بالاخره دنباله‌دار لئونارد تماشایی‌ترین منظره دم یونی خود را در باد خورشیدی به نمایش می‌گذارد!!

نمایی از دنباله‌دار لئونارد که بر فراز استرالیا دیده می‌شود. (اعتبار تصویر: جیمز یو/گتی ایماژ)

دنباله‌دار لئونارد در حال از بین رفتن است، اما بدون اجرای آخرین نمایش اینکار را نمی‌کند.

این دنباله‌دار که فقط یک سال پیش کشف شد، به طور رسمی به عنوان دنباله‌دار C/2021 A1 شناخته شد، نزدیک‌ترین حالت خود به زمین را در 12 دسامبر انجام داد و اوج یک ماه پر از فرصتهای رصدی را رقم زد. با ادامه سفر دنباله‌دار از درون منظومه شمسی، چیزی تغییر کرده است: دم آن ظاهری مانند جریان‌های پیچ خورده، حتی با روشن‌تر شدن هسته دنباله‌دار پیدا کرده است.

کوانژ‌ی یه، ستاره‌شناس دانشگاه مریلند که متخصص دنباله‌دارها است،  گفت: “این دنباله‌دار به نوعی تصمیم گرفت به زندگی بازگردد و چند طغیان ایجاد کند که روند محو شدن را معکوس کرد.”

دنباله‌دارها غیرقابل پیش‌بینی هستند و از این نظر، دنباله‌دار لئونارد غیرعادی نیست. این دنباله‌دار که برای اولین بار در ژانویه 2021 مشاهده شد، به دو دلیل کلیدی نظر دانشمندان را به خود جلب کرد: این دنباله‌دار در حال انجام یک سفر نادر از ناحیه بیرونی سرد منظومه شمسی بود و مسیرش آن را به طور قابل توجهی به خورشید و همچنین به زمین نزدیک می‌کرد.

رصدگران آسمان امیدوار بودند که این دو رویکرد نزدیک، دنباله‌دار لئونارد را به فرصت‌های رصدی سال تبدیل کند. اما در طول سفر دنباله‌دار به زمین در دسامبر، دنباله‌دار لئونارد با همان سرعتی که انتظار می‌رفت، درخشش را متوقف کرد.

رصدگران انتظار دارند که یک دنباله‌دار هم هنگام نزدیک شدن به زمین به دلیل کاهش فاصله و هم با نزدیک شدن به خورشید به دلیل گرم شدن دمای هوا که باعث می‌شود دنباله‌دار مواد بیشتری را از بین ببرد، درخشان شود. اما برای دنباله‌دار لئونارد، این روند کاملاً برقرار نبود. به نظر می‌رسید که فقط به دلیل کاهش فاصله آن  درخشان می‌شود، اما از نظر خواص ذاتی دنباله‌دار، در واقع محو شده است.

اما همچنان که به خورشید نزدیک‌می‌شد، دنباله‌دار لئونارد دوباره تغییر کرد و تماشاگران آسمان با دمی دراماتیک و پیچ خورده هیپنوتیزم شدند.

این تغییر جدید نتیجه باد خورشیدی است، جریانی از ذرات پلاسمای باردار که دائماً از خورشید و در سراسر منظومه شمسی جاری می‌شود. دنباله‌دارها دارای دو دم، یکی از غبار و دیگری از یون هستند و از آنجایی که یون‌ها ذرات باردار هستند، دم یونی دنباله‌دار به‌ویژه به شکل‌دهی توسط باد خورشیدی و همچنین میدان مغناطیسی واقع در فضای بین سیاره‌ای حساس است.

یه گفت: «آنچه در اینجا می‌بینیم انواع جلوه‌های بصری ناشی از تأثیرات باد خورشیدی است. “بیشتر جلوه‌های جذابی که در تصاویر می‌بینیم از دم یونی است.”

به طور تصادفی، ستاره‌شناسان قبلاً چشمشان به دنباله یونی لئونارد بود. اپیزود محو شدن عجیب در ماه دسامبر دانشمندان را به این فکر واداشت که آیا این دنباله‌دار ممکن است در حال فروپاشی باشد، رویدادی که ابتدا با ناپدید شدن دم یونی نشان داده می‌شود.

اما این اتفاق نیفتاده است. یه گفت: “در حال حاضر به نظر می‌رسد که دنباله‌دار به خوبی کار می‌کند و بیشتر این باد خورشیدی است که کار خود را انجام می‌دهد.”

دنباله‌دار لئونارد در روز دوشنبه (3 ژانویه)، زمانی که به فاصله 90 میلیون کیلومتری خورشید رسید، نزدیک‌ترین فاصله خود را به خورشید داشت. (زمین در فاصله 93 میلیون مایلی یا 150 میلیون کیلومتری از خورشید می‌چرخد.)

اکنون، این دنباله‌دار در حال حرکت به سمت خارج از منظومه شمسی است. تا اوایل سال آینده، تقریباً به اندازه مشتری از خورشید فاصله خواهد داشت، فاصله‌ای که برای اولین‌بار ستاره شناسان آن را مشاهده کردند. خط سیر آن قرار است آن را فراتر از منظومه شمسی به فضای بین ستاره‌ای برساند.

دنباله‌دار لئونارد هدف بزرگی برای منجمان آماتور بوده است، اگرچه دیدن آن برای رصدگران شمالی دشوارتر می‌شود. در حال حاضر در آسمان جنوب غربی دقیقاً قبل از غروب خورشید ظاهر می‌شود.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

Comet Leonard puts on a final, spectacular display with ion tail in solar wind

By Meghan Bartels 

https://www.space.com/comet-leonard-tail-shaped-by-space-weather