هر آن چیزی که شما باید در مورد بارش شهابی شلیاقی 2021 بدانید!!

بارش شهابی شلیاقی 10 تا 15 (یا تقریباً) شهاب در هر ساعت در اوج خود در یک شب بدون ماه ارائه می‌دهد. ما انتظار داریم که این بارش، اواخر شب دوشنبه، 19 آوریل 2021، شروع شده و احتمالاً روز پنجشنبه، 22 آوریل در ساعات قبل از ظهر به اوج خود برسد. امسال، بهترین زمان برای تماشای این بارش بین غروب ماه و طلوع آفتاب است.

تصویری از شهابهای شلیاقی و غیرشلیاقی بر فراز نیومکزیکو از آوریل 2012. تصویر از NASA / MSFC / دانیل موزر.

بارش شهابی سالانه شلیاقی در راه است. هر ساله از ژانویه تا اواسط آوریل هیچ بارش شهابی بزرگی وجود ندارد. این بارش هر ساله از حدود 16 تا 25 آوریل فعال است. در سال 2021، ما انتظار داریم که از اواخر شب دوشنبه، 19 آوریل شروع و احتمالاً در ساعتهای قبل از ظهر پنجشنبه 22 آوریل به اوج خود برسد. صبح روز بعد (آوریل) 23 هم ممکن است برای مشاهده بارش خوب باشد.

تا ماه آوریل، پس از ماهها عدم رویت بارش شهابی، بسیاری از ناظران منتظر مشاهده بارشهای شهابی هستند! بنابراین – اگرچه در اوج فقط 10 تا 15 شهاب در ساعت ارایه می‌دهند، از این بارش همیشه استقبال می‌شود.

در هر کجای زمین که باشید ، بهترین زمان تماشا معمولاً بین نیمه شب و سحر است. یا امسال، در سال 2021، ماه در تاریخ 12 آوریل نو خواهد بود. این بدان معناست که – در طول هفته یا در زمان بارش شهابی در بهترین حالت خود خواهد بود – بهترین زمان برای مشاهده بارش احتمالاً بین غروب ماه و طلوع آفتاب خواهد بود. به عنوان مثال، در تاریخ 19 آوریل، یک ماه کاملاً درخشان به آسمان عصر بازمی‌گردد، اما قبل از ساعتهای اوج بارش غروب می‌کند. از سایت TimeandDate زمان غروب ماه را در آسمان خود بیابید:

https://www.timeanddate.com/moon/

در آسمان واقعی، ماه بسیار کوچکتر از این نمودار دیده می‌شود. بهترین زمان مشاهده بارش شهابی شلیاقی در سال 2021 – اواخر شب دوشنبه، 19 آوریل 2021 – تا صبح 23 آوریل، خواهد بود.

به خواندن ادامه دهید تا سه نکته مهم برای تماشای بارش شهابی شلیاقی 2021 بدانید.

نکته1: در مود کانون بارش نگران نباشید: شما لازم نیست به یک جهت نگاه کنید – و یا به سمت کانون بارش قرار بگیرید – از تماشای بارش شهابی لذت ببرید. شهابها در سراسر آسمان ظاهر می‌شوند. هر چند کانون بارش مهم است. اگر شما شهابهای شلیاقی را به سمت عقب در گنبد آسمان ردیابی کنید، به نظر می‌رسد از نقطه‌ای درون صورت فلکی شلیاق در نزدیکی ستاره درخشان وگا می‌آیند. از این رو نام این بارش را بارش شهابی شلیاقی گذاشته‌اند.

 این بارش شهابی از سمت ستاره وگا سرچشمه می‌گیرد که درخشان‌ترین ستاره در صورت‌ فلکی چنگ یا شلیاق است. وگا یک ستاره درخشان سفید آبی رنگ با عرض سه برابر بیشتر خورشید در فاصله 25 سال نوری از زمین است.

با این حال نام بارش باران شهابی شلیاقی از صورت فلکی شلیاق است.

شهابها به نظر می‌رسد از نزدیکی ستاره روشن وگا در صورت فلکی شلیاق می‌آیند. شما برای مشاهده بارش شهابی، نیاز ندارید تا ستاره درخشان وگا یا شلیاق را بشناسید. شهابها از آنجا و هر قسمتی از آسمان، ناگهان ظاهر می‌شوند.

به دلیل روشنایی آن، پیدا کردن آن سخت نیست. احتمالا ساده‌ترین کار این است که مثلث تابستانی را ردیابی کنید. مثلث تابستانی شامل وگا، دنب دوردست اما روشن و الطایر در صورت فلکی عقاب است. با توجه به ستارگان اطراف آن می‌توانید توسط دنب و الطایر، وگا را تشخیص دهید: شما به راحتی می‌توانید بالهای نزدیک دنب (صورت فلکی دجاجه) و الطایر (صورت فلکی عقاب) را مشاهده کنید. از سوی دیگر، صورت فلکی شلیاق، علاوه بر وگا، ستاره روشن دیگری ندارد.

