آیا مریخ هم یک ستاره شمالی دارد؟

ستاره شمالی زمین، ستاره قطبی است. این ستاره بالای محور شمالی زمین تقریبا به طور مستقیم قراردارد. آیا کاوشگرهای آینده مریخی، ستاره شمالی برای راهنمایی خود خواهند داشت؟

همانطور که خورشید در یکی از چشم‌اندازهای مریخ به صورت ستاره‌ای ظاهر شده است، آیا استعمارگران آینده مریخ، یک ستاره شمالی را برای راهنمایی خود خواهند داشت؟
تصویر: توسط مریخ نورد روح ناسا سال 2005

ستاره شمالی زمین، ستاره قطبی است. آیا برای سیاره همسایه ما، مریخ، هم ستاره شمالی وجود خواهد داشت؟ اگر نه، آیا مریخ دارای ستاره‌ای می‌باشد که در بالا یا پایین قطب شمال آن واقع شده باشد؟

در این نمودار، روش رسیدن به قطب آسمانی شمالی و ستاره شمال ترسیم گردیده است. ارتفاع آن از افق، بستگی به عرض جغرافیایی ناظر دارد. تصویر solar.physics.montana.edu

اجازه بدهید در مورد مفهوم ستاره شمالی، صحبت کنیم. هر سیاره در منظومه شمسی ما بر روی محور خود می‌چرخد. چرخش زمین حدود 24 ساعت طول می‌کشد. اگر شما خط فرضی محور سیاره به فضا را امتداد دهید، ممکن است به یک ستاره برسید که با چشم قابل رویت بوده یا نباشد. ما در مورد ستاره‌های قطبی یا ستاره‌های شمالی صحبت میکنیم. بر روی زمین ستاره قطبی، ستاره شمالی می‌باشد که شمالی‌ترین ستاره قطبی کمتر از یک درجه از قطب آسمانی شمال فاصله دارد و ستاره محبوب پولاریس است. شما می‌توانید هنگامی که قطب نما ندارید، از ستاره قطبی برای پیدا کردن جهت شمال استفاده کنید.
در همین حال، نیمکره جنوبی زمین، دارای یک ستاره جنوبی قابل مقایسه با قطب جنوبی خود نیست. نزدیکترین ستاره قابل مشاهده به قطب جنوب آسمانی، حدود 9 درجه دورتر واقع شده است.

بنابراین، آیا مریخ یک ستاره شمالی یا جنوبی دارد؟ پاسخ این است … به هیچ وجه، هیچ ستاره روشن شمالی وجود ندارد، و تنها یک ستاره جنوبی با روشنایی متوسط برای مریخ وجود دارد.

شیب زمین در حدود 23 و نیم درجه است. در همین حال، شیب مریخ حدود 25 درجه است. بنابراین مریخ به هر دلیلی (مقدار و جهت مختلف شیب) یک ستاره شمالی همانند زمین ندارد. تصویر letsgomars.org

در آسمان شمالی مریخ، بهترین نامزد برای ستاره شمالی مریخ بودن، حدود نیم درجه از قطب سماوی شمال مریخ فاصله دارد که نزدیکتر از ستاره قطبی قطب سماوی شمال زمین می‌باشد، اما، در حالی که ستاره قطبی نسبتا روشن زمین (50 برابر درخشانتر از تمام ستاره‌ها در آسمان شب می‌باشد)، ستاره نزدیک قطب شمال سماوی مریخ نور ضعیفتری دارد.
در واقع، این ستاره به سختی با چشم غیرمسلح، قابل رویت می‌باشد.

قطب شمالی مریخ یک نقطه در آسمان در حدود نیمه‌راه بین دنب، درخشان‌ترین ستاره در صورت فلکی ماکیان (قو)، و ذِراع‌الاَیمَن (بازوی راست) یا آلفای قیفاووس، درخشان‌ترین ستاره در صورت فلکی قیفاووس است. برای دیدن موقعیت قطب آسمانی شمال مریخ میان صورت‌های فلکی ماکیان و قیفاووس به شکل زیر دقت کنید:

در عین حال، در آسمان جنوبی مریخ کاپای بادبان (ستاره‌ای در صورت فلکی بادبان) تنها در فاصله حدود سه درجه از قطب جنوب سماوی مریخ قرار دارد که به ستاره قطبی قطب سماوی شمال زمین نزدیک نیست، به علاوه این ستاره تنها به میزان متوسطی روشن می‌باشد، که به روشنایی ستاره قطبی زمین نیست.

استعمارگران آینده مریخ نمی‌توانند از ستاره شمالی روشنی – مانند ستاره قطبی ما – برای مسیریابی خود استفاده کنند.

از سوی دیگر، اگر شما شب بر روی سطح مریخ قرار داشته باشید، شما حتما می‌توانید چیزهای جالب دیگری هم ببینید!

تصویر زمین و ماه، از مریخ توسط مریخ‌نورد کنجکاوی در 31 ژانویه 2014. شما می‌توانید ماه و مریخ را به راحتی با چشم غیرمسلح ببینید. برای اطلاعات بیشتر در مورد این تصویر می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
http://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/PIA17936

از دید ناظر مریخی، شما می‌توانید گردش ماه به دور زمین را یک بار در هر ماه مشاهده کنید. از زمین، ما نمی‌توانیم قمر هر سیاره دیگری را با چشم غیرمسلح مشاهده کنیم، اما این منظره شگفت‌انگیز بر روی مریخ با چشم غیرمسلح به تنهایی قابل مشاهده می‌باشد. هر دو زمین و ماه در آسمان مثل ستارگان، به نظر می‌رسند.

به طور کلی، مشاهده زمین از روی مریخ تا حدودی تداعی کننده مشاهده ونوس از زمین می‌باشد. مقصود از این عبارت این است که – مانند ونوس نسبت به زمین – زمین نسبت به مریخ همانند یک سیاره داخلی است. گردش به دور خورشید از مریخ نزدیک‌تر می‌باشد. بنابراین مثل ونوس که از جهان ما دیده می‌شود، زمین از مریخ صبح و یا شب مثل یک ستاره قابل مشاهده می‌باشد.

و اگر چه هر دو زمین و ماه به شکل ستاره با چشم غیرمسلح به نظر می‌رسند، ناظران در مریخ با تلسکوپ گاهی اوقات آن را مثل ونوس مشاهده خواهند کرد.

بنابراین … هیچ ستاره شمالی برای مریخ وجود ندارد. اما به این معنی نیست که مریخ چیزی برای مشاهده ندارد.

عبور دو قمر کوچک مریخ، را می‌توان از سطح مریخ مشاهده کرد. فوبوس قمر روشن‌تر است و دیموس کم‌نورتر از آن دیده می‌شود. تصویر توسط مریخ‌نورد روح در تاریخ 26 اوت 2005 گرفته شده است.

مراحل گرفت قمر فوبوس توسط مریخ‌‌نورد آپورچونیتی ناسا

این تصویر قمر مریخ، فوبوس را نشان می‌دهد که از مقابل خورشید عبور می‌کند، که توسط مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا در روز چهارشنبه 26 مارس 2019 دیده شده است. تصویر از NASA / JPL-Caltech / MSSS. درباره این تصویر بیشتر بخوانید:

Curiosity rover captured 2 solar eclipses on Mars

ترجمه: سارا سیدحاتمی

Does Mars have a North Star?
Posted by Deborah Byrd in ASTRONOMY ESSENTIALS | April 8, 2019

Does Mars have a North Star?