اطلس صورتهای فکی (مقدمه)
بنام خداوند خورشيد و ماه که دل را بنامش خرد داد راه
خداوند هستي و هم راستي نخواهد ز تو کژي و کاستي
خداوند بهرام و کيوان و شيد ازويم نويد و بدويم اميد
ستودن مر او را ندانم همي از انديشه جان برفشانم همي
ازو گشت پيدا مکان و زمان پي مور بر هستي او نشان.
ز گردنده خورشيد تا تيره خاک دگر باد و آتش همان آب پاک
بهستي يزدان گواهي دهند روان ترا آشنايي دهند
کتابچهای که در پیش رو دارید، قسمت اول از صورتهای فلکی 88 گانه به تعداد 20 عدد از صور فلکی به ترتیب حروف الفبا میباشد که امیدوارم موردقبول و علاقه شما قرار بگیرد. به جرات میتوان گفت که معادل فارسی در این حجم برای آن ذکر نشده، در این کتابچه سعی شده که گذری هر چند کوتاه بر صور فلکی و اجرام موجود در آنها و اصطلاحات کاربردی مربوط به صور و رصد آنها ذکر شده، البته حجم مطالب بیشتر از آن میباشد که بتوان به صورت مویشکافانه به بررسی آنها پرداخت که به لطف ایزد منان در آینده اگر عمری باشد و توفیق خدمت در حضور دوستان عزیز همراه خواهیم بود.
سارا سیدحاتمی
22/11/96
وقتی به آسمان شب نگاه میکنید، مسلما شکوه و زیبایی بینظیری را احساس میکنید. ستارگان زیادی در آسمان میبینید. گاهی اوقات این ستارگان با نظم خاصی کنار هم چیده شدهاند و شکل خاصی را در نظرمان تجسم میکنند. حتما تا به حال با واژه صورت فلکی آشنا شدهاید، صورت فلکی به مجموعهای از ستارگان گفته میشود که به شکلهایی خاص کنار همدیگر قرار گرفتهاند که معمولا به شکلهای مختلفی دیده میشود، بسته به شکلی که دیده میشوند نامهایی برای آنها در نظر گرفته شده است. «بطلمیوس» در سال ۱۵۰ میلادی تعداد ۴۸ صورت فلکی را شناسایی کرده بود، اما بعدها صورتهای فلکی دیگری به آنها اضافه شد و اکنون هشتاد و هشت صورت فلکی شناخته شده وجود دارد. با یاد گرفتن شکل این صورتهای فلکی میتوانید به راحتی آن را در آسمان پیدا کنید. برای اینکار میتوانید از نقشههای آسمان مختلفی که وجود دارد استفاده کنید، ابتدا تصویر کلی بهم چسبیده که نقشه وجود دارد را در آسمان پیاده کنید. خطوط رسم شده را در آسمان برای خود در نظر بگیرید، تا به راحتی صورت فلکی موردنظر و ستارهها و اجرام آن را پیدا کنید. نکته اصلی این است که صورت فلکی مدنظر را در چه محدوده آسمان باید جستجو کنیم. باید جهت آن را در آسمان پیدا کنیم. برای یافتن صورت فلکی و ستارههای آن باید ابتدا سمت و ارتفاع ستاره را بدانید تا بتوانید به کمک آن اجرام موجود در آسمان را پیدا کنید.
موقعیتهای روی دایره افق، نقاط سمت نامیده میشوند. وقتی میخواهید محل خود را در جایی پیدا کنید، به سوی شمال میایستید، مشرق دست راست شما و مغرب دست چپ شما خواهد بود.
ارتفاع زاویهای است ما بین صفحه افقی و خطی که ستاره را به چشم ناظر وصل میکند. با دستتان به افق اشاره کنید. با پیمودن ْ۹۰ به طرف بالا درست بالای سرتان را نشان خواهید داد. این نقطه سمت الرأس یا سرسو نامیده میشود.