تصویر رصدخانه‌های قدرتمند از پنج گوشه نفس‌گیر کیهان  که از چشمان انسان پنهان مانده‌اند!!

یک جهان کامل وجود دارد که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم (بدون کمک کمی از ماشین‌هایمان).

حتی اگر از نظر تئوری به تاریکترین صحرای زمین سفر کنید، تا غروب آفتاب صبر کنید و آسمان شب را تماشا کنید، نمی‌توانید هر ستاره‌ای را که باید ببینید.

اجرام بیشمار پراکنده‌ای در سراسر کیهان وجود خواهد داشت که نه تنها بر اساس فاصله، بلکه به این دلیل که چشمان شما برای درک سیگنالهایی ساخته نشده اند که آنها ساطع می‌کنند (سیگنالهای غیرقابل مشاهده مانند نور مادون قرمز، امواج رادیویی و تشعشعات اشعه ایکس). در واقع، انسان تنها می‌تواند بخش کوچکی از طیف الکترومغناطیسی را ببیندکه به “منطقه نور مرئی” معروف است.

اما همانطور که استیون هاوکینگ یک بار گفت، ما به طرز درخشانی با «ذهن و ماشینهایمان» این محدودیت‌ها را پشت سر گذاشته‌ایم و بار دیگر، گونه‌ ما توانسته‌اند زندگی کنند.

روز پنجشنبه (14 سپتامبر)، دانشمندان پنج تصویر جدید از اعماق فضا را ارائه کردند که در انواع طول‌موج های نامرئی برای انسان ثبت شده بودند. این مجموعه خیره کننده، تصاویری از گوشه‌های کاملاً متراکم کیهان را نشان می‌دهد. هر پرتره با داده‌های جمع آوری شده توسط تلسکوپ های قدرتمند ساخته شده است، از جمله رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا، تلسکوپ فضایی اسپیتزر که اکنون بازنشسته شده است، تلسکوپ فضایی نمادین جیمز وب و تلسکوپ بسیار بزرگ.

اساساً، این ابزارها می‌توانند جریان‌های تابش نور نامرئی ساطع شده از نواحی دوردست فضا را به‌گونه‌ای ضبط کنند که دانشمندان بتوانند آن اطلاعات را بگیرند، در صورت لزوم روی هم بگذارند و آن‌ها را به تصاویری تبدیل کنند که می‌توانیم تحسینشان کنیم.

اولین تصویری که ناسا در بیانیه‌ای درباره این پنج قطعه عکس مشخص می‌کند، “مرکز کهکشانی” نام دارد. این کهکشان در فاصله 26000 سال نوری از زمین قرار دارد، به معنای واقعی کلمه مرکز کهکشان راه شیری است که ما در آن زندگی می‌کنیم. این کهکشان حاوی یک سیاهچاله بسیار پرجرم، ابرهای گازی فوق گرم، ستاره‌های نوترونی (که موجودات ستاره‌ای هستند به اندازه یک قاشق غذاخوری متراکم هستند). چیزی شبیه به وزن کوه اورست) و چیزهای دیگر.

دلیل این نامگذاری به این دلیل است که ما از درون کهکشان به آن نگاه می‌کنیم. این چشم انداز درونی در واقع یکی از دلایلی است که دانشمندان با همکاری تلسکوپ افق رویداد M87*، سیاهچاله یکی از کهکشان های همسایه راه شیری ما را به عنوان سوژه اولین سیاهچاله بشریت به جای Sgr A* انتخاب کردند. بازرسی مرکز کهکشانی که می‌توانیم به صورت پانوراما ببینیم، آسان‌تر بود. (تیم EHT در نهایت موفق به گرفتن تصویری از Sgr A* شد. این دومین تصویر سیاهچاله بشریت بود).

در این نمای هسته کهکشان راه شیری، داده‌های چاندرا هدایت  را بر عهده دارد، مشاهدات آن به رنگ‌های نارنجی، سبز، آبی و بنفش دیده می‌شود.

 تصویری پر جنب و جوش بنفش، صورتی و مایل به زرد از قلب کهکشان راه شیری. لکه‌هایی از نقاط درخشان با لکه هایی از ستاره ها و کهکشان های دیگر در پس زمینه.

(اعتبار تصویر: NASA/CXC/SAO، JPL-Caltech، MSFC، STScI، ESA/CSA، SDSS، ESO)

ناسا سپس به سمت باقیمانده ابرنواختر کپلر می‌رود که به گفته آژانس، بقایای یک کوتوله سفید را نشان می‌دهد که پس از انجام یک انفجار گرما هسته‌ای منفجر شد.

کوتوله‌های سفید هسته‌های در حال مرگ ستارگانی هستند که زمانی رشد می‌کردند و مانند خورشید فعلی ما می‌درخشیدند. روزی خورشید ما نیز به یک کوتوله سفید تبدیل خواهد شد.

ناسا توضیح می‌دهد که در این تصویر، داده‌های چاندرا به رنگ آبی دیده می‌شود و «موج انفجاری قدرتمندی را نشان می‌دهد که پس از انفجار در فضا شکافت، در حالی که داده‌های فروسرخ اسپیتزر به رنگ قرمز و نور مرئی تلسکوپ فضایی هابل در فیروزه‌ای و زرد دیده می‌شود. دو مورد آخر بقایای ستاره نابود شده را نشان می‌دهند.

