راجع به خورشید بیشتر بدانیم

فعالیت خورشیدی

خورشید تنها ستاره ای است که سطح آن را به دقت می توان مطالعه کرد . از آنجا که خورشید از ستارگان رشته ی اصلی است مطالعه ی سطح و پدیده های جوی آن می تواند نکات بسیار زیادی را در مورد فعالیت های سطح دیگر ستارگان رشته ی اصلی بر ملا کند.

لکهای خورشیدی

تا جایی که اندازه گیری ها اجازه می دهند درخشندگی و دمای خورشید بی تغییر باقی مانده است. زمین شناسان شواهدی یافته اند که نشان می دهد این دو پارامتر طی میلیارد ها سال تغییر ناپذیر بوده اند. با وجود این تغیرات کوتاه مدتی در سطح خورشید پدید می آید ولی این تغییرات در تمام موارد چنان کوچک مقیاس هستند که نمی توانند در ویژه گی های عمومی خورشید به طور قابل ملاحظه ای تاثیر گذارند. از جمله این نمود های مهم در سطح و جو خورشید لکهای خورشیدی را باید نام برد لکه ها نشانگر نواحی آشفته ای هستند ( چیزی شبیه به توفان های زمینی ) و تاریک تر از محیط اطراف خود دیده می شوند زیرا دمای کمتری دارند . لکه ها به آشفتگیهای  میدان مقناطیسی خورشید مربوط اند و الگو های منظمی را در پراکندگی خود بر سطح قرص خورشید و همچنین در تغییر تعدادشان طی یک دوره ی 11 ساله نشان می دهند. انها غالبا بصورت جفت آشکار می شوند که یکی دارای قطبیت مغناطیسی شمال و دیگری جنوب است. آرایش این جفت ها در دو نیمکره ی خورشید بر خلاف هم است مشاهدات انجام گرفته حاکی از آنند که گاه تعداد لکه ها و بنابراین شدت فعالیت خورشیدی به طور غیر عادی کم است.

رشته ها و فوران ها

از نمود های قابل توجه دیگر در سطح خورشید رشته ها هستند که بصورت خط های تاریک پیچ و خم دار در بخش هایی از قرص خورشید خود نمایی می کنند.هنگامی که رشته ها در لبه ی خورشیددیده می شوند در می یابیم که توده هایی بزرگ از ماده هستند که در بالای خورشید تا صد ها هزار کیلو متر گسترش یافته اند . به سبب آنکه دمای رشته ها نسبت به سطح خورشید کمتر است تاریکتر به نظر می رسند . اما به هنگام مشاهده در کناره ی قرص خورشید ( چه در کسوف چه در گرفت مصنوعی به کمک تلسکوپ های ویژه ای که در آنها قرص نورانی خورشید حذف می شود ) نورانی دیده می شوند. رشته ها هنگامی که در لبه ی خورشید ظاهر می شوند فوران نامیده می شوند.

فوران ها معمولا حرکت هایی دارند که هم شامل حرکت ماده به طرف بیرون از سطح خورشید و هم در بعضی موارد به صورت بارش به طرف سطح است ( این حرکت ها را می توان به کمک دوربین فیلم برداری اندازه گرفت ) فوران ها غالبا با لکها و گروه های آنها همبسته اند و معلوم شده است که به آشفتگیهای توفانی شکل میدان های مغناطیسی که لکه ها را پدید می آورند مربوط هستند. قسمت بیشتر ماده ایی که از سطح خورشید پرتاب می شود و فوران ها و رشته ها را بوجود می آورد نهایتا به خورشید باز می گردد .

شراره های خورشیدی

شراره ی خورشیدی از آشفتگی های پر انرژی و بسیار جالب توجه در سطح خورشید است . شراره ها اساسا در مدتی که لکه های خورشید به بیشترین مقدار خود می رسند پدیدار می شوند و معمولا با بخشی از سطح خورشیدکه به شدت آشفته است مرتبط هستند. شراره ها تنها چند دقیقه دوام می یابند و شامل آذرخشهای بسیار نورانی و گسیل مقادیر بسیار زیاد انرژی هستند . آنها هنگامی به وجود می آیند که بخشی از گاز های بسیار داغ زیر سطح خورشید به سبب آشفتگی مغناطیسی ناشی از لکها به طرف سطح می گریزد. شراره ها غالبا سبب گسیل ذرات بسیار پر انرژی از خورشید به منظومه ی شمسی می شوند . این ذرات به هنگام مواجهه با  زمین آشفتگیهای مغناطیسی زمینی را بوجود می آورند که توفان هایی در جو بالای زمین هستند.

تاج

بخش های بیرونی تر جو ویژه گی هایی کاملا غیر عادی دارند. در ارتفاع حدود 10000 کیلومتر از سطح خورشید دما ناگهان به مقادیر بسیار بالا از مرتبه ی ده میلیون درجه می رسد صعود دما به چنین درجات بالا در فواصلی از سطح خورشید روی می دهد که در آنجا چگالی گاز بی اندازه کم است و بنابراین مشاهده ی این منطقه که دمای بسیار زیادی دارد مشکل است. این منطقه که تاج نامیده میشود در مدت گرفت خورشید به آسانی دیده می شود . تاج را با تلسکوپ های ویژه ای که تاجنگار نام دارند نیز می توان آشکار کرد انرژی زیاد تاج به توسط لایه ی همرفتی خورشید که درست در زیر سطح آن قرار دارد تامین می شود. جریان های همرفتی می توانند سبب ارسال موج های ضربه به جو خورشید شوند و انرژی که این موج ها با خود حمل می کنند به طور موقتی در تاج به دام می افتند مقدار کمی از ماده که به این طریق به تاج منتقل میشود سرانجام بصورت باد خورشیدی خورشید را ترک می کند .

منبع : ساختار ستارگان و کهکشان ها

مرتضی نادری فرد

اگر خورشید دلگرمی زمین شد

از دوست نوری بر دل حزین شد