آشنایی با منظومه ی شمسی

در زبان عربی ،منظومه به معنی آن‌چه به نظم چیده شده و شمس به معنی خورشید است ، پس همه‌ی آن‌چه منظم به دور خورشید می‌گردد را منظومه‌ی شمسی می‌نامیم، که در زبان فارسی “سامانه‌ی خورشیدی‌” نیز گفته می‌شود.

خورشید زیبا  و زندگی بخش ما یک ستاره ، مانند همه‌ی ستارگانی که در شب می‌بینیم، فقط از همه‌ی آن‌ها به ما نزدیک‌تر است و به همین دلیل ما آن را بزرگ‌تر می‌بینیم و از گرمای آن بهره‌مند هستیم.

خورشید در مرکز منظومه‌ی شمسی قرار دارد وسیاره ما، زمین، به همراه 7سیاره دیگر به دور خورشید تابان  می‌چرخد، این 8 سیاره به ترتیب عبارتند از:تیر، ناهید، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون.

پلوتو که سال‌هاست از جمع سیاره‌های منظومه شمسی خارج شده و یک سیاره کوتوله محسوب می‌شود. بیایید کمی با سیاره‌ها آشنا شویم:

چهار سیاره‌ی اول (تیر،ناهید،ز مین و مریخ) سیاره‌های سنگی و از جنس سنگ و خاک هستند و اندازه‌های نسبتاَ کوچکی دارند.

تعداد قمرهای این سیارات (قمر به جرمی گفته می‌شود که به دور سیاره می‌چرخد) بسیار کم است: در واقع تیر و ناهید اصلا قمر ندارند! زمین یک قمر دارد که “ماه” زیبای شب‌های ماست و مریخ هم دو قمر به نام‌های ترس و وحشت(فوبوس و دیموس) دارد.

چهار سیاره‌ی بعدی (مشتری،زحل، اورانوس و نپتون) سیارات گازی هستند که نسبت به سیارات سنگی  از خورشید دور و بسیار سردترند. به قدری سرد که گازها هم منجمد شده و این سیارات شکل گرفته‌اند. سیارات گازی نسبت به سیارات سنگی بسیار بسیار بزرگ‌تر هستند  و اصطلاح “غول‌های گازی” برازنده‌ی آن‌هاست!

و برعکس سیارات سنگی، قمرهای زیادی به دور هر کدام از سیارات گازی می‌چرخد مثلاَ مشتری حدود 64 قمر دارد،تصور کنید روی مشتری زندگی می‌کنید و در یک شب 64 ماه در آسمان شب شما بدرخشد.

برای به خاطر سپردن سیارات برای هر کدام یک ویژگی کوتاه در نظر می گیریم:

تیر: کوچکترین سیاره منظومه شمسی است.

ناهید: گرم‌ترین سیاره.

زمین: تنها سیاره‌ی دارای حیات

مریخ: سیاره‌ی سرخ

مشتری: بزرگ‌ترین سیاره

زحل: زیباترین سیاره

اورانوس و نپتون هم به دوقلوهای دوردست معروفند. (به دلیل شباهت‌های ظاهری و رنگ آبی هر دوی آن‌ها)

علاوه بر خورشید، 8 سیاره و پلوتوی کوچک در منظومه شمسی اجرام دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از : دنباله‌دارها، شهاب‌واره‌ها و شهاب‌سنگ‌ها، قمرها و سیارک‌ها و …

این مقاله جهت آشنایی کلی شما عزیزان علاقه‌مند به علم نجوم با منظومه‌شمسی می‌باشد، در شماره‌های آتی ماهنامه‌ی الکترونیکی خورشید به طور مفصل در موردتمام مفاهیمی که در این مقاله آورده شده با هم می‌خوانیم.

نوشته دوست عزیز: سارا احدي،متولد١٣٦٦
در دبيرستان رياضي فيزيك خوانده و از دانشگاه در رشته ي فيزيك فارغ التحصيل شدم.در انجمن نجوم آماتوري ايران دوره هاي مقدماتي نجوم و پس از آن با عضويت در انجمن نجوم آوااستار به گذراندن دوره هاي تكميلي پرداختم.هم نجوم كودكان تدريس مي كنم و هم مدرسان نوپاي نجوم كودكان را براي تدريس آماده ميكنم.در كمپين چهارم و پنجم جستجوي سيارك،به همراه گروهم موفق به كشف يك سيارك شدم.