در حالی که شما در حال مشاهده وگا هستید، به یاد بیاورید که شما دنباله‌رو افراد بیشمار دیگری هستید که هزاران سال است در حال مشاهده این ستاره درخشان هستند.

نکته 2: از آلودگی نوری چراغ‌های شهر دور شوید.

نکته 3: زیاد انتظار نداشته باشید، مشاهده بارش شهابی مانند ماهیگیری است، از آسمان شب و همراهی دوستان عزیز خود لذت ببرید.

توجه داشته باشید برای ناظران نیمکره جنوبی: از آنجا که کانون بارش شهابی تا حد زیادی در شمال گنبد آسمان قرار دارد، ستاره وگا فقط در ساعتهای قبل از طلوع فجر برای شما طلوع می‌کند. هنگام طلوع آفتاب، زیر افق خواهد بود. به همین دلیل شهاب شلیاقی کمتری را مشاهده خواهید کرد. هنوز هم ممکن است برخی را ببینید!

آذرگویی که بر روی زمین فرود می‌آید، از سوی ناسا / جورج وارروس. در طول بارش شهابی، معمولا آذرگوی‌ها اغلب در اوایل شب دیده می‌شوند.

در اینجا برخی از حقایق جالب دیگر در مورد شهابهای  شلیاقی آورده شده است:

شلیاق به طوفان شهابی مشهور است. در سال 1982، ناظران آمریکایی شاهد وقوع طوفان شهابی نزدیک 100 شهاب شلیاقی در ساعت بوده‌اند. ناظران ژاپنی در سال 1945 حدود صد شهاب در ساعت را دیدند و ناظران یونانی همین تعداد را در سال 1922 دیدند. هیچ تخمینی برای سال 2021 پیش‌بینی نشده است.

بارش شهابی شلیاقی یکی از قدیمی‌ترین بارشهای شهابی شناخته شده است. سوابق این بارش به حدود 2700 سال پیش می‌رسد. گفته می‌شود که چینیان باستان شهابهای شلیاقی را مانند باران در سال 687 قبل از میلاد مشاهده کرده‌اند. به هر حال، آن دوره زمانی در چین باستان مطابقت دارد با دوره بهار و پاییز (حدود 771 تا 476 پ.م.) که تاریخ با معلم چینی و فیلسوف کنفوسیوس یکی از اولین کسانی که از این اصل حمایت می‌کنند، مطابقت دارد:

آنچه را نمی‌خواهید در حقتان انجام شود با دیگران انجام ندهید.

من تعجب می کنم که آیا کنفوسیوس بارش شهابی شلیاقی را دیده است …

پرتره کنفوسیوس. آیا او شاهد شهاب شلیاقی بود؟ تصویر از ویکی‌پدیا.

دنباله‌دار تاچر (C / 1861 G1) منبع بارش شهابی شلیاقی است. هر سال، در اواخر ماه آوریل، سیاره ما زمین از مسیر حرکت این دنباله‌دار عبور می‌کند. ما هیچ عکسی از آن نداریم، زیرا مدار آن تقریبا 415 ساله است. دنباله‌دار تاچر آخرین بار منظومه شمسی را در سال 1861 ملاقات کرد، قبل از اینکه علم عکاسی توسعه یابد. انتظار نمی‌رود این دنباله‌دار تا سال 2276 ملاقاتی از منظومه ما داشته باشد.

 قطعه‌هایی که توسط این دنباله‌دار در مدار باقی می‌مانند، اتمسفر بالایی زمین را با سرعت 110000مایل در ساعت (177000 کیلومتر در ساعت) بمباران می‌کنند.

دنباله‌دار تاچر در 1 ژانویه 1861، آخرین (و تنهاترین) باری که منظومه ما را مشاهده کرد. تصویر از JPL

سازمان بين‌المللي شهاب(International Meteor Organization) با جمع‌آوری داده‌های رصدی ارسال شده، به تجزیه تحلیل آنها می‌پردازد. برای ثبت داده‌های خود در این سازمان و همچنین اطلاعات اضافی در مورد بارشهای شهابی از قبیل بیشینه نرخ ساعتی، زمان و … می‌توانید به لینک http://www.imo.net/ مراجعه کنید. با استفاده از نرم‌افزارهایی مثل meteor shower می‌توانید از زمان شروع و اتمام و اوج بارش‌های شهابی، تعداد شهابها در ساعت و میانگین قدر شهابها اطلاعاتی بدست بیاورید.

برای دانلود فرمهای ثبت بارشی میتوانید به لینک http://www.amsmeteors.org/ams-programs/visual-observing/

ترجمه و گردآوری: سارا سیدحاتمی

منبع:

2021 Lyrid meteor shower: All you need to know

Posted by Bruce McClure and Deborah Byrd in ASTRONOMY ESSENTIALS | April 11, 2021

https://earthsky.org/astronomy-essentials/everything-you-need-to-know-lyrid-meteor-shower