دیدار با رجل‌الجبار صورت فلکی شکارچی

تصویر Rigel و IC 2118
تصویری از رجل‌الجبار درخشان (سمت چپ) همراه با سحابی بازتابی IC 2118. قابل ذکر است که Rigel b قابل مشاهده نیست. رابرت گندلر / ESO / CC 4.0

صورت فلکی شکارچی، صورت‌فلکی فوق‌العاده می‌باشد که ستارگان روشن و جالبی دارد، هر کدام به اندازه کافی برای تثبیت اعتبار شکارچی کافی هستند.

Rigel یک سوپرغول مایل به آبی است که در حدود 800 سال نوری دورتر است، اما به اندازه کافی درخشان است که هنوز هم در آسمان ما به عنوان هفتمین ستاره درخشان شناخته شده است. هنگام بحث در مورد ستاره‌ها، اصطلاحات مثل “غول” و “سوپرغول” که اغلب مفهوم “غول‌پیکر” می‌دهد، می‌تواند در ذهن ما تبدیل به عادت شود و باعث گمراهی شما شود. در مورد Rigel به طور خاص، مفید است که به یاد داشته باشید که این ستاره – در حالی که در واقع کوچکتر از Betelgeuse است – هنوز هم فوق العاده بزرگ است، تقریبا 75 برابر قطر خورشید (که البته، بسیار بزرگتر از زمین است) . اگر خورشید و ريگل بتوانند مکان خود را جابجا کنند، Rigel به اندازه کافی بزرگ خواهد بود تا تقریبا در مدار سیاره عطارد قرار گیرد. علت قطر زیاد Rigel این است که هیدروژن آن تمام شده و مرحله بعدی چرخه عمر خود ادامه داده است، که باعث می شود ستاره به شدت گسترش یابد. اما Rigel ر داغ است، و این دمای بالا، علت رنگ آبی آن است.

Rigel تنها نیست. ستاره اصلی – که ما به عنوان Rigel شناخته‌ایم و با قدر .018 – می‌درخشد، به طور فنی به نام Rigel A نامیده می‌شود. همدم ستاره غول پیکر در فاصله حدود  a.u. 330 یا 2200 میلیارد کیلومتری و تقریبا در انعکاس Rigel محو شده است، یک دوتایی اسپکتروسکوپی به نام Rigel B. یک باینری اسپکتروسکوپی، یک جفت ستاره است که خیلی نزدیک بوده و نمی‌تواند به طور جداگانه دیده شود. مشاهدات داپلر نشان می‌دهد که دو ستاره در حال چرخش با سرعت به دور یکدیگر هستند. جفت Rigel B ضعیف است – در حدود یک چهارم روشنایی Rigel A – به طوری برای دیدن سیستم دوتایی نیاز به اپتیک خوب و شرایط مناسب داریم، اما مشاهده دوتایی کم نور با Rigel A درخشان ارزش تلاش را دارد. هر دو عضو دوگانه Rigel B ستاره رده اصلی و کمی بزرگتر از خورشید هستند، بنابراین مشاهده آنها به همراه همدم سوپرغول آنها یک درس بصری عالی است که نشان دهنده تفاوت عظیم در تولید انرژی بین ستارگان ستاره‌های سوپرغول و اصلی است.

چگونه Rigel را مشاهده کنید

Rigel در صورت فلکی شکارچی، یک مثلث روشن با Betelgeuse و Sirius را تشکیل می دهد.
د. جانسون

Orion پادشاه صورتهای فلکی زمستانی در نیمکره شمالی است. هنگامی که شما بدنبال Orion هستید، ممکن است که آن را از دست بدهید ولی نگران نباشید با استفاده از پرش ستاره‌ای کوتاه از سیروس، روشن‌ترین ستاره در آسمان می‌توانید به آن دست یابید.

برای تماشای لذتبخش اوایل شب، برای اواخر پاییز یا اوایل زمستان، زمانی که Orion در طول غروب تا افق شرق صعود می‌کند را انتخاب کنید. بعدها، در اوایل بهار، شما به راحتی می توانید Orion را در جنوب فقط پس از غروب آفتاب مشاهده کنید.

رنگ آبی Rigel به وضوح بدون کمک ابزار نوری قابل مشاهده است. با یک تلسکوپ 6 اینچی یا بزرگتر (یا 3 اینچ، اگر شرایط بسیار عالی باشد)، می‌توانید سعی کنید Rigel B را در آن ببینید. حتی در بزرگنمایی زیاد، Rigel A به شکل یک نقطه نورانی ظاهر می شود، اما به یاد داشته باشید که شما در حال مطالعه یک شیء واقعا بزرگ هستید. در نهایت، به یاد بیاورید که Rigel پای چپ اوریون است، بنابراین وقتی از منظر ما به آن نگاه کردیم، در سمت راست پایین صورت فلکی قرار دارد. این یک ستاره بزرگ است، پس چرا امشب آن را نبینیم؟

ترجمه سارا سیدحاتمی

منبع:

https://www.skyandtelescope.com/astronomy-resources/meet-rigel-orions-blue-suede-shoe/