ستی: چرا هوش فرازمینی بیشتر مصنوعی است تا بیولوژیکی؟

آیا ما بیهوده گوش می دهیم؟ (اعتبار تصویر: sdecoret/Shutterstock)

مارتین ریس، استاد بازنشسته کیهان‌شناسی و اخترفیزیک، دانشگاه کمبریج

آیا حیات هوشمند در جای دیگری از جهان هستی وجود دارد؟ این سوالی است که برای قرنها، اگر نگوییم هزاره‌ها، مورد بحث بوده است. اما اخیراً با ابتکاراتی مانند ستی (جستجوی هوش فرازمینی) با استفاده از تلسکوپ‌های رادیویی برای گوش دادن فعالانه به پیام‌های رادیویی تمدن‌های بیگانه، فرصتی واقعی برای یافتن این موضوع داشتیم.

فرض کنید سیارات دیگری وجود دارند که زندگی در آنجا شروع شده و چیزی شبیه به تکامل داروینی را دنبال کرده است (که لازم نیست اینطور باشد). حتی در آن زمان، بسیار بعید است که پیشرفت هوش و فناوری دقیقاً با همان سرعت روی زمین اتفاق بیفتد. اگر این سیاره به طور قابل توجهی عقب می‌ماند، آن سیاره به وضوح هیچ مدرکی از حیات فرازمینی را برای تلسکوپ‌های رادیویی ما نشان نمی‌داد. اما در اطراف ستاره‌ای قدیمی‌تر از خورشید، زندگی می‌توانست یک بیلیون سال یا بیشتر شروع شود.

قدمت تمدن تکنولوژیکی بشر تنها به هزاره‌ها قبل برمی‌گردد (حداکثر) – و ممکن است تنها یک یا دو قرن دیگر طول بکشد تا انسان‌ها، که از مواد آلی مانند کربن تشکیل شده‌اند، توسط هوش غیرآلی مانند هوش مصنوعی سبقت گرفته یا فراتر روند. قدرت پردازش رایانه در حال حاضر به طور تصاعدی در حال افزایش است، به این معنی که هوش مصنوعی در آینده ممکن است بتواند از داده‌های بسیار بیشتری نسبت به امروز استفاده کند. به نظر می‌رسد به این صورت است که می‌تواند به طور تصاعدی هوشمندتر شود و از هوش عمومی انسان پیشی بگیرد.

شاید یک نقطه شروع این باشد که خودمان را با اصلاح ژنتیکی در ترکیب با فناوری تقویت کنیم – ایجاد سایبورگ‌هایی با بخش‌های آلی و تا حدی غیر آلی. این امر می‌تواند یک انتقال به هوش کاملا مصنوعی باشد.

هوش مصنوعی حتی ممکن است بتواند تکامل یابد و نسخه‌های بهتر و بهتری از خود در مقیاس زمانی سریع‌تر از داروینی برای بیلیون‌ها سال ایجاد کند. پس از آن، هوش ارگانیک در سطح انسان، پیش از تسلط ماشین‌ها، تنها یک فاصله کوتاه در «تاریخ انسانی» ما خواهد بود. بنابراین، اگر هوش بیگانه به طور مشابه تکامل یافته بود، بعید بود که بتوانیم آن را در کوتاه‌مدت زمانی که هنوز در شکل بیولوژیکی تجسم یافته بود، «به دست آوریم». اگر بخواهیم حیات فرازمینی را شناسایی کنیم، احتمال الکترونیکی بودن آن بسیار بیشتر خواهد بود – و حتی ممکن است در سیارات ساکن نباشد.

بنابراین ما باید معادله دریک را که در سال 1960 برای تخمین تعداد تمدن‌های کهکشان راه شیری ایجاد شد، دوباره تفسیر کنیم. این معادله شامل مفروضات مختلفی است، مانند تعداد سیاره‌ها، اما همچنین مدت زمانی که یک تمدن قادر است سیگنالهایی را به فضا منتشر کند که بین 1000 تا 100 میلیون سال تخمین زده می‌شود.

اما عمر یک تمدن ارگانیک ممکن است حداکثر هزاران سال باشد، در حالی که دیاسپورای الکترونیکی آن می‌تواند بیلیونها سال ادامه یابد. اگر این را در معادله بگنجانیم، به نظر می‌رسد که تمدن‌های بیشتری از آنچه فکر می‌کردیم وجود داشته باشد، اما اکثریت آنها مصنوعی خواهند بود.

