کاوشگرهای منظومه شمسی –  بخش اول عطارد

در سلسله مقالات کاوشگرهای منظومه خورشیدی به تاریخ اکتشافات انجام شده در این خصوص خواهیم پرداخت. هدف اصلی این مقالات، آشنائی بیشتر خوانندگان با ماموریت های انجام شده و نیز ماموریت هایی که برای آینده برنامه ریزی شده است، می باشد.

در قسمت اول به سیاره عطارد، این گوی تیزپای منظومه خورشیدی خواهیم پرداخت و ماموریت های رباتیک انجام شده به این سیاره را مرور خواهیم کرد.

عطارد یا تیر کوچک‌ترین و نزدیک‌ترین سیاره به خورشید در منظومه خورشیدی است. سمت رو به خورشید سیاره عطارد  به‌ دلیل نزدیکی به خورشید بسیار داغ است و پشت آن بسیار سرد است.

عطارد کوچک‌ترین سیاره منظومه خورشیدی است و قمری ندارد. عطارد از نظر میدان جاذبه با خورشید قفل شده است. این سیاره به ازاء هر دو باری که به دور خورشید می‌گردد، دقیقاً سه بار به دور خود  می‌چرخد. با وجود اندازه کوچک، سیاره عطارد از میدان مغناطیسی نیرومندی برخوردار است.

سرع چرخش عطارد به دور خروشید از همه سیارات دیگر بیشتر است. این سیاره با سرعت حدود ۴۸ کیلومتر بر ثانیه هر ۸۸ روز یک بار خورشید را دور می‌زند. به همین دلیل دیدن این سیاره آسان نیست. به همین دلیل است که در ایران باستان به آن تیر میگفتند و در یونان مرکوری و یا پیک خدایان نامیده شده بود.

به دلیل نزدیکی بیش از حد به خورشید و غروب سریع این سیاره در افق زمین، ستاره شناسان فقط قادر بودند این سیاره را از ورای بخش ضخیم جو زمین ببینند که باعث پراکنش بسیار زیاد نور و تار شدن تصویر میشد.

به همین دلیل و با آغاز عصر فضا، سیاره عطارد به یکی از اهداف برای ارسال کاوشگر های بی سرنشین تبدیل شد. تا کنون دو کاوشگر به سمت عطارد ارسال شده است:

1- کاوشگر مارینر 10 (Mariner )

مارینر 10 در سال 1973 میلادی توسط ناسا پرتاب شد و در سال 1974 به این سیاره رسید و تا سال 1975 با 3 بار پرواز از فراز این سیاره و گرفتن حدود 2700 عکس از 45% سطح سیاره عکس برداری نمود. به علت نزدیکی عطارد به خورشید، قرار گرفتن کاوشگر در مدار این سیاره نیاز به سوخت زیادی دارد، بنا براین تصمیم گرفته شد تا مارینر 10 با کمک گرفتن از جاذبه سیاره زهره به پرواز بر فراز این سیاره بپردازد. میدان مغناطیسی قوی عطارد توسط این کاوشگر کشف شد که به مانند میدان مغناطیسی زمین با محور چرخش سیاره منطبق نیست. این کاوشگر در 24 مارچ سال 1975 به علت تمام شدن سوخت از حالت عملیاتی خارج و خاموش شد. تصور می گردد این کاوشگر هنوز در حال چرخش در مداری به دور خورشید و نزدیک به عطارد می باشد.

تصویر عطارد که توسط مارینر 10 ارسال شده است

 

2- کاوشگر مسنجر (MESSENGER)

در ماه آگوست سال 2004 فضاپیمای مسنجر توسط ناسا به سمت سیاره عطارد پرتاب شد. این کاوشگر راه دور و درازی برای رسیدن به عطارد را پیمود و در سال 2011 بعنوان اولین کاوشگر وارد مدار سیاره عطارد شد.

اهداف علمی درکه ماموریت مسنجر به آن پرداخته شد عبارت است از :

1- تعیین ترکیب شیمیائی سطح سیاره.

2- روشن شدن ماهیت میدان مغناطیسی سیاره.

3- مطالعه تاریخ زمین شناسی عطارد.

4- تعیین اندازه و حالت هسته سیاره.

5- مطالعه اگزوسفر عطارد.

6- مطالعه قطب های سیاره.

از یافته های مهم این کاوشگر می توان به کشف کلسیم در بخش تاریک سیاره، یخ و ترکیبات اورگانیک در قطب شمال سیاره و تهیه نقشه 3 بعدی سیاره عطارد اشاره کرد. ماموریت مسنجر که 2 بار نیز تمدید شده بود با سقوط محاسبه شده کاوشگر در سال 2015 پایان یافت.

مناطقی از قطب شمال عطارد که دارای یخ می باشد

3- کاوشگر بپی کلمبو (BepiColombo )

این کاوشگر که ماموریت مشترک آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس کاوش‌های هوافضای ژاپن (JAXA) می باشد برای سال 2017 برنامه ریزی شده است.

 

تهیه و تنظیم : آرش زمانپور

کاوشگرهای منظومه شمسی –  بخش اول عطارد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *