تراش آینه تلسکوپ قسمت هفتم: این قسمت کارگاه و میز تراش
برای تراش آینه، نیاز به یک کارگاه کوچک و مناسب داریم. محلی که از ثبات نسبی دما برخوردار بوده، عاری از گرد و غبار باشد.
یک زیرزمین نسبتا تمیز، ایدهآلترین محل میباشد. از هر محل مناسب دیگری با شرایط فوق میتوان استفاده کرد؛ اما ایجاد آلودگی محل با پودرها و گل و لای حاصل از تراش و نیز چسبیدن قیر به زمین، لباسها و اشیا دور و بر (در مرحله پولیش) را باید مدنظر داشت. در هر صورت ضروری است محل تراش از تابش مستقیم نور آفتاب به دور باشد؛ همچنین جریان هوا در مرحله تراش نرم و نیز پولیش مشکل ایجاد خواهد کرد. بنابراین گرچه تراش درشت یا گودبرداری را در محیط باز نیز میتوان انجام داد اما از مرحله تراش نرم به بعد شرایط ذکر شده ضروری میباشد. دسترسی به آب تمیز از امکانات ضروری دیگر میباشد. جهت تخلیه گل و لای ناشی از تراش باید محلی غیر از سینک ظرفشویی مدنظر باشد؛ زیرا ریختن آنها در آبریز یا سینک سبب مسدود کردن آن میشود. بهترین محل برای دفع این پسماندها باغچه است زیرا آنها چیزی غیر از سیلیس نمیباشند. وسیلهای برای گرم کردن آب مانند یک چراغ گاز پیکنیکی، یک لگن فلزی با اندازه مناسب، لگن یا سطل نسبتا بزرگ پلاستیکی، چند دستمال پارچهای، چند نمکپاش یا قاشق مرباخوری، مداد نرم یا ماژیک و یک میز کار از بقیه ابزار و وسایل لازم میباشند. برای میز کار چهارپایه یا یک سهپایه یا حتی یک بشکه مناسب است.
میز کار باید ارتفاع مناسب داشته باشد و سنگین و غیرقابل حرکت باشد. در مورد چهارپایه یا سهپایه، با قرار دادن اشیای سنگین در کف یا پایهها یا با فیکس کردن پایهها در کف محل میتوان آن را ثابت نمود. استفاده از یک بشکه که با آب پر شده باشد راحت و مناسب است. بالای بشکه را با استفاده از تختهای گرد و مناسب به صورت صاف و مدور تنظیم میکنیم. ارتفاع مناسب میز کار ارتفاعی است که به راحتی و بدون ایجاد خستگی زیاد بتوان حرکات رفت و برگشت را انجام داد به نحوی که امکان ایجاد فشار زیاد با دستان هنگام حرکات رفت و برگشت در روی آینه به راحتی مقدور باشد. همچنین دور تا دور میز کار فضای کافی جهت حرکت در تمام جهات فراهم باشد. این توصیف یک پست کار متحرک و ایستاده است.
اشاره به پست ثابت نیز میتواند مفید باشد. منظور از پست ثابت حالتی است که شخص روی صندلی با ارتفاع مناسب و پشت یک میز محکم معمولی نشسته است، آینه و ابزار در روی میز ترجیحا در گوشهای از آن قرار داده میشود. بجای حرکت در دور میز، شخص هر از گاهی ابزار را در جهتی ثابت و خلافجهت حرکت چرخشی آینه حول محور مرکزی جابجا میکند. پست ثابت برای افرادی که فضای کافی و مناسب در اختیار ندارند یا به علت خستگی یا مشکلاتی در پاها امکان حرکت مداوم در حالت ایستاده ندارند، بسیار مناسب است.
انواع پستهای ثابت و متحرک
توجه به زاویه آرنج و دستها و استفاده از بشکه به عنوان پست متحرک
کارگاه تراش با چندین پست متحرک
استفاده از تخته مناسب در بالای بشکه به عنوان میز کار به نحوه قرار گرفتن دستها در روی آینه دقت کنیم.
نویسنده: جناب آقای محمود یونسیان
محمود یونسیان متولد سال۱۳۴۲ هستم از نوجوانی و شروع دبیرستان به انجام آزمایشهای شیمیایی علاقمند شدم. از همان زمان به رسوب شیمیایی نقره بر شیشه و ساخت آینه مقعر برای تلسکوپ مجذوب شدم ولی به علت عدم علم کافی و نبود امکانات عملی نشد.
در حوالی سال ۷۲ با استفاده از لنز یک عینک و با کمک چشمی, یک دوربین کوچک سرهم کردم که به طور ظریف چالههای ماه را نشان میداد. سپس در آن سالها به کارگاههای محلی، تراش عدسی به ابعاد تا ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر و فاصله کانونی ۳۰ الی ۱۰۰ سانتیمتر از شیشه معمولی را سفارش میدادم و نیز یک لنز آکرومات ۸۰ میلیمتری خریداری و با آنها دوربینهای کوچکی ساختم. در سال ۷۷ با آینه مقعر ریشتراشی تلسکوپ کوچکی ساختم ولی هنگام مشاهده ماه، تصویر چندگانهای از ماه مشاهده میشد.
حوالی سال۸۷ با کمک یکی از دوستان اولین تراش یک آینه ۶ اینچ را شروع کردم ولی به علت عدم علم و تجربه کافی نتیجهبخش نبود. بنابراین ابتدا با جستجو در سایتهای اینترنتی و سپس جستجوی کتابهای مربوطه کم کم پیشرفتهای زیادی در تراش و پولیش و نیز سهموی کردن بدست آوردم. قبل از تکمیل اولین آینه و در اواخر سال ۹۰ به علت بیماری شدید کلیوی و دیالیز فعالیتهای عملی متوقف شد ولی به مطالعه بیشتر ادامه دادم. در اویل سال ۹۱ با راهاندازی یک وبلاگ به آدرس mirrorandtelescope.blogfa.com مطالبی را بطور منظم در مورد تراش و پولیش آینه منتشر نمودم. در سال ۹۳ بعد از پیوند کلیه و بهبودی، اولین آینه ۸ اینچ را با موفقیت قابل قبول سهموی کردم. بعد از کوتینگ آینه بقیه قطعات لازم را خریداری و تعدادی را شخصا ساختم و با سفارش ساخت پایه دابسونی تلسکوپ نسبتا خوبی تکمیل نمودم که ماه و سایر اجرام و کمربندهای استوایی مشتری و حلقه زحل را با آن رصد میکردم.
در سالهای بعد همچنان با مطالعه کتابهای دیگر و تجربههای بیشتر چندین آینه از ۵ تا ۱۴ اینچ جمعا حدود ۱۵ آینه کروی و سهموی تراش و صیقل دادم.
در سال ۹۷ نیز کانال تراش آینه و ساخت تلسکوپ @telescopemirrormaking را راهاندازی کردم.