برای روشن بودن، همه رنگهای ذکر شده ممکن است به‌راحتی قابل تشخیص نباشند، زیرا دانشمندان چگونه بخش‌های خاصی از اطلاعات را پوشش می‌دهند. برای مثال، اگر داده‌های زرد را با داده‌های قرمز همپوشانی کنید، رنگ نارنجی بیشتری خواهید دید. با این حال، اگر می‌خواهید همه رنگ‌ها را به‌صورت جداگانه ببینید، در اینجا صفحه‌ای در وب‌سایت چاندرا وجود دارد که تصاویر اصلی از پرتره‌های مورد بحث را نیز به شما نشان می‌دهد.

نمای کامل باقیمانده ابرنواختر کپلر با تمام فیلترها. (اعتبار تصویر: NASA/CXC/SAO، JPL-Caltech، MSFC، STScI، ESA/CSA، SDSS، ESO)

فیلتر آبی باقیمانده ابرنواختر کپلر. (اعتبار تصویر: NASA/CXC/SAO، JPL-Caltech، MSFC، STScI، ESA/CSA، SDSS، ESO)

در مرحله بعد، ESO 137-001 را داریم، کهکشانی که با سرعت 1.5 میلیون مایل در ساعت (2.4 میلیون کیلومتر در ساعت) در فضا در حال حرکت است در حالی که دو دم را پشت سر می گذارد که از گاز فوق گرم ساخته شده‌اند.

مشاهدات چاندرا این گاز را به رنگ آبی نشان می‌دهد، VLT نشان می‌دهد که هیدروژن موجود به رنگ قرمز و داده‌های نوری و فروسرخ هابل به رنگ نارنجی و فیروزه ای نشان داده شده است. (بله، هابل می‌تواند نور مادون قرمز را مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب جمع‌آوری کند، اما جیمزوب به مراتب بهتر است).

تصویری از ESO 137-001. (اعتبار تصویر: NASA/CXC/SAO، JPL-Caltech، MSFC، STScI، ESA/CSA، SDSS، ESO)

ناسا با حفظ موضوع کهکشانها، کهکشان مارپیچی NGC 1365 را در یک صحنه نسبتاً شبح مانند مشخص می‌کند. بر اساس این بیانیه، این قلمرو حاوی یک سیاهچاله بسیار پرجرم است که جریان ثابتی از مواد را تغذیه می‌کند.

مشاهدات چاندرا که به رنگ ارغوانی برای ایجاد درخشش شبیه باربی نشان داده شده است، مقداری از آن مواد را نشان می‌دهد که هنوز وارد فضای خالی نشده است. حسگرهای مادون قرمز چشمگیر JWST در این تصویر نیز نقش داشتند و رنگهای قرمز، سبز و آبی را ارائه می‌کردند که دیدن آنها در این نسخه بسیار دشوار است.

یک لکه صورتی روشن و درخشان در سمت چپ بالا دیده می‌شود. بسیاری از کهکشانها و ستاره‌ها در پس‌زمینه قابل مشاهده هستند و در سراسر آن نوک‌هایی به رنگ خاکستری دیده می‌شود.

تصویری از کهکشان NG 1365. (اعتبار تصویر: NASA/CXC/SAO، JPL-Caltech، MSFC، STScI، ESA/CSA، SDSS، ESO)

در آخر تصاویر موسوم به “Fab Five“، دانشمندان نمایی رویایی از عواقب یک ستاره فروپاشیده ارائه می‌دهند. این Vela Pulsar است که توسط کاوشگر قطب سنجی پرتو ایکس تصویربرداری ناسا (IXPE)، چاندرا و هابل بررسی شده است. داده‌های این ابزار به ترتیب در رنگهای آبی روشن، بنفش و زرد توزیع شده است.

تصویری از Vela Pulsar. (اعتبار تصویر: NASA/CXC/SAO، JPL-Caltech، MSFC، STScI، ESA/CSA، SDSS، ESO)

اما با وجود عنوان “Fab Five“، شایان ذکر است که این تصاویر ممکن است در مجموع “Fab Million” نامیده شوند. این کمی عجیب به نظر می‌رسد، اما منظور من این است که تمرکز نکردن روی ثروت مطلق ستاره‌ها، کهکشان‌ها و چه کسی می‌داند چه چیز دیگری در پس زمینه این عکس‌ها وجود دارد، واقعاً سخت است.

هر یک از آن درخششها نمایانگر یک شگفتی کیهانی است که به همان زیبایی تصویری که از نزدیک می‌بینیم – به این شکل که هر تصویری که از شخصی در انظار عمومی می‌گیریم، افرادی را در پس‌زمینه نشان می‌دهد که زندگی‌هایی به اندازه سوژه ما دارند.

روز به روز، به نظر می‌رسد که هر یک از آن درخششها به لطف ذهن و ماشینهای ما در خط مقدم قرار می‌گیرند.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Powerful observatories reveal 5 breathtaking corners of the universe hidden to human eyes (images)

By Monisha Ravisetti

https://www.space.com/nasa-space-telescope-images-chandra-spitzer-james-webb