تایم لپسی شگفت‌انگیز از Beta Pictoris b

در فاصله زمانی نه چندان دوری، ما نمی‌توانستیم سیاره‌هایی را که به دور ستاره‌های دور در حال چرخش بودند ببینیم. در حال حاضر اخترشناسان از گذر سیاره فراخورشیدی Beta Pictoris b که از جلوی ستاره خودش عبور کرده است تصویربرداری کرده‌اند… این سیاره، پس از آن دوباره 2 سال بعد، ظاهر شد. سیاره  Beta Pictoris b، سیاره‌ای واقع در فاصلهٔ تقریبی ۶۳ سال نوری با سامانه خورشیدی و در صورت فلکی سه‌پایه می‌باشد. این سیاره در حال گردش به دور ستارهٔ بتا سه پایه با قدر ظاهری ۴ است. این سیاره دارای جرم بین ۴ تا ۱۱ برابر جرم مشتری و شعاع حدود ۶۵٪ بزرگتر از مشتری است. مدار آن ۹ واحد نجومیاز بتا (نزدیک به سطح دیسک باقی مانده به دور ستاره) فاصله دارد و با یک خروج از مرکز جزئی و یک دوره مداری ۲۰ تا ۲۱ ساله در گردش است، و تنها سیارهٔ شناخته شده در بتا سیستم سه‌پایه است.

در اواخر سال 2016 سیاره فراخورشیدی بتای B در اطراف ستاره والدش حرکت می‌کند تا آن که در اواخر سال 2016 ناپدید می‌شود. پس از آن، 2 سال بعد، ستاره‌شناسان آن را در طرف دیگر ستاره‌اش دیدند. جایگاه سیاره را در تصویر پایین سمت راست، در مقایسه با دیگران، به خاطر بسپارید. تصویر از  ESO/Lagrange/SPHERE consortium.

رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در تاریخ 12 نوامبر 2018 اعلام کرد که تلسکوپ بسیار بزرگ آن یک سری تصاویر بی‌سابقه گرفته است که عبور Beta Pictoris b را در اطراف ستاره والدش را نشان می‌دهد. تصاویر بالا شگفت‌انگیز هستند، اما به ویژه وقتی که متوجه شدید، در مقایسه با همه تصاویری که قبلا دیده‌اید، در قسمت پایین تصویر سمت راست – از سپتامبر 2018 – محل سکونت سیاره فراخورشیدی ببینید. به عبارت دیگر، این سیاره به مدت دو سال درخشندگی ستاره‌اش را به خود جلب کرد. بعدا نتوانسیم آن را ببینیم. اما در حال حاضر آن سیاره در طرف مقابل ستاره خود ظاهر شده است، به این معنی که در حال حرکت در مدار ستاره خودش است.

ما می‌دانیم که جهان در فضا این کار را انجام می‌دهد، اما برای دیدن آن فرصتی نداشتیم! این امر پدیده جدیدی برای ما است.

تا اوایل دهه 1990، اخترشناسان شروع به یافتن سیاره‌هایی کردند که در مدار ستاره خودشان حرکت می‌کردند. در حال حاضر – با وجود حدس و گمان، ممکن است حدود یک میلیارد سیاره در کهکشان راه شیری ما وجود داشته باشد، ما توانسته‌ایم تنها چندین هزار سیاره را کشف کنیم. آنها را  با تغییر درخشندگی ستاره‌هایشان پیدا کرده‌ایم که چالشی برای ما بوده است. در طبیعت، ستارگان نور تولید می‌نند؛ سیارات نور تولید نمی‌کنند. سیارات تنها با نور منعکس شده از ستارگانشان می‌درخشند. بنابراین کشف آنها در تابش ستاره‌هایشان، چالش بزرگی برای ستاره‌شناسان در طول دهه‌ها بوده است.

و این هنوز یک چالش است، گرچه – همانطور که می‌توانید از این تصویر خیره‌کننده ببینید – فناوری‌ها به مراتب بهبود یافته‌اند.

سیاره Beta Pictoris b یک سیاره فراخورشیدی عظیم جوان است که ابتدا از طریق تصویربرداری مستقیم در سال 2008 با استفاده از ابزار NACO ESO در تلسکوپ بسیار بزرگ شیلی کشف شد. اکثر سیاره‌ها زمانی کشف می‌شوند که از کنار ستارگان خود در امتداد خط دید ما عبور می‌کنند یا از مقابل آنها عبور می‌کنند. اما، از منظر زمین ما، سیاره Beta Pictoris b کاملا دیده نمی‌شود، بنابراین باید از طریق تصویربرداری مستقیم پیدا شود. ESO گفت:

همان گروه علمی که آن را کشف کرده است، از اواخر سال 2014 تا اواخر سال 2016، با استفاده از ابزار تحقیق اسپکتروپالاریمتر سیاره فراخورشیدی با کنتراست بالا (SPHERE) که یک ابزار دیگر در تلسکوپ بسیار بزرگ است، به بررسی آن پرداخته است.

سیاره Beta Pictoris b پس از آن به نزدیکی هاله ستاره منتقل شد که هیچ وسیله‌ای نمی‌توانست آنها را از یکدیگر متمایز کند. تقریبا دو سال بعد، بعد از اینکه به نظر می‌رسید در تصویر ستاره ادغام شده است، سیاره Beta Pictoris b از هاله پدیدار شد. این ظهور دوباره توسط SPHERE گرفته شد … [که] متخصص در تصویربرداری مستقیم، می‌باشد. این تلاش فوق‌العاده چالش‌انگیز ما را به تصاویری روشن از دنیاهای دور از قبیل Beta Pictoris b ، فراهم می‌کند که 63 سال نوری دورتر می‌باشد.

Beta Pictoris b در فاصله‌ای شبیه به فاصله بین خورشید و زحل [نزدیک به 800 میلیون مایل یا 1.3 میلیارد کیلومتر] از ستاره خود قرار دارد. سطح این سیاره جوان همچنان گرم است و تقریبا 1500 درجه سانتیگراد [2،700 درجه فارنهایت] دارد و نور آن SPHERE را برای کشف و ردیابی مدار آن در هنگام عبور از مقابل ستاره والدش قادر می‌سازد.

ESO همچنین یک ویدیوی تایم لپس از این تصاویر ایجاد کرده که شما می‌توانید آن را در لینک زیر ببینید و از آن لذت ببرید!

https://www.eso.org/public/videos/potw1846a/

یا

ترجمه: سارا سیدحاتمی

منبع: https://earthsky.org/space/timelapse-images-exoplanet-beta-pictoris-b