حتی ممکن است بخواهیم اصطلاح «تمدن‌های بیگانه» را بازنگری کنیم. “تمدن” به معنای جامعه‌ای از افراد است. در مقابل، فرازمینی‌ها ممکن است یک هوش یکپارچه واحد باشند.

رمزگشایی پیام‌ها

اگر ستی موفق شود، بنابراین بعید است که پیام‌های قابل رمزگشایی را ضبط کند. در عوض، ممکن است محصول جانبی (یا حتی نقص) یک دستگاه فوق پیچیده را بسیار فراتر از درک ما تشخیص دهد.

ستی بر روی بخش رادیویی طیف الکترومغناطیسی تمرکز دارد. اما از آنجایی که ما هیچ ایده‌ای از آنچه در آنجا وجود دارد نداریم، باید به وضوح همه باندهای موج از جمله قسمت‌های نوری و اشعه ایکس را بررسی کنیم. به جای گوش دادن فقط برای ارسال رادیویی، ما باید نسبت به سایر شواهد پدیده‌ها یا فعالیت‌های غیر طبیعی نیز هوشیار باشیم. اینها شامل ساختارهای مصنوعی ساخته شده در اطراف ستارگان برای جذب انرژی آنها (کره‌های دایسون) یا مولکول‌های ایجاد شده مصنوعی، مانند کلروفلوئوروکربن‌ها – مواد شیمیایی غیر سمی، غیرقابل اشتعال حاوی کربن، کلر و فلوئور – در جو سیاره‌ها است. این مواد شیمیایی گازهای گلخانه‌ای هستند که نمی‌توانند توسط فرآیندهای طبیعی ایجاد شوند، به این معنی که می‌توانند نشانه‌ای از “زمینی‌سازی” (تغییر سیاره برای قابل سکونت کردن آن) یا آلودگی صنعتی باشند.

فرازمینی‌های پیشرفته می‌توانند کره‌های دایسون بسازند.

SETI بر روی بخش رادیویی طیف الکترومغناطیسی تمرکز دارد. اما از آنجایی که ما هیچ ایده ای از آنچه در آنجا وجود دارد نداریم، باید به وضوح همه باندهای موج از جمله قسمت های نوری و اشعه ایکس را بررسی کنیم. به جای گوش دادن فقط برای ارسال رادیویی، ما باید نسبت به سایر شواهد پدیده ها یا فعالیت های غیر طبیعی نیز هوشیار باشیم. اینها شامل ساختارهای مصنوعی ساخته شده در اطراف ستارگان برای جذب انرژی آنها (کره های دایسون) یا مولکول های ایجاد شده مصنوعی، مانند کلروفلوئوروکربن ها – مواد شیمیایی غیر سمی، غیرقابل اشتعال حاوی کربن، کلر و فلوئور – در جو سیاره ها است. این مواد شیمیایی گازهای گلخانه ای هستند که نمی توانند توسط فرآیندهای طبیعی ایجاد شوند، به این معنی که می توانند نشانه ای از “تغییر سیاره” (تغییر سیاره برای قابل سکونت کردن آن) یا آلودگی صنعتی باشند.

فرازمینی‌های پیشرفته می‌توانند کره های دایسون بسازند.  (اعتبار تصویر: Eduard Muzhevskyi/Shutterstock)

من می‌خواهم استدلال کنم که حتی ارزش جستجوی ردپای بیگانگان در منظومه شمسی خودمان را دارد. در حالی که احتمالاً می‌توانیم بازدید از گونه‌های انسان‌مانند را رد کنیم، احتمالات دیگری نیز وجود دارد. برای مثال، یک تمدن فرازمینی که بر فناوری نانو مسلط بود، ممکن است هوش خود را به ماشین‌های کوچک منتقل کرده باشد. سپس می‌تواند با انبوهی از کاوشگرهای میکروسکوپی به دنیاهای دیگر یا حتی کمربند سیارکها حمله کند.

و حتی اگر یک پیام رادیویی قابل رمزگشایی دریافت می‌کردیم، چگونه می‌توانستیم بدانیم که هدف فرستنده فوق‌هوشمند چیست؟ ما هیچ ایده‌ای نداریم – به انواع انگیزه‌های عجیب و غریب (ایدئولوژیکی، مالی و مذهبی) فکر کنید که تلاشهای بشر در گذشته را هدایت کرده است. آنها ممکن است صلح‌طلب و کنجکاو و حتی کمتر مزاحم‌تر باشند.

