اوج بارش شهابی دبی در حوالی انقلاب زمستانی!!

 اگر می‌خواهید شهابهای دبی را تماشا کنید، یک مکان تاریک پیدا کنید که بتوانید در آنجا اردو بزنید. لباس گرم بپوشید! و برنامه‌ریزی کنید که چندین ساعت را در زیر آسمان تاریک شاهد شهابها باشید. این بارش سالانه همیشه در حوالی انقلاب دسامبر به اوج خود می‌رسد. بهترین ساعات برای مشاهده این بارش قبل از طلوع آفتاب است.

کانون بارش شهابهای دبی در صورت فلکی خرس کوچک یا دب‌اصغر یا همان آبگردان کوچک.

بارش سالانه شهابی دبی از حدود 17 تا 26 دسامبر هر ساله انجام می‌شود. این بارش همیشه در حوالی انقلاب دسامبر به اوج خود می‌رسد که در سال 2020، در 21 دسامبر بوقوع می‌پیوندد (همان روزی که مشتری و زحل با هم هم‌نشینی خواهند داشت). اوج بارش شهابی دبی احتمالاً صبح 22 دسامبر است، هر چند صبح‌های بعدی باید برخی شهابهای دبی را نیز می‌توانید رویت کنید. به علاوه بارش شهابی جوزایی هنوز ادامه دارد و همچنین باید تا حدود 22 دسامبر ادامه یابد.

به طور کلی، شهابهای دبی کم‌تعداد هستند و شاید در هر ساعت پنج تا 10 شهاب در یک آسمان تاریک مشاهده کنید. در موارد نادر، در طول قرن گذشته، گاهی اوقات طوفان 100 شهاب یا بیشتر در هر ساعت مشاهده شده است.

نمودار بالای صفحه، صورتواره‌‌های آبگردان بزرگ و کوچک را در صورت فلکی خرس بزرگ و خرس کوچک نشان می‌دهد که بارش شهابی دبی به نام آنها نامگذاری شده است. اگر حدود زمان انقلاب در نیمکره شمالی به دنبال آنها بگردید، در حدود ساعت 1 بامداد آبگردان بزرگ را در شمال-شمال شرقی پیدا خواهید کرد.

در سال 2020، در این اوج بارش، ماه غروب می‌کند و آسمان تاریک را در اواخر شب و ساعات صبح برای ما فراهم می‌کند.

آذرگوی دبی! الیوت هرمان در توسان این تصویر را در 18 دسامبر 2016 شکار کرد.

  رویت این بارش برای نیمکره جنوبی مناسب نیست. خیلی دور از گنبد آسمان شمالی است تا کانون بارش آن به راحتی از عرضهای جغرافیایی معتدل در نیمکره جنوبی قابل مشاهده باشد. همانطور که می‌دانید، تمام بارشهای شهابی سالانه دارای کانون بارش بر روی گنبد آسمان ما هستند. بارشها معمولاً نام خود را از صورت فلکی‌هایی می‌گیرند که کانون بارش در آنها قرار دارند. اگر مسیر شهابهای دبی را که به آرامی حرکت می‌کنند، به عقب ردیابی کنید، به نظر می‌رسد که آنها از قسمتی از آسمان می‌آیند که توسط ستاره کوکب در صورت فلکی دب‌اصغر مشخص شده است.

از طرف دیگر، آبگردان کوچک برای تمام عرضهای شمالی پیراقطبی است (تمام شب قابل مشاهده است). ستاره کوکب را می‌توانید در زیر ستاره پولاریس یا ستاره قطبی پیدا کنید. کوکب (و همه ستاره‌های آبگردان کوچک) در طول شب در جهت خلاف جهت عقربه‌های ساعت بر گرد پولاریس می‌چرخند، در حالی که این ستاره در ساعات قبل از طلوع آفتاب به سرسوی خود می‌رسد و این امر برای رویت بارش شهابی مهم است، زیرا هرچه کانون بارش در آسمان شما بالاتر رود، شهابهای بیشتری را خواهید دید. بنابراین برای بارش شهابی دبی – مانند بسیاری از بارشهای شهابی – بهترین زمان برای تماشای آنها ساعات قبل از طلوع فجر است.

