اوج بارش شهابی ثور شمالی زیر نور مهتاب

بارش شهابی ثوری بارش شهابی سالیانه‌ای است که بر اثر برخورد ذرات برجای مانده از دنباله‌دارِ انکه با جو زمین پدید می‌آید. از آن‌جا که نقطه نورباران این بارش شهابی در صورت فلکی ثور قرار دارد، اخترشناسان سال‌ها پیش آن را بارش شهابی ثوری نامیدند؛ که این نام تا به امروز باقی است.

گمان بر این است که دنباله‌دارِ انکه و شهاب‌های ثوری بقایای دنباله‌دار بسیار بزرگی هستند که در حدود بیست تا سی هزار سال پیش از هم‌پاشید و به چند تکه بزرگ‌تر، و مقادیر انبوهی از ماده میان‌سیاره‌ای تبدیل شد. بخش بزرگی از این مواد و قطعات حجیم هنوز در فضای داخل منظومه شمسی جولان می‌دهند و هر از گاهی در دام میدان گرانشی زمین یا یکی دیگر از سیارات گرفتار می‌شوند. در مجموع می‌توان گفت که این جریان ماده، بزرگ‌ترین جریان ماده در منظومه شمسی داخلی است. به‌علت اندازه زیاد این جریان، عبور زمین از میان آن چند هفته طول می‌کشد، که بارش شهابی طولانی‌مدتی را نیز در پی دارد که چند هفته طول می‌کشد، که در مقایسه با اغلب بارش‌های شهابی دیگر که بازه فعالیتشان تنها چند روز است، بسیار زیاد است.

بارش شهابی ثوری هفته سوم آبان ماه هر سال اتفاق می‌افتد و در آسمان صاف و دور از آلودگی‌های نوری شهر می‌توان تا هفت شهاب‌سنگ را در ساعت مشاهده کرد. این بارش‌ها به دو نام ثور شمالی و ثور جنوبی شناخته می‌شوند که از اواخر مهرماه آغاز شده و تا اوایل آذر ادامه دارند اما اوج آنها را در هفته سوم آبان در روزهای 21 و بیست و دوم می‌توان شاهد بود. بهترین زمان برای مشاهده این بارش، نیمه‌های شب است زیرا صورت فلکی ثور در اواخر آبان ماه اوایل شب طلوع می‌کند و تا طلوع آفتاب قابل رویت می‌شود.

ماه کامل در حدود 11 تا 13 نوامبر 2019 در ثور می‌باشد. در همان شبها، اوج بارش شهابی ثوری شمالی می‌باشد که از این صورت فلکی می‌آیند.

در سال 2019، شهابهای طولانی ثور شمالی با کندی حرکت می‌کنند و باید با نورمهتاب رقابت کنند، زیرا این بارش در شب 11-12 نوامبر به اوج خود می‌رسد.

بارش شهابی ثور شمالی در نزدیکی خوشه پروین

بارش شهابی ثور شمالی ممکن است از حدود اواخر عصر روز 11 نوامبر 2019 ، تا ساعت 12 صبح در 12 نوامبر به اوج بارش سالانه خود برسد، اگرچه برخلاف برخی از بارشهای شهابی، اوج بارش شهابی ثوری آنی نبوده، بنابراین ممکن است نرخ شهاب در طول هفته آینده نسبتاً ثابت بماند. اکنون خبر بدی در راه است. شهابهای ثور شمالی تحت تابش نور ماه کامل در 12 نوامبر قرار می‌گیرند.

Approximate radiant drift for the Taurids. North is up so the upper track is that of the Northern Taurids and the lower track that of the Southern Taurids

در یک آسمان تاریک، شما ممکن است 5 شهاب در ساعت را ببینید. در یک آسمان مهتابی … ما دقیقا نمی‌توانیم تعداد آنها را تخمین بزنیم، اما شما ممکن است تعداد معدودی را ببینید.

