کاوشگرهای منظومه شمسی – بخش سوم مریخ – قسمت چهارم

در بخش قبلی با جزئیات نحوه فرود کاوشگر وایکینگ 1 بر روی سطح مریخ آشنا شدیم. پس از فرود و ارسال موفقیت آمیز اولین عکس، قسمت های مختلف کاوشگر شروع به فعال شدن نمود.

اولین عکس ارسالی کاوشگر وایکینگ 1 از سطح مریخ

آنتن با قدرت بالا برای ارتباط مستقیم با زمین فعال و به سمت زمین قرار گرفت. پایه مربوط به ایستگاه هواشناسی به محل خود قرار گرفت و سنسور های آن فعال شدند. در 7 دقیقه بعدی دومین عکس پانوراما با زاویه 300 درجه به زمین مخابره گردید.

دومین عکس ارسالی توسط کاوشگر وایکینگ 1- تصویر بصورت پانوراما 300 درجه گرفته شده

به علت مشکل در سنسور بازوی نمونه گیری، گیره بازو دچار مشکل شد و 5 روز طول کشید تا مشکل برطرف گردید. وایکینگ 1 از دو راه ارتباطی برای تماس با زمین استفاده می نمود. اول آنتن ارتباط مستقیم از روی سطح سیاره با زمین بود و دوم استفاده از مدارگرد به جهت تقویت و ارسال اطلاعات به زمین بود. شایان ذکر است سرعت ارتباط با زمین بوسیله مدارگرد 10 برابر ارتباط مستقیم کاوشگر با زمین بود.

بخش مریخ نشین درسال 1982 به افتخار رهبر بخش تصویربرداری توماس ماخ نامیده شده. بخش مریخ نشین برای 2245 روز مریخی معادل 2306 روز زمینی، تقریبا معادل 6 سال عملیاتی بود. در تاریخ 11 نوامبر سال 1982 که 2600 روز مریخی از زمان فرود می گذشت، ارتباط با مریخ نشین به  علت ارسال اطلاعات غلط قطع شد. دستور ارسالی به مریخ نشین مربوط به بهبود عملکرد باطری های در حال فرسوده شدن مریخ نشین بود اما به اشتباه توسط نرم افزار تنظیم کننده جهت آنتن مورد استفاده قرار گرفت. تلاش برای تماس با مریخ نشین با توجه به وضعیت آنتن موفقیت آمیز نبود. در سال 2006 میلادی توسط مدارگرد شناسائی مریخ از مریخ نشین وایکینگ 1 تصویربرداری شد.

وایکینگ 1 بر روی سطح مریخ

وایکینگ 2

مدارگرد و مریخ نشین وایکینگ 2 به عنوان بخش دوم برنامه وایکینگ به مریخ ارسال شد. بخش مریخ نشین در ساعت 19:39:59 ساعت جهانی از بخش مدارگرد جدا شد. سرعت مدارگرد حدود 4 کیلومتر در ثانیه (14400 کیلومتر در ساعت) بود. پس از اتمام عملیات جدا سازی، راکت ها عملیات فرود را آغاز نمودند. چند ساعت بعد در حای که مریخ نشین در ارتفاع 300 کیلومتری سطح سیاره قرار داشت عملیات فرود توسط مریخ نشین بازنگری شد. سپر حرارتی سرعت مریخ نشین را حین عبور از اتمسفر مریخ کاهش داد. وایکینگ 2 در حدود 200 کیلومتری غرب دهانه Mie و در Utopia Planitia در 26.48 درجه شمالی و 225 درجه غربی در ارتفاع منفی 23.4 کیلومتری فرود آمد. به علت اشتباه محاسباتی رادار و یا انعکاس سطحی زیاد، راکت ها 4 دهم ثانیه قبل از فرود نهائی فعال شدند. در نتیجه یکی از پایه های فرود بر روی تکه سنگی قرار گرفت و افق دید مریخ نورد 2.8 درجه کج شد. بعلت مصرف زیاد سوخت، گرد و غبار از روی سطح سیاره بلند شد. بلافاصله پس از اتمام عملیات فرود، دوربین ها به ارسال تصاویر پرداختند.

اولین تصویر رنگی ارسالی توسط وایکینگ 2

بنظر میرسد غبار مریخ از هوازدگی گدازه های شبه بازالتی بوجود آمده است. غبار آزمایش شده سیلیکون و آهن فراوانی داشت و شامل مقادیر قابل توجهی منیزیم، آلومینیوم، گوگرد، کلسیم و تیتانیوم است. عناصر استرانسیم و یوتریوم نیز ردیابی شدند. مقدار پتاسیم یک پنجم مقدار آن در زمین اندازه گیری شد. برخی از مواد شیمیایی موجود در خاک حاوی گوگرد و کلر هستند که مانند آنهایی بودند که بعد از تبخیر آب دریا باقی می ماند. سولفور بیشتر در پوسته در بالای خاک متمرکز بود تا خاک لایه های زیرین.

تصویر وایکینگ 2 از Utopia Planitia

وایکینگ 2 به مانند وایکینگ 1 از ژنراتور رادیو ایزوتوپ هسته ای برای تولید نیرو استفاده می کرد. بخش مریخ نشین برای 1281 روز مریخی، معادل با 1316 روز زمینی فعال بود و در نهایت در 11 آپریل سال 1980 به علت مشکل در باطری ها از کار افتاد و بخش مدارگرد تا 25 جولای سال 1987 فعال بود و بیش از 14000 عکس به زمین ارسال نمود.

هر دو مریخ نشین وایکینگ 1 و 2 مجهز به بخش بسیار مهمی به نام آزمایشگاه بیولوژیک مریخ نشین وایکینگ بودند که به دنبال پیدا کردن نشانه هائی از حیات در خاک مریخ، اقدام به برداشتن مقداری از خاک سطح مریخ و انجام آزمایشات بیولوژیک بر روی آن نمود.

در بخش بعدی به نحوه کار این آزمایشگاه کوچک اما بسیار مهم و یافته های آن خواهیم پرداخت.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *