بارش شهابی جباری را می‌توانید در ماه جاری ببینید!!

در سال 2019، پیش‌بینی می شود که بیشترین تعداد شهاب بارش شهابی جباری در صبح روز 21 یا 22 اکتبر رخ دهد. در آن شب ، ماه فقط یک یا دو ساعت قبل از شروع گرگ و میش صبحگاهی حضور خواهد داشت. سعی کنید روزهای قبل از اوج بارش را بدون نور ماه در آسمان مشاهده کنید. یا برنامه‌ریزی کنید که بارش را در ساعتهای قبل از طلوع 21 اکتبر تماشا کنید.

بارش شهابی جبّاری یکی از بارش‌های شهابی سالانه‌است که کانون بارش آن در صورت فلکی جبار می‌باشد. بارش شهابی جباری بارش خیلی مشهوری نیست امّا با این وجود جالب توجّه ‌است. این بارش معمولاً هر سال از حدود روز ۱۰ ماه مهر تا حدود روز ۱۶ ماه آبان فعّال است و در حدود روز 30 ماه مهر به اوج می‌رسد.

سرعت میانگین شهاب‌های این بارش نسبت به کره زمین در اوقات اوج این بارش معمولاً حدود ۶۶٫۲ کیلومتر بر ثانیه ‌است که نسبتاً زیاد به ‌شمار می‌آید امّا شهاب‌های این بارش چندان روشن نیستند. نرخ ساعتی سرسویی اوج این بارش معمولاً حدود ۳۰ است که البتّه نرخ ساعتی سرسویی اوج هر بارش شهابی تغییر می‌کند.

جو راندال این تصویر ترکیبی را از بارش شهابی جباری با استفاده از تصاویر گرفته شده در 21 اکتبر 2014 تهیه کرده است.

بارش شهابی‌هایی که در آسمان در این ماه می‌بینید، اگر از سمت شمال می‌آیند، احتمالا بارش شهابی اژدهایی بوده‌اند، که اوج آن بارش می‌باشد. اگر آنها از مسیر حرکت خورشید در آسمان (دایره‌البروج) می‌آیند، ممکن است بخشی از بارش شهابی ثور جنوبی باشند که هنوز ادامه دارد. اما برخی از شهابهای دیده شده همچنین می‌تواند بخشی از بارش شهابی جباری باشد که 21 ـ 22 اکتبر (30 مهرماه) به اوج خود می‌رسد.

بارش شهابی جباری هر ساله بین 2 تا 7 نوامبر اتفاق می‌افتد که زمانی است که زمین از جریان آواری عبور می کند که توسط دنباله‌دار هالی که منشا بارش جباری می‌باشد.

اوج این بارش، صبح ساعتهای پایانی احتمالا 21 اکتبر است. شما ممکن است بارش شهابی جباری را چند ساعت قبل از طلوع آفتاب مشاهده کنید.

جان اشلی این عکس را از بارش شهابی جباری در سال  2015 از مونتانا گرفته است.

 اصطلاح بارش شهابی ممکن است تصوری مثل بارش باران را به شما منتقل کند. اما تعداد معدودی بارش شهابی، شبیه به باران است. بارش شهابی جباری قویترین بارش سال نیست. از یک مکان تاریک، زمانی که ماه در آسمان حضور ندارد، ممکن است با اطمینان 10 تا 20 شهاب جباری در ساعت را در اوج خود ببینید. آیا تعداد بسیاری از آنها را در سال 2019 مشاهده خواهید کرد؟ خب شاید. همیشه عنصر غافلگیری نامشخص و احتمالی در هنگام وقوع رگبارهای شهابی وجود دارد.

اگر در سال 2019 هر نوع شهاب جباری را مشاهده می‌کنید، توجه داشته باشید که آنها به عنوان شهاب‌های بسیار سریع شناخته می‌شوند و در جو زمین با سرعت 66 کیلومتر – 41 مایل در هر ثانیه حرکت می‌کنند. شهابهای موجود در این بارش ضعیف هستند. اما نیمی از شهابهای جباری بعد از عبورشان رد گاز یونیزه شده که چند ثانیه پس از عبور شهاب از خود باقی می‌گذارند.

همچنین، گاهی اوقات، یک شهاب جباری می‌تواند فوق‌العاده روشن باشد و  سپس به قطعاتی تقسیم شود.

اوج بارش احتمالاً صبح 22 اکتبر است. اگرچه می‌توانید در روزهای پیش از اوج بارش، مشاهده بارش شهابی را آغاز کنید. شما ممکن است قبل از طلوع آفتاب طی روزهای آینده یک یا دو شهاب جباری را شکار کنید.

چگونه می‌توانید بفهمید که  یک شهاب جباری است؟ شما می‌توانید از کانون بارش آن متوجه شوید. نمودار زیر را مشاهده کنید.

