تلسکوپ فضایی اقلیدس تصاویر جدیدی از کیهان رونمایی کرد

تنها یکی از پنج تصویر جدید منتشر شده از تلسکوپ فضایی اقلیدس اروپا.

تعداد شگفت انگیزی از کهکشان های درخشان، مهد کودک ستاره های بنفش و نارنجی و یک کهکشان مارپیچی شبیه کهکشان راه شیری ما در تصاویر جدیدی از تلسکوپ فضایی اقلیدس اروپا در روز پنجشنبه منتشر شد.

این دومین مجموعه از تصاویر منتشر شده توسط آژانس فضایی اروپا از زمان پرتاب اقلیدس در سال گذشته در اولین مأموریت تاریخ برای بررسی اسرار ماده تاریک و انرژی تاریک است.

نتایج علمی نیز برای اولین بار در این ماموریت شش ساله منتشر شد که هدف آن استفاده از نمای گسترده آن برای ترسیم دو بیلیون کهکشان است.

دانشمند پروژه اقلیدس، رنه لوریجس، به خبرگزاری فرانسه گفت که «شخصاً از تصویر خوشه ای پرجرم از کهکشان ها به نام ایبل 2390 بسیار هیجان زده است».

تصویر این خوشه که 2.7 بیلیون سال نوری از زمین فاصله دارد، بیش از 50000 کهکشان را در بر می گیرد.

فقط یک کهکشان – مانند کهکشان ما – می تواند خانه صدها بیلیون یا حتی تریلیون ها ستاره باشد.

جیسون رودز از آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا در یک کنفرانس مطبوعاتی آنلاین گفت که ایبل 2390 به تنهایی دارای جرم حدود 10 تریلیون خورشید است.

این تصویر همچنین به سمت ردپایی از ماده تاریک اشاره کرد که حضور نامرئی آن تنها با مشاهده چگونگی انحراف نور توسط گرانش آن قابل تشخیص است.

رودز گفت: «ماده تاریک زیادی در این خوشه وجود دارد که به شدت نور برخی از این کهکشان‌های پس‌زمینه را خم می‌کند و آنها را خمیده نشان می‌دهد.

دانشمندان امیدوارند در مشاهدات اقلیدس از خوشه ایبل 2390 که شامل بیش از 50000 کهکشان است، نشانه هایی از ماده تاریک همیشه گریزان را بیابند.

تصور می شود که ماده تاریک و انرژی تاریک 95 درصد از جهان را تشکیل می دهند – اما ما تقریباً هیچ چیز در مورد آنها نمی دانیم.

راه دیگری که تصویر ایبل 2390 به ماده تاریک اشاره کرد، آشکار کردن نور ضعیف “ستارگان یتیم” بود که بین خوشه‌های کهکشانی در حال حرکت بودند.

جین چارلز کویلاندر، دانشمند فرانسوی به خبرگزاری فرانسه گفت: این ستاره ها از کهکشان ها خارج می شوند و “نوعی ابر ایجاد می کنند که کل خوشه را احاطه کرده است.”

ستاره شناسان معتقدند این پدیده عجیب وجود ماده تاریک بین کهکشان ها را نشان می دهد.

ستاره ای متولد می شود

اقلیدس همچنین عمیق ترین تصویر را از مسیه 78، مهد کودکی ثبت کرد که در آن ستارگان در فاصله 1300 سال نوری از زمین در صورت فلکی شکارچی متولد می شوند.

ستارگان هنوز در مرکز مایل به آبی تصویر در حال شکل گیری هستند. پس از میلیون ها سال شکل گیری، آنها از ابرهای بنفش و نارنجی در پایین تصویر بیرون می آیند.

گروه کهکشان‌های دورادو که در آن اقلیدس یک کهکشان کوتوله را کشف کرد که قبلاً دیده نشده بود.

لوریجس تأکید کرد که “تنها اقلیدس می تواند این پدیده را در یک شات نشان دهد.” چون اقلیدس برخلاف تلسکوپ فضایی دوردست جیمز وب، همسایه اش در یک نقطه معلق ثابت در فاصله 1.5 میلیون کیلومتری (930000 مایلی) از زمین، دید میدانی بسیار وسیعی دارد.

تصویر دیگری از خوشه کهکشانی پرجرم Abell 2764، یک گستره سیاه را به تصویر می کشد که در آن یک ستاره زرد خودنمایی می کند.

کویلاندر اعتراف کرد که این نتیجه یک اشتباه در نشان دادن تلسکوپ بوده است. اما او گفت که این تصویر “توانایی کاملا منحصر به فرد اقلیدس در تمرکز نور” را نشان می دهد، زیرا همچنان می تواند اجرام بسیار کم نور را در کنار ستاره درخشان بگیرد.

تصویر اقلیدس از خوشه جوان دورادو حاوی شگفتی بود. به گفته دانشمندان، اگرچه این خوشه قبلاً به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته بود، اقلیدس یک کهکشان کوتوله را کشف کرد که قبلاً دیده نشده بود.

کویلاندر گفت: “من هرگز چنین چیزی ندیده ام.”

در پنجمین تصویر جدید، کهکشان مارپیچی NGC 6744 – که شباهت زیادی به کهکشان راه شیری دارد – در پس زمینه ای از ستاره های درخشان ظاهر می شود.

کهکشان مارپیچی NGC 6744 که حدود 30 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد، شبیه کهکشان راه شیری ما است.

در دنباله ماده تاریک

هنوز روزهای اولیه برای انجام این ماموریت است و پنج تصویر جدید تنها در یک روز ثبت شدند.

در سال‌های آینده، دانشمندان قصد دارند داده‌های اقلیدس را غربال کنند، به این امید که بتوانند انواع اجرام آسمانی مانند سیارات «سرکش» را شناسایی کنند که آزادانه در سراسر جهان بدون ارتباط با یک ستاره شناور هستند.

ستاره درخشانی که در خوشه کهکشانی Abell 2764 می درخشد ممکن است نتیجه یک اشتباه بوده باشد، اما ESA می گوید هنوز هم نقاط قوت اقلیدس را نشان می دهد.

محققان قبلاً در حال تجزیه و تحلیل اولین دسته از تصاویر اقلیدس بودند که در ماه نوامبر منتشر شد.

در یکی از 10 مطالعه پیش از چاپ منتشر شده در روز پنجشنبه، دانشمندان ستاره های یتیم خوشه برساووش را بررسی کردند.

لوریجس گفت: این ستارگان گمشده “اکنون در گرانش ماده تاریک به دام افتاده اند.”

او تاکید کرد که این تنها “تشخیص غیرمستقیم ماده تاریک” باقی می ماند و افزود که “برای گفتن چیزی در مورد انرژی تاریک” خیلی زود است.

ستارگان هنوز در مرکز آبی مهدکودک ستارگان مسیه 78 در حال شکل گیری هستند که از ابرهای نارنجی در پایین بیرون می آیند.

در ماه مارس، یک عملیات ظریف، لایه نازکی از یخ را که به آرامی دید تلسکوپ را با گرم کردن یکی از آینه‌های تلسکوپ کدر کرده بود، با موفقیت ذوب کرد.

لوریجس گفت که نشانه هایی وجود دارد که یخ دوباره در حال جمع شدن است و افزود که تیم زمان دارد تا بررسی کند که چه کاری باید انجام شود.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

Euclid space telescope unveils new images of the cosmos

by Daniel Lawler and Pierre Celerier MAY 25, 2024

https://phys.org/news/2024-05-euclid-space-telescope-unveils-images.html