همانطور که جهان تکامل می‌یابد، گونه های هوشمند ممکن است به طرز غیرقابل تصوری باهوش شوند. فقط آینده خودمان را در نظر بگیریم در نهایت، تولد و مرگ ستاره‌ها در کهکشان ما به تدریج آهسته‌تر پیش می‌رود، تا زمانی که کهکشان راه شیری در حدود یک بیلیون سال دیگر با کهکشان آندرومدا برخورد می‌کند. بقایای کهکشان ما، آندرومدا و همدمهای کوچکتر آنها در گروه محلی کهکشانهای ما، پس از آن با هم در یک کهکشان بی‌شکل جمع می‌شوند، در حالی که کهکشان‌های دور از ما دور می‌شوند و در نهایت ناپدید می‌شوند.

اما بقای ما برای مدت طولانی‌تری ادامه خواهد داشت – شاید زمان کافی برای ظهور تمدنی وجود داشته باشد که می‌تواند دارای مقادیر عظیمی انرژی باشد، حتی کل جرم یک کهکشان را مهار کند.

این امر ممکن است نقطه اوج روند طولانی‌مدت سیستم های زنده برای به دست آوردن پیچیدگی باشد. در این مرحله، تمام اتم هایی که زمانی در ستارگان و گاز بودند، می‌توانند به موجودی غول‌پیکر در مقیاس کهکشانی تبدیل شوند. برخی از نویسندگان داستان‌های علمی تخیلی مهندسی در مقیاس ستاره‌ای را برای ایجاد سیاهچاله‌ها و کرمچاله‌ها در نظر می‌گیرند – پل‌هایی که نقاط مختلف فضا-زمان را به هم متصل می‌کنند و در تئوری میانبرهایی را برای مسافران فضایی فراهم می‌کنند. این مفاهیم بسیار فراتر از هر قابلیت تکنولوژیکی است که بتوانیم تصور کنیم، اما نقض قوانین فیزیکی اولیه نیست.

آیا ما مصنوعی هستیم؟

هوش‌های پس از انسان نیز ممکن است بتوانند کامپیوترهایی با قدرت پردازشی عظیم بسازند. انسان‌ها در حال حاضر قادر به مدل‌سازی برخی از پدیده های بسیار پیچیده مانند آب و هوا هستند. با این حال، تمدن‌های هوشمندتر ممکن است بتوانند موجودات زنده را – با آگاهی‌های واقعی – یا حتی کل جهان یا جهان‌ها را شبیه‌سازی کنند.

آیا ما فقط شخصیت‌های یک بازی کامپیوتری بیگانه هستیم؟ (اعتبار تصویر: Mertsaloff/Shutterstock)

چگونه می‌دانیم که در چنین شبیه‌سازی ایجاد شده توسط بیگانگان برتر از نظر تکنولوژی زندگی نمی‌کنیم؟ شاید ما برای یک موجود عالی که چنین مدلی را اداره می‌کند سرگرمی بیش نیستیم؟ در واقع، اگر مقدر شده است که زندگی بتواند تمدن‌های پیشرفته‌ای را ایجاد کند که می‌توانند برنامه‌های رایانه‌ای بسازند، ممکن است جهان‌های شبیه‌سازی‌شده‌ای بیشتر از جهان‌های واقعی در آنجا وجود داشته باشد – که این امر را قابل تصور می‌کند که ما در یکی از آنها هستیم.

این حدس ممکن است عجیب به نظر برسد، اما همه بر اساس درک فعلی ما از فیزیک و کیهان‌شناسی است. با این حال، مطمئناً باید درباره این احتمال که چیزهای زیادی وجود دارد که نمی‌فهمیم، ذهن باز داشته باشیم. شاید قوانینی که می‌بینیم و ثابت‌هایی که اندازه‌گیری می‌کنیم فقط «محلی» باشند و در سایر بخش‌های کیهان متفاوت باشند؟

در نهایت، واقعیت فیزیکی می‌تواند پیچیدگی‌هایی را در بر گیرد که نه عقل و نه حواس ما قادر به درک آن نیستند. برخی از “مغزهای” الکترونیکی ممکن است به سادگی درک متفاوتی از واقعیت داشته باشند. همچنین نمی‌توانیم انگیزه‌های آنها را پیش‌بینی یا درک کنیم.

 ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع:

SETI: Why extraterrestrial intelligence is more likely to be artificial than biological

By Martin Rees 

 https://www.space.com/extraterrestrial-intelligence-artificial-biological