شهابهای دبی از نزدیک ستاره کوکب در آبگردان کوچک می‌آیند. ستاره قطبی نیز بخشی از آبگردان کوچک است. آبگردان کوچک را نمی‌توانید پیدا کنید؟ از آبگردان بزرگ استفاده کنید! مهم نیست که چه زمانی از سال به آن نگاه کنید، دو ستاره بیرونی در کاسه آبگردان بزرگ همیشه به ستاره قطبی اشاره می‌کنند، که انتهای دسته آبگردان کوچک است.

بتا خرس کوچک یا کوکب شمالی (Kochab) دومین ستاره پرنور در صورت فلکی خرس کوچک می‌باشد. این ستاره به همراه فرقد (گاما خرس کوچک Pherkad) از حدود سال ۲۰۰۰ پیش از میلاد تا سال ۵۰۰ میلادی نزدیک‌ترین ستاره‌ها به قطب شمال بود‌ند که به خاطر انحراف محوری کره زمین تغییر کرده است و در حال حاضر جُدَی ستاره قطبی می‌باشد.

آیا تا به حال می‌توانستید  دب اصغر را به راحتی پیدا کنید؟ تعجب آور نیست. دب اصغر کم نور بوده و نسبت به دب اکبر، کمتر شبیه یک ملاقه به نظر می‌رسد.

فقط توجه کنید که – اگر شما یک خط فرضی بین دو ستاره بیرونی در کاسه دب اکبر رسم کنید – و این خط را به سمت شمال در گنبد آسمان امتداد دهید، شما به ستاره قطبی (ستاره شمالی) می‌رسید. ستاره قطبی بخشی از دب اصغر است. این ستاره نشان دهنده پایان دسته دب اصغر است. کوکب و فرقد دو ستاره بیرونی در کاسه دب اصغر می‌باشند.دب اکبر در آسمان شمال شرقی در شبهای بهاری دیده می‌شود.. در اواخر شب دب اکبر به سمت بالای ستاره قطبی می‌چرخد. ستاره قطبی خاص است، زیرا در محور زمین تقریبا به محل سکونت خود در آسمان اشاره می‌کند. ستاره قطبی کمتر از یک درجه از قطب سماوی شمالی واقعی در گنبد آسمان دور می‌باشد. در سال 2102، ستاره قطبی نزدیک به شمال واقعی – کمتر از نیم درجه دور خواهد بود.
این تغییر به دلیل حرکت زمین که “حرکت تقدیمی”  نامیده می‌شود رخ می‌دهد که باعث می‌شود محور زمین هر 26000 سال به دور ستارگان چرخش داشته باشد .

هزاران سال پیش، ستاره قطبی یک ستاره معمولی در آسمان شمالی بود و  برای یونانیان به نام Phoenice شناخته شده بود.ستاره‌های دیگر عادی در آسمان شمالی در حال حاضر – کوکب و فرقد در دب اصغر – به افتخار بودن ستاره قطبی شناخته شده‌اند.

کوکب و فرقد به عنوان ستاره دوقلوی قطبی از حدود 1500 الی 500 سال قبل از میلاد بوده است. آنها هنوز هم گاهگاهی  نگهبانهای قطب نامیده می‌شوند.

کوکب در حدود 126 سال نوری فاصله دورتر قرار دارد. فرقد با فاصله بیشتر در حدود 480 سال نوری تخمین زده می‌شود. ستاره قطبی کمی بیشتر از 400 سال نوری فاصله دارد.

 برای کسب اطلاعات در مورد زمان بارش نسبت به موقعیت جغرافیایی خودتان می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید:

https://www.timeanddate.com/astronomy/meteor-shower/ursids.html

بیشتر بخوانید:

https://earthsky.org/brightest-stars/kochab-and-pherkad-guard-the-north-celestial-pole

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منابع:

Ursid meteors peak around the solstice

Posted by Deborah Byrd in ASTRONOMY ESSENTIALS | December 17, 2020

https://earthsky.org/astronomy-essentials/ursid-meteor-shower-active-around-wintter-sosltic

Start watching for Ursid meteors

Posted by Deborah Byrd in TONIGHT | December 17, 2019

https://earthsky.org/tonight/ursid-meteor-shower-active-around-wintter-sosltic

Kochab and Pherkad in Little Dipper
By Deborah Byrd in TONIGHT
http://earthsky.org/tonight