مهم نیست که در کجا زندگی می‌کنید در سراسر جهان، بهترین ساعتهای مشاهده معمولاً در ساعتهای بعد از نیمه شب است. در اوج بارش در سال 2019، ماه در آسمان خواهد بود و درخشش فوق‌العاده آن در حدود ساعت نیمه شب، رصد این شهابها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

یکی از 32 کارت صور فلکی  از  ianridpath.com.

شهابهای ثور شمالی نام خود را از صورت فلکی ثور می‌گیرند. اگر مسیر شهابهای ثوری را به سمت عقب ردیابی کنید، خواهید دید که آنها از نزدیکی خوشه ستاره‌ای مشهور پروین این صورت فلکی در شبهای اوج بارش شهابی ثور شمالی می‌آیند.

لازم نیست که برای دیدن شهابهای ثور شمالی، برج ثور را پیدا کنید. این شهابهای کند حرکت می‌توانند هر بخشی از آسمان را روشن کنند و آنها را می‌توانید در طیف گسترده‌ای از صورتهای فلکی مشاهده کنید.

بنابراین در حالی که منتظر شهابهای ثوری هستید، به راحتی دراز بکشید و به تمام نقاط آسمان خیره شوید.

شهابهای ثوری که در 8 نوامبر 2012 توسط کن کریستیسون در کنوی، کارولینای شمالی دیده شد. چهره V شکل گاو در ثور و سیاره بسیار روشن مشتری در این نزدیکی می‌باشد.

یک شب بدون مهتاب و آسمان تاریک، صورت فلکی ثور را – کانون بارش شهابهای ثور شمالی – را با تمام عظمت ستاره‌هایش نشان می‌دهد که شامل ستاره‌های روشنی است – به علاوه دو خوشه ستاره‌ای آن –  به راحتی قابل مشاهده است.

صورت فلکی گاو نر متشکل از یک خوشه ستاره‌ای به شکل V به نام خوشه هایدس یا قلایص است. چشم قرمز آتشین یعنی ستاره الدبران بخشی از این خوشه نیست.

The Hyades. Copyright Jerry Lodriguss/AstroPix.com. Used with permission.

ستاره النطح یا بتای ثور نوک شاخ شمالی ثور را نشان می‌دهد و خوشه ستاره‌ای پروین شانه گاو را نشانه می‌گیرد.

شهابها در صورت فلکی اوریون حرکت می‌کنند. در سمت چپ بالای عکس، سیاره مشتری و ستاره الدبران صورت فلکی ثور مشخص می‌باشد، در نزدیکی کانون بارش این بارش شهابی آلن لفور در ماه نوامبر 2012 این شهاب را شکار کرد.

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منابع:

North Taurid meteors to peak in moonlight

Posted by Bruce McClure in ASTRONOMY ESSENTIALS | November 9, 2019

https://earthsky.org/astronomy-essentials/north-taurid-meteors-on-november-nights

Are asteroids hiding among the Taurids?

Posted by Eddie Irizarry in ASTRONOMY ESSENTIALS | SPACE | October 15, 2018

https://earthsky.org/astronomy-essentials/taurid-new-meteroid-stream-potentially-hazardous-asteroids

Full moon subdues North Taurid meteor peak

Posted by Bruce McClure in ASTRONOMY ESSENTIALS | November 11, 2019

https://earthsky.org/astronomy-essentials/full-moon-subdues-north-taurid-meteors

Great balls of fire: Taurid meteor shower is here

Doyle Rice, and Elizabeth Weise

https://www.usatoday.com/story/tech/sciencefair/2015/11/02/taurid-meteor-shower-fireballs/75050902/

Taurid meteor shower – Earth is entering a debris from comet Encke

https://watchers.news/2012/11/05/taurids-earth-entering-debris-comet-encke/

Viewing the Taurids in 2019

https://www.amsmeteors.org/2019/10/viewing-the-taurids-in-2019/