آیا ما بالاخره ماهیت واقعی اوموآموآ، اولین بازدید کننده بین ستاره‌ای را خواهیم شناخت؟

احتمالا نه.

تصویر هنری از “اوموآموآ ” اولین جرم بین ستاره‌ای شناسایی شده که از منظومه شمسی ما بازدید کرده است، (اعتبار تصویر: M. Kornmesser/ESO)

در 19 اکتبر 2017، رابرت وریک، ستاره‌شناس دانشگاه هاوایی در مانوآ، یک شی جدید جالب را با تلسکوپ پیمایش پانورامیک و سیستم واکنش سریع (Pan-STARRS1) در هاوایی مشاهده کرد. از همان لحظه کشف، یک جسم عجیب بود: مداری عجیب، سرعت عجیب و غریب، ویژگی‌های عجیب و غریب.

این جرم عجیب که بعدها اواماموا نام گرفت، اولین جرم بین ستاره‌ای شناخته شده‌ای بود که از منظومه شمسی بازدید کرد. اما اخترشناسان توانستند این بازدیدکننده عجیب و غریب را تنها 11 روز رصد کنند تا اینکه به نظر بسیار کوچک و کم نور به نظر می‌رسید که قابل تشخیص نبود. با در نظر گرفتن اطلاعات اندک به دست آمده از چنین پنجره مشاهده کوتاهی، ماهیت واقعی اوموآموآ حتی امروز یک راز باقی مانده است.

” اوموآموآ، یک کلمه هاوایی است که تقریبا به “پیش‌آهنگ” ترجمه می‌شود، نام مناسبی است. این جسم فرستاده‌ای است، نماینده یک منظومه ستاره‌ای دور (و ناشناخته). صدها میلیون یا شاید بیلیونها سال پیش از برخورد با خورشید در اعماق سرد و خالی کهکشان راه شیری سرگردان بود.

اوموآموا بزرگ نیست. بزرگترین ضلع آن بین 10 تا 100 متر (33 تا 330 فوت) عرض دارد. می‌تواند به راحتی در یک زمین فوتبال جا شود.

نور خورشید منعکس شده از اوموآموآ به طور مداوم کم‌نور و درخشان می‌شود و به اخترشناسان می‌گوید که این جسم هر چند ساعت یک بار در حال غلتیدن است. براساس این تغییر در نور، ستاره‌شناسان تشخیص دادند که اوآموآموآ بسیار طولانی‌تر از عرض آن است، ضریب 5 تا 10، به این معنی که شکل آن مانند سیگار یا پنکیک است.

زمانی که اوموآموآ شناسایی شد، در حال خروج از منظومه شمسی بود. با توجه به سرعت باورنکردنی و زاویه شیب این جسم نسبت به بقیه منظومه، اوموآموآ از نظر گرانشی به خورشید متصل نبود.

ستاره‌شناسان اوموآموآ را با انواع رصدخانه‌های زمینی و فضایی برای حدود 11 روز زیر نظر گرفتند. همین: 11 روز. این مشاهدات تمام اطلاعاتی است که ما در مورد این بازدیدکننده مرموز خواهیم داشت. اوموآموآ در حال حاضر بسیار دور و بسیار کم نور است که حتی با قدرتمندترین ابزارهای ما قابل مشاهده نیست و هیچ موشکی هرگز نمی‌تواند امیدوار باشد که به آن برسد.

مجهولات شناخته شده

اوموآموآ شاید عجیبترین جرمی باشد که تا به حال در منظومه شمسی دیده‌ایم. هیچ سیارک یا دنباله‌دار شناخته شده دیگری شکلی به این حد ندارد (اگرچه، انصافاً، فهرست اجرام 100 متری یا بزرگتر ما دقیقاً کامل نیست). اوموآموآ دارای رنگ قرمز غبارآلودی است که شبیه به رنگهای دیگر عمق اجرام منظومه شمسی است. اما مانند یک دنباله‌دار، رایج‌ترین شی کوچک در آن فواصل از خورشید عمل نمی‌کرد.

بازدیدکننده بین ستاره‌ای با سرعتی بسیار نزدیک به استاندارد محلی استراحت وارد منظومه شمسی شد که میانگین سرعت ستارگان همسایگی ما است. با این حال، بیشتر آن ستارگان دارای سرعت فردی بسیار بالاتر از آن هستند. پس چرا اوموآموآ باید سرعتی بسیار نزدیک به میانگین داشته باشد؟ این یک راز باقی مانده است.

سرانجام، اوموآموآ در راه خروج از منظومه شمسی، یک راز غول‌پیکر دیگر را به ستاره‌شناسان داد: به نظر می‌رسید که در حال شتاب گرفتن است و هر روز با سرعت کمی از خورشید دور می‌شود. این عجیب‌ترین چیز برای دنباله‌دارها نخواهد بود، زیرا می‌توانند نمایه‌های شتاب غیرطبیعی به دلیل خروج گاز از مواد داشته باشند. اما مشاهدات اوموآموآ چنین فعالیتی را نشان نداد.

منشاء نهایی

در سال‌های پس از کشف اولیه، تنها یک بازدیدکننده بین‌ستاره‌ای دیگر مشاهده شده است و آن شی که 2I/Borisov نام دارد، مانند هر دنباله‌دار دیگری ظاهر و عمل می‌کند. هیچ چیز مانند “اوآموآموآ” هرگز قبل و بعد از آن دیده نشده است.

پس اوموآموآ چیست؟ بحث ادامه دارد؛ حدس و گمان در چنین محیطی از نظر داده‌ها ضعیف می‌باشد. اخترشناس هاروارد، آوی لوب، از کمبود داده برای پیشنهاد این امر استفاده کرده است که اوموآموآ یک سفینه فضایی بیگانه است. اما با توجه به اینکه بیگانگان هوشمند ممکن است بتوانند هر کاری را که می‌خواهند انجام دهند، این امر می‌تواند توضیحی برای تقریباً هر رصدی باشد.

ستاره‌شناسان همچنین طیف وسیعی از توضیحات غیر بیگانه را ارائه کرده‌اند. یک ایده این است که شاید “اوموآموآ” یک کوه یخ نیتروژنی است که مدتها پیش از یک جرم پلوتو مانند جدا شده است. با این حال، لوب و همکارش امیر سراج، فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد گفتند که این غیرممکن است زیرا نیتروژن خالص در پلوتو و در کل جهان بسیار نادر است. آنها محاسبه کردند که جرم اگزوپلوتو مورد نیاز برای تولید نیتروژن خالص ‘ اوموآموآ ‘ بسیار زیاد است.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Will we ever know the true nature of ‘Oumuamua, the first interstellar visitor?

By Paul Sutter

https://www.space.com/oumuamua-first-interstellar-visitor-true-nature-mystery