قدر ستارگان را بدانیم!؟

* قدرستارگان را بدانیم.(قدر ،قدر سنجی)
مقدمه: هرگاه بخواهیم یکی از کمیّت های فیزیکی را در مورد دو جسم با هم مقایسه کنیم باید به آن کمیت عدد نسبت دهیم (مثلاً:اگر بگوییم طول میز بلند تر از مداد است هیچکس متوجه نخواهد شد که طول میز چقدر است پس باید طول میزو مداد را با عددهای قابل مقایسه بیان کنیم)= برای مقایسه ی شدت نوری که از ستاره ها می بینیم هم باید بتوانیم به آن ها عدد نسبت بدهیم.

تعریف قدر: مقدار انرژی تأیید شده از ستاره به واحد سطح زمین را روشنایی یک ستاره می نامند، و با معیار قدر درجه بندی می شود.
نخستین بار شخصی بنام هیپارخوس در قرن دوم قبل از میلاد این کار را انجام داد او ستارگان را از نظر درخشندگی ظاهری به6 دسته تقسیم کرد ؛پرنور ترین ها در درجه ی قدر 1 و کم نورترین ها در درجه ی قدر 6 ، اما این تقسم بندی او دارای خطا بود، چون آن ستارگانی که در قدر 1 قرار داشتند دارای قدر یکسانی نبودند: مثلاً شعرای یمانی دارای قدر 1/5ـ، و یدالجوزا که قدرش +1 است هردو در دسته ی قدر 1 قرار داشتند !!!!؟؟؟.

نکته: مقیاس قدر بر پایه ی نور ظاهری که از ستاره ها می بینیم استوار است، اما واکنش چشم ما نسبت به شدت نوری که وارد چشم ما می شود خطی نیست.
توضیح: اگر شدت نورجسمی 2 برابر دیگری باشد، تفاوت درخشندگی این دو جسم در چشم ما کمتر از 2 به نظر می رسد. از نظر چشم انسان ستاره های قدر اول 5 برابر پرنورتر از ستاره های قدر ششم هستند اما اگر از ابزار های نورسنج استفاده کنیم،در واقع ستاره های قدر اول 100برابر پرنور تر از ستاره های قدر ششم هستند .
یعنی: ستاره های قدر اول حدود 50برابر پرنور تر از ستاره های قدر دوم وقدر دوم 50برابر پرنورتر از قدر سوم؛ستاره قدر اول 2/5*2/5یعنی حدود 6/3 بار پرنور تر از ستاره های قدر سوم هستند.

ستاره مبنا

در ابتدا ستاره ی مبنا در قدر سنجی ستاره ی قطبی بود ودر قرن 19 ستاره های دبران و نسرطایر و سرانجام در سال 1953دو اختر شناس جانسون و مورگان قدر تعدادی از ستارگان را به دقت تعیین کردند و اکنون ستاره ی مبنا نسر واقع در صورت فلکی شلیاق می باشد.

هر وسیله ایی که برای آشکار سازی نور بکار می رود دارای حساسیت طیفی است مثل چشم انسان که نخستین وسیله ی آشکار سازی نور است ولی حساسیت چشم برای نورهای مختلف یکسان نیست .
نکته ایی دیگر اینکه هر وسیله دیگری هم که برای اندازه گیری نور بکار می رود مثل فیلم های عکاسی برای نور های با طول موج های متفاوت دارای حساسیت یکسان نیست .
«پس روشنایی یک جسم به نوع وسیله ی اندازه گیری شده دارد »
پس بر این اساس قدرهای مختلفی داریم که یکی از آن قدرها قدر دیدگانی و دیگری قدر عکس برداری .

جناب اقای محمدجواد نوروزی