ستارگان پارسی این قسمت: توران میرهادی، بانویی از سرزمین ایران

با سلام خدمت دوستان همراه خورشید

در مجموعه ستارگان پارسی، قصد داریم از عزیزانی که در ایران ‌زمین نقش فعالی در ترویج علم و دانش داشتند، سخن برانیم، امید است که این مجموعه مورد توجه دوستان علاقه‌مند قرار بگیرد.

به بهانه زادروز توران میرهادی استاد برجسته ادبیات کودکان ایران، در ۲6 خرداد سال ۱۳۰۶ش؛ بر آن شدیم تا زندگی‌نامه‌ای از این بانوی فرهیخته که نقش بزرگی در متحول کردن نظام آموزشی را داشت خدمت شما دوستان عزیز، تقدیم کنیم.

پدر خانم توران در آلمان در رشته مهندسی راه و ساختمان و مكانیك در راه‌ آهن در آلمان تحصیل کرده بود. مادر ایشان آلمانی بود و مجسمه‌سازی و نقاشی می‌كرد.

مادر ایشان عاشق فرهنگ و ادبیات ایران بود و به خاطر اینکه فرزندانش با ادبیات فارسی آشنا شوند جلسه‌هایی با بزرگان ادبیات برگزار می‌كرد. توران در ۱۳ سالگی زندگینامه ژاندارك و در ۱۷ سالگی شاهنامه فردوسی را خواند. او افزون بر آموزش زبان و ادبیات فارسی، از مادر زبان آلمانی را نیز فراگرفت و بعد از آن به یادگیری زبان‌های فرانسه و انگلیسی اهتمام ورزید. مادر توران همزمان با تدریس درس تاریخ هنر در هنرستان كمال‌الملك به یادگیری نقاشی به فرزندانش نیز می‌پرداخت. خانم میرهادی، علاوه بر نقاشی، به موسیقی و ورزشهای مختلف نیز علاقه‌مند بود. ولی در سال۱۳۲۴ش، پس از پایان دوره دبیرستان در رشته طبیعی دانشكده علوم به تحصیل پرداخت. توران میرهادی از بزرگانی چون جبار باغچه‌بان و محمد باقر هوشیار، روشهای سوادآموزی را فرا گرفت و آشنایی وی با آموزش و پرورش در همین زمان صورت گرفت. در سال ۱۳۲۵ش، با پایان گرفتن جنگ دوم جهانی، به فرانسه رفت و در رشته روانشناسی تربیتی در «سوربن» و همزمان در رشته آموزش پیش از دبستان و ابتدایی در كالج «سوینه» پاریس درس خواند. با بدست آوردن این آموزش‌ها، خانم میرهادی به نگرشی نو به آموزش و پرورش كودكان رسید.

پس از بازگشت به ایران ازدواج كرد. سپس به كار در كودكستان و زبان‌آموزی پرداخت. در سال ۱۳۳۴ش. به نام برادر از دست رفته‌اش، كودكستان فرهاد و بعدها، دبستان و راهنمایی فرهاد را بنیاد نهاد. كتاب «جستجو در راه‌ها و روش‌های تربیت» چکیده‌ای از تجربه‌های وی در طول ۲۵ سال سرپرستی مدرسه فرهاد است. خانم میرهادی در كلاس‌های تربیت مربی كودك در شهرهای مشهد، تبریز، رشت و تهران درس می‌داد و با «اداره مطالعات و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش» و «سازمان كتاب‌های درسی» در زمینه آزمایش كتاب‌های درسی نو در مدرسه فرهاد و تدوین كتاب‌های درسی و برنامه‌ریزی درسی دوره ابتدایی همكاری داشت. به همت مجله «سپیده فردا» و با شركت فعال توران میرهادی، سه نمایشگاه از كتاب‌های كودكان در سال‌های ۱۳۳۵، ۱۳۳۷ و ۱۳۳۹ش. برگزار شد.

در پی برگزاری این نمایشگاه‌ها شورای كتاب كودك با تلاش توران میرهادی و همفكران او، برای گسترش و پیشبرد هرچه بیشتر امر ادبیات كودكان در سال ۱۳۴۱ش. تاسیس شد. توران میرهادی همچنین بنیادگزار و مسئول طرح فرهنگنامه كودكان و نوجوانان، اولین كتاب مرجع ایرانی برای كودكان و نوجوانان است (۱۳۵۸ش). تاکنون ۱۴ جلد از این فرهنگ‌نامه چاپ شده است. این فرهنگ‌نامه آن اندازه در کار خود کیفیت داشته است که تاکنون جوایز «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» در ۱۳۷۷، «ترویج علم ایران» در ۱۳۷۹ و «بهترین مقاله‌های دینی در دایره‌المعارف‌ها» در سال ۱۳۸۳را از آن خود کند.

آثار خانم توران میرهادی:

دو گفتار درباره كتابخانه‌های آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه، كتاب كار مربی كودك، برنامه كار سالانه مربی در مهد كودك و كودكستان، جستجو در راه‌ها و روش‌های تربیت، تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، راهنمای تدریس كتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان، دو گفتار (كتابخانه آموزشگاهی و نقش آن در ایجاد عادت به مطالعه)، آنكه رفت، آنكه آمد.

همچنین ایشان در نگارش كتاب‌های تعلیمات اجتماعی، تاریخ، جغرافی و تعلیمات دینی چهارم دبستان، تعلیمات اجتماعی و دینی برای كلاس چهارم دبستان و گذری در ادبیات كودكان همكاری داشته است.

همچنین ایشانكتاب‌ها و مقاله‌های زیر را نیز ترجمه كرده است: افسانه چینی برای كودكان، گنجشك كوچولو، رفتار والدین ما باید چگونه باشد، تفاهم بین المللی به وسیله كتاب‌های كودكان و نوجوانان، آنچه از كنگره آموختیم، در باب افسانه‌ها و اسطوره‌ها برای كودكان و نوجوانان (با همكاری ثریا قزل ایاغ).

و مقاله‌هایی از ایشان در مجله “سپیده فردا”، “ماهنامه آموزش و پرورش”، نشریه‌ها و گزارش‌های شورای كتاب كودك به چاپ رسیده است.

این کارشناس آموزش و پرورش نوین و از مبتکران طرح “فرهنگنامه کودکان و نوجوانان”، در  18 آبان 1395 در سن ۸۹ سالگی و در پی عوارض سکته مغزی از دنیا رفت.

روحش شاد، یادش گرامی