روشن، ستاره طلایی پولوکس از جوزا قرار گرفته است. جالب است که آنها را بشناسیم، اما برای مشاهده شهابها لازم نیست که حتما کانون بارش را پیدا کنید.
در عوض، شهابها در همه قسمتهای آسمان ظاهر می‌شوند. حتی ممکن است پشت خود را به صورت فلکی جوزا بکنید و از دیدن شهابها لذت ببرید.
به همین دلیل، زمانی که به تماشای شهاب می‌پردازید، داشتن بک دوست خوب الزامی است. سپس دو نفری می‌توانید در جهات مختلف شهابها را تماشا کنید. این تکنیک به شما امکان می‌دهد که شهابهای بیشتری را مشاهده کنید نسبت به زمانی که به صورت انفرادی آنها را تماشا می‌کنید.
اطمینان حاصل کنید که حداقل یک ساعت زمان مشاهده داشته باشید. حدود 20 دقیقه طول می‌کشد تا چشم شما با تاریکی تطبیق پیدا کند.
نقاشی از یک آذرگوی در سال 1860 توسط فردریک ادوین. تصویر از Wikimedia Commons.
به احتمال زیاد بیشترین شهابها را در یک شب حدود 2 صبح ببینید. در اوایل شب، زمانی که صورت فلکی جوزا در نزدیکی افق شرقی قرار دارد، هیچ شهابی را نمی‌بینید.
اما بامداد بهترین زمان برای تلاش شماهده شهابها می‌باشد.
یک آذرگوی به آرامی و به صورت افقی در سراسر آسمان حرکت می‌کند. آذرگوی به ندرت دیده می‌شود، اما به یاد ماندنی است بخصوص که شما باید به اندازه کافی خوش شانس باشید تا آن را ببینید.
تصاویر راداری از سیارک نزدیک به زمین توسط ستاره شناسان در رصدخانه آرسیبو در تاریخ 17 دسامبر 2017 از سیارک فایتون 3200 گرفته شده است.
منشا بارش شهابی جوزایی فایتون 3200 می‌باشد. هر ساله، در ماه دسامبر، سیارک از کنار زمین از مسیری به نام مدار 3200 Phaethon عبور می‌کند...
در مورد دنباله‌دار سنگی اسرارآمیز 3200 Phaethon بیشتر بخوانید:
https://earthsky.org/astronomy-essentials/rock-comet-3200-phaethon-geminid-meteor-shower
جهت بدست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد این بارش می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
https://www.timeanddate.com/astronomy/meteor-shower/geminids.html
رای پیدا کردن زمان طلوع و غروب ماه در آسمان جایی که شما قرار دارید، می‌توانید به لینک (https://www.sunrisesunset.com/predefined.asp) مراجعه کنید.
برای مشاهده گرگ و میش نجومی و طلوع ماه و طلوع خورشید می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید:
https://www.sunrisesunset.com/predefined.asp
می‌توانید گزارشهای خود را در مورد بارش به لینک زیر ارسال نمایید:
منابع:
https://www.timeanddate.com/astronomy/meteor-shower/geminids.html
http://www.sciencealert.com/the-geminid-meteor-shower-is-about-to-coincide-with-the-last-supermoon-until-2034
http://www.space.com/23281-geminid-meteor-shower.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Geminids
https://www.nasa.gov/jpl/asteroids/best-meteor-showers
ترجمه: سارا سیدحاتمی
منبع:
All you need to know: This weekend’s Geminid meteor shower
Posted by Bruce McClure and Deborah Byrd in ASTRONOMY ESSENTIALS | SPACE | December 9, 2019