کانون بارش شهابی جباری ستاره ابط‌الجوزا است. این ستاره به نام شبان‌شانه و  در پارسی میانه به نام بشن نامیده می‌شود و ستاره آلفای صورت فلکی شکارچی یا جبار می‌باشد.

 هر بارش شهابی از ناحیه مشخصی از آسمان اتفاق می‌افتد و به این محل کانون بارش گفته می‌شود. جهت حرکت شهاب‌ها متفاوت است ولی امتداد مسیر آن‌ها به کانون بارشآن روی‌داد منتهی می‌شود. به دلیل دورنمای سه بُعدی، چنین به نظر می‌رسد که تمام شهاب‌هایی که از یک راستا می‌آیند، از یک نقطه گسیل می‌شوند.

این نام‌گذاری بر اساس نام صورت فلکی، صورت گرفته که آسمان زمین در آن وقت سال در حوالی آن صورت فلکی این رویداد را در بخشی از زمین نشان می‌دهد که در این مورد صورت فلکی جبار است.

لازم نیست صورت فلکی جبار یا شکارچی را بشناسید، یا به آن خیره شوید، تا شهابها را ببینید. شهابها معمولاً تا 30 درجه‌ای کانون بارش آنها قابل مشاهده نیستند. و به یاد داشته باشید، از همه جهت از کانون بارش دور می‌شوند و در تمام نقاط آسمان ظاهر می‌شوند.

با این حال، اگر یک شهاب را مشاهده می‌کنید – و مسیر آن را به سمت عقب ردیابی می‌کنید – می بینید که از مجموعه جبار آمده است و اگر چنین باشد، شهاب جباری خواهد بود. ممکن است شما ستاره روشن و سرد ابط‌الجوزای جبار را بشناسید. کانون بارش در شمال این ستاره واقع شده است.

بنابراین … به کدام جهت باید نگاه کنید؟ جهت خاصی ندارد. بهتر است یک منطقه دید وسیع را مشاهده کنید. بعضی اوقات دوستانی که در مسیرهای مختلفی قرار دارند با هم بارش را می‌توانند تماشا کنند، وقتی شخصی شهابی را دید، می‌تواند دیدن  شهاب را اعلام کند!

برایان بریس این تصویر را از بارش شهابی جباری در سال 2014  گرفت.

شهابهای جباری از دنباله‌دار هالی سرچشمه می‌گیرند. شهاب را به طرز عجیبی ستاره‌های تیرانداز می‌نامند. البته آنها واقعاً ستاره نیستند. آنها بقایای دنباله‌دارهایی هستند که در جو زمین می‌سوزند.

شهابهای جباری بقایای ستاره دنباله‌دار هالی هستند که مشهورترین دنباله‌داری است که آخرین بار در سال 1986 از زمین دیدار کرده است. از این دنباله‌دار موادی باقی مانده است که به طور کامل جو زمین را در حدود 20 تا 22 اکتبر مورد یورش قرار می‌دهد.

 ذره‌هایی که توسط دنباله‌دار رها می‌شوند به اتمسفر بالایی ما می‌روند، جایی که در حدود 60 مایل (100 کیلومتری) بالاتر از سطح زمین تبخیر می‌شوند.

 حتی دیدن یک شهاب می‌تواند هیجان‌انگیز باشد. اما شاید شما بخواهید یک ساعت یا بیشتر بارش را مشاهده کنید و در آن صورت باید به دنبال پیدا کردن محلی برای مشاهده در حالت ایده‌آل در کشور و شهر خود باشید. پتو یا صندلی را  مهیا کنید و در حالی که به سمت بالا خیره می‌شوید، راحت دراز بکشید.

دنباله‌دار هالی، شاید مشهورتر از همه دنباله‌دارها باشد که منشا هر دو بارش شهابی اتا دلوی در ماه می و بارش شهابی جباری است. تصویر از ناسا.

Orionid meteor with aurora in 2013, by Tommy Eliassen Photography in Norway.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بارشهای شهابی امسال می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:

https://www.photopills.com/articles/meteor-guide

https://earthsky.org/astronomy-essentials/earthskys-meteor-shower-guide

 نکات اضافی:

زمان: 4 اکتبر تا 7 نوامبر 2019

بهترین شب: 21-22 اکتبر

اوج بارش: 21 اکتبر در 11:26 بعد از ظهر UTC

فاز ماه: 45٪ (شرایط دید خوب)

 (ZHR 20 شهاب در ساعت

سرعت شهاب: 66 کیلومتر بر ثانیه

منشا (بارش): صورت فلکی جبار یا شکارچی

دنباله‌دار: 1P / Halley

ترجمه: سارا سیدحاتمی

 منبع

: http://earthsky.org/astronomy-essentials/everything-you-need-to-know-orionid